Plan klasztoru w Sankt Gallen

Plan klasztoru w Sankt Gallen

Plan klasztoru w Sankt Gallen – zachowany do dziś plan założenia klasztornego w St. Gallen, datowany na ok. 820 rok (okres karoliński). Plan ma wymiary 112 cm x 77,5 cm, został wykonany na pergaminie[1], a przechowywany jest obecnie w bibliotece klasztornej w Sankt Gallen[2]. Uważany jest za wzorcowy, idealny plan klasztoru.

Został sporządzony na wyspie Reichenau na podstawie ustaleń synodu opatów w Akwizgranie w 817 roku[3] i prawdopodobnie przesłany w 820 przez biskupa Heito opatowi Sant Gallen Gosbertowi jako wzór[4]. Najprawdopodobniej nigdy nie został jednak zrealizowany.

Jest to jedyny zachowany plan architektoniczny sprzed XIII wieku (z ok. 1250 pochodzi tzw. palimpsest z Reims)[5]; także z XIII wieku pochodzą rysunki architektoniczne w szkicowniku Villarda de Honnecourt).

Plan klasztoru został sporządzony z uwzględnieniem reguły św. Benedykta, w oparciu o rozkład rzymsko-brytańskiego obozu wojskowego. Natomiast koncepcję claustrum, tworzonego przez pomieszczenia zgrupowanego wokół krużganków zainspirowano rzymskim domem z perystylem[6]. Plan przedstawia kościół wraz z otaczającymi go zabudowaniami, dzięki którym klasztor był w dużej mierze samowystarczalny. Obok pomieszczeń dla mnichów i opata, na terenie klasztoru umieszczono budynki gospodarskie, warsztaty, stodoły, obory, spiżarnie, szpital, szkołę, ogrody, cmentarz i inne.

Identyfikacja poszczególnych części i pomieszczeń klasztoru[7]:

Saint Gall planta.PNG

A-F. Kościół
1. Wirydarz
2. Dormitorium, pod nim w przyziemiu kalefaktorium
3. Dom opata
4. Refektarz
5. Kuchnia mnichów
6-7. Piekarnia i browar mnichów
8. Spiżarnia, pod nią w przyziemiu piwnica na wino i piwo
9. Rozmównica mnichów
10. Biblioteka, pod nią w przyziemiu skryptorium
11. Pomieszczenie do przechowywania szat liturgicznych, pod nią w przyziemiu zakrystia
12-17. Nowicjat i infirmeria
18. Dom lekarzy
19. Ogród z ziołami
20. Dom służący zabiegom medycznym
21. Szkoła
22-23. Izby
24. Dom dla gości
25. Kuchnia, piekarnia i browar dla gości
26. Dom, kuchnia, piekarnia i browar dla ubogich
27. Prawdopodobnie dom dla świty cesarskiej
28. Cmentarz i sad
Pomieszczenia gospodarskie:
a. dom dla rzemieślników
b. ogród warzywny
c. dom ogrodnika
d. gęsiarnia
e. dom nadzorcy gęsiarni i kurnika
f. kurnik
g. pomieszczenie do przygotowania oliwy i chleba do konsekracji
h. stodoła
i. warsztaty
j. młyn, folusz
m. owczarnia, koziarnia
n. obora
o. prawdopodobnie dom dla żołnierzy cesarskich
p. chlew
q. stajnia
r-s. stajnie

Przypisy

  1. ↑ St. Gall Monastery Plan : St. Galler Klosterplan
  2. ↑ Sztuka romańska. Architektura, rzeźba, malarstwo, red. R. Toman, 2004, s. 34.
  3. ↑ W. Koch, Style w Architekturze, Warszawa 1996, s. 63.
  4. ↑ J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto, Warszawa 2005, s. 83.
  5. ↑ Sztuka świata, Arkady, 2002, ISBN 83-213-3664-7, t. 3.
  6. ↑ W. Koch, Style w Architekturze, Warszawa 1996, s. 70.
  7. ↑ Identyfikacja według W. Horna i E. Borna. W. Koch, Style w Architekturze, Warszawa 1996, s. 70.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie