Planorbarius

Planorbarius
A.M.C. Dumeril, 1806[1]
Zatoczek rogowy (Planorbarius corneus).
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	ślimaki
(bez rangi)	Heterobranchia
(bez rangi)	Euthyneura
(bez rangi)	Panpulmonata
(bez rangi)	Hygrophila
Nadrodzina	Planorboidea
Rodzina	zatoczkowate
Podrodzina	Planorbinae
Rodzaj	Planorbarius

Planorbarius – rodzaj płucodysznych ślimaków z rodziny zatoczkowatych, obejmujący gatunki słodkowodne, występujące w Europie, Afryce Północnej, Azji (na wschód od Jeniseju). Zawleczone do Ameryki Północnej i na Karaiby. W Polsce reprezentowany przez jeden gatunek: zatoczek rogowy (Planorbarius corneus).

Etymologia nazwy

Nazwa rodzaju odnosi się do kształtu muszli gatunku typowego, zatoczka rogowego – płaskiej, zwiniętej w jednej płaszczyźnie (planus łac. – równy, płaski, orbis – koło, krąg^[2]).

Cechy morfologiczne

Muszla duża, tarczowata, płasko zwinięta, lewoskrętna. Skręty obłe, pozbawione krawędzi. Pseudoskrzele duże, otwór odbytowy położony u jego podstawy. W jamie płaszczowej występują trzy bruzdy (nerkowa, grzbietowa i odbytowa). Szczęka trójczęściowa, z wąskimi częściami bocznymi. Radula składa się z 170-218 rzędów i 85-91 szeregów zębów, formuła raduli: 45-1-45. Ząb środkowy wysoki, zęby boczne wydłużone i piłkowane na bocznych krawędziach. Męski narząd kopulacyjny składa się z małego prącia i dużego prepucjum, prostata pęcherzykowata. Szerokość muszli: do 40 mm; wysokość: do 16 mm^[3][4].

Występowanie

Naturalny zasięg występowania obejmuje Europę, Afrykę Północną, Azję (na wschód od Jeniseju). Zawleczone do Ameryki Północnej i na Karaiby^[3]. W Polsce występuje jeden gatunek: zatoczek rogowy^[3].

Biologia i ekologia

Zajmowane siedliska

Występują w różnych typach wód śródlądowych: rzekach o słabym prądzie, starorzeczach, stawach, jeziorach, w płytkim litoralu^[3].

Odżywianie

Zdrapywacze. Odżywiają się detrytusem, peryfitonem, zeskrobywują radulą fragmenty tkanek roślin wodnych^[3].

Rozmnażanie

Obojnaki^[3].

Lista gatunków

Do rodzaju Planorbarius zaliczane są następujące gatunki^[5]:

• Planorbarius adelosius Bourguignat, 1859
• Planorbarius corneus Linnaeus, 1758 - zatoczek rogowy
• Planorbarius grandis Dunker in Küster & Dunker, 1850
• Planorbarius meditjensis Forbes, 1838
• Planorbarius penchinati Bourguignat, 1870
• Planorbarius pinguis Westerlund, 1885
• Planorbarius purpura Müller, 1774
• Planorbarius stenostoma Bourguignat in Servain, 1881

Zobacz też

• Mięczaki Polski

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Piechocki: Mięczaki (Mollusca) : ślimaki (Gastropoda). T. 7: Fauna słodkowodna Polski. Warszawa ; Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 187. ISBN 83-01-01143-2..

• Kazimierz Kumaniecki: Słownik łacińsko-polski.. Warszawa: PWN, 1975, s. 546..

• Andrzej Kołodziejczyk, Paweł Koperski: Bezkręgowce słodkowodne Polski: klucz do oznaczania oraz podstawy biologii i ekologii makrofauny. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2000, s. 249. ISBN 83-235-0192-0..

Linki zewnętrzne

• Planorbarius w AnimalBase AnimalBase, dostęp: 27 kwietnia 2014.
• Planorbarius w NCBI NCBI, dostęp: 27 kwietnia 2014.