Plan Morgenthaua
Proponowany podział Niemiec
Plan Morgenthaua – plan dotyczący przyszłości powojennych Niemiec opracowany przez Henry'ego Morgenthaua, amerykańskiego Sekretarza Skarbu[1].
Charakterystyka
Plan Morgenthaua przedstawiono 9 września 1944 roku w trakcie II brytyjsko-amerykańskiej konferencji w m. Quebec (11–16 września 1944) i uzyskał poparcie Franklina Delano Roosevelta oraz Winstona Churchilla, krytykowali go jednak sekretarz stanu Cordell Hull i brytyjski minister spraw zagranicznych Anthony Eden, źle przyjęła go też amerykańska opinia publiczna i koła biznesowe. Ostatecznie w listopadzie 1944 roku został odrzucony przez Roosevelta[2][3].
Założenia
- rozbicie III Rzeszy na dwa państwa: Niemcy Południowe (Bawaria, Wirtembergia, Badenia) i Niemcy Północne (większa część terenów dawnego państwa pruskiego, Saksonia, Meklemburgia, Turyngia), a także odłączenie Austrii jako niepodległego kraju,
- utworzenie strefy międzynarodowej pod zarządem ONZ, obejmującej najsilniej uprzemysłowione rejony Niemiec: Zagłębie Ruhry, Nadrenię aż po Kanał Kiloński; ludność niemiecka z tych terenów miała zostać wysiedlona, a na jej miejsce sprowadzeni robotnicy z Francji, Belgii, Holandii i innych krajów Europy Zachodniej,
- zakaz utrzymywania przez oba państwa niemieckie jakichkolwiek stosunków handlowych z rejonami znajdującymi się w obrębie strefy międzynarodowej,
- całkowita demilitaryzacja, zakaz noszenia przez Niemców mundurów, tworzenia jakichkolwiek formacji paramilitarnych i organizacji parad wojskowych,
- likwidacja przemysłu ciężkiego, przekazanie sprzętu i urządzeń przemysłowych, które nie uległy zniszczeniu w czasie wojny, państwom koalicji antyhitlerowskiej jako reparacji wojennych,
- stworzenie gospodarki rolniczo-pasterskiej,
- obsadzenie obu nowo powstałych państw przez wojska alianckie,
- straty terytorialne połączone z wysiedleniami ludności niemieckiej ze wszystkich utraconych przez Niemcy ziem: północna część Prus Wschodnich z Królewcem miała być przyłączona do ZSRR, część południowa, Górny Śląsk i część Dolnego Śląska z Wrocławiem do Polski, obszar nad Renem i Mozelą (Zagłębie Saary) do Francji, a Szlezwik-Holsztyn do Danii,
- decentralizacja polityczna obu państw niemieckich poprzez ich federalizację,
- osądzenie niemieckich zbrodniarzy wojennych przez specjalnie powołany do tego celu międzynarodowy trybunał karny,
- denazyfikacja szkół, uniwersytetów, gazet, radia, a następnie odtworzenie ich pod przewodnictwem alianckiej komisji,
- kontrola niemieckiej gospodarki przez ONZ przez następne dwadzieścia lat, aby zapobiec rozwojowi przemysłu zbrojeniowego,
- zakaz posiadania przez Niemcy samolotów, nawet szybowców,
- wycofanie wojsk amerykańskich z Niemiec, przy jednoczesnym pozostawieniu decydujących kompetencji USA, np. przez mianowanie Wysokiego Komisarza Stanów Zjednoczonych jako głównego organu kontroli politycznej,
- likwidacja dużych majątków ziemskich,
- zawiązanie unii celnej między odrodzoną Austrią, a Niemcami Południowymi.
Przypisy
- ↑ Cz. Madajczyk, Bezwarunkowa kapitulacja mocarstw Osi. Formuła i jej realizacja, „Dzieje Najnowsze”, 35, 2003, 2, s. 61.
- ↑ S.M. Plokhy, Jałta. Cena pokoju, Rebis, Poznań 2011, s. 138-139/
- ↑ W. Roszkowski, Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 roku, wyd. 4, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s. 14.
- ↑ J. Mysiakowska-Muszyńska, Sowietyzacja Polski i Europy Środkowo–Wschodniej w myśli politycznej Władysława Studnickiego (1945–1953), „Dzieje Najnowsze”, 46, 2014, 2, s. 63, przypis nr 36.
- ↑ Piotr Sobański, Roszczenia Polski wobec RFN w świetle doktryny niemieckiej, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I w Poznaniu, 2019, s. 97, ISBN 978-83-60038-70-3.
- ↑ Kurt Zentner, Aufstieg aus dem Nichts. Deutschland von 1945 bis 1953.
- ↑ Longin Pastusiak: Polityka Stanów Zjednoczonych w Niemczech 1945—1949. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967, s. 64-67.
Bibliografia
- K. Larres, Stosunki międzynarodowe i bezpieczeństwo, [w:] Dwudziesty wiek po 1945 roku, red. M. Fulbrook, Świat Książki, Warszawa 2011, s. 233.
- "Kronika ludzkości", Wydawnictwo Kronika, Warszawa 1993,
- "Wielka encyklopedia PWN", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003
Zobacz też
- Okupacja aliancka Niemiec i Austrii
Linki zewnętrzne
- Memorandum z roku 1944, podpisane przez Morgenthaua (Franklin D. Roosevelt Presidential Library and Museum)
Media użyte na tej stronie
Morgenthau Plan map.svg
Autor: Erinthecute, Licencja: CC BY-SA 4.0
Map of the 1944 Morgenthau Plan, which would have seen Germany totally demilitarised and divided into three areas: a Northern state, a Southern state, and a de-industrialised International Zone in the west, administered by "an international security organization, to be established by the United Nations". The International Zone included the Ruhr area, regarded as Germany's industrial heartland, and the important naval port of Kiel. The intention was to prevent Germany from ever again being able to develop military industry or wage war. In addition, the Saar region and surrounding area was to be ceded to France; most of Silesia and southern East Prussia to Poland; northern East Prussia to the USSR; and northern Schleswig to Denmark.
Autor: Erinthecute, Licencja: CC BY-SA 4.0
Map of the 1944 Morgenthau Plan, which would have seen Germany totally demilitarised and divided into three areas: a Northern state, a Southern state, and a de-industrialised International Zone in the west, administered by "an international security organization, to be established by the United Nations". The International Zone included the Ruhr area, regarded as Germany's industrial heartland, and the important naval port of Kiel. The intention was to prevent Germany from ever again being able to develop military industry or wage war. In addition, the Saar region and surrounding area was to be ceded to France; most of Silesia and southern East Prussia to Poland; northern East Prussia to the USSR; and northern Schleswig to Denmark.