Planty im. Józefa Jakubowskiego w Tarnowie
 nr rej. A- 80 z dnia 1 grudnia 1975 | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Dzielnica | |
| Powierzchnia | 2,28 ha |
| Data założenia | |
Położenie na mapie Tarnowa  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°00′25,8″N 20°58′31,2″E/50,007167 20,975333 | |
Planty im. Józefa Jakubowskiego (Planty Kolejowe[1]) – park miejski, powierzchniowy pomnik przyrody w Tarnowie. Planty są częścią, wpisanego do rejestru zabytków, zespołu urbanistycznego otoczenia tarnowskiego dworca kolejowego[2].
Lokalizacja
Planty im. Józefa Jakubowskiego znajdują się w centrum Tarnowa w województwie małopolskim. Położone są w obrębie ulic: Krakowskiej, Dworcowej oraz pl. Dworcowego, w historycznej dzielnicy miasta – Strusina. Sąsiadują ze stadionem Miejskiego Klubu Sportowego Tarnovia.
Patron
Od 2004 roku tarnowskie planty noszą imię, żyjącego w latach 1861–1942, Józefa Jakubowskiego – prawnika, podróżnika, działacza społecznego, inicjatora założenia plant miejskich[3], twórcy Muzeum Miejskiego w Tarnowie[4].
Historia
_(cropped).jpg)
Historia tarnowskich plant sięga lat 60. XIX wieku. Początkowo był to teren zielony przy browarze książąt Sanguszków. Od początku było to miejsce dostępne powszechnie, mieszkańcy miasta określali je mianem: planty książęce[5].
W 1872 roku zorganizowano na plantach okręgową wystawę rolniczą. Później niepielęgnowane planty zarosły, stały się miejscem okupowanym przez podejrzane towarzystwo, klientelę browarnianej piwiarni. W latach 80. XIX wieku uważano je za miejsce niebezpieczne[1].
W 1889 roku planty przeszły pod zarząd miasta, zaczęto je nazywać miejskimi lub kolejowymi. Zatrudniono ogrodników, wytyczono alejki, zapuszczony staw (znajdujący się w miejscu obecnego stadionu Tarnovii) zasypano. Mimo zabiegów pielęgnacyjnych, planty dalej odstraszały mieszkańców miasta[5]. Sytuacja zmieniła się dopiero osiem lat później, gdy plantami zainteresował się tygodnik „Pogoń”. Po interwencji prasowej teren oddano do dyspozycji Ignacego Przybyłkiewicza – współtwórcy tarnowskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, organizatora korpusów wakacyjnych[6].
.jpg)
Dzięki staraniom Przybyłkiewicza w miejscu zasypanego stawu powstało boisko sportowe. Pokazy ćwiczących uczestników korpusów przyciągały publiczność i planty znów zaczęły tętnić życiem[7][5]. Boisko korpusów wakacyjnych zaczęto nazywać parkiem Przybyłkiewicza, zaraz po jego śmierci w 1898 roku[8].
W okresie międzywojennym park zyskał metalowe ogrodzenie. W 1929 roku na plantach zasadzono dąb wolności, wydarzenie upamiętniono tablicą z inskrypcją: Dąb zasadzony w dziesiątą rocznicę odrodzenia Polski. Drzewo nie zachowało się, w 2000 roku obok pozostałości pnia posadzono następny dąb[1].
W 1993 roku, decyzją wojewody tarnowskiego, planty stały się powierzchniowym pomnikiem przyrody, a dziesięć lat później, Rada Miasta Tarnowa uznała planty za park gminny[7]. W 2004 roku uczniowie Zespołu Szkół Budowlanych w Tarnowie, w ramach praktyk zawodowych, wybrukowali alejki[9].
Charakterystyka
Planty im. Józefa Jakubowskiego to park o powierzchni 2,28 ha[4]. Wszystkie alejki są wybrukowane betonową kostką, zamontowano przy nich ławki i oświetlenie. Park jest ogólnodostępny przez całą dobę. W starodrzewie parku dominują różnogatunkowe drzewa liściaste. Do cenniejszych okazów zalicza się potężne kasztanowce, wiekową surmię z grubymi gałęziami wspierającymi się o ziemię oraz egzotycznego sumaka octowca płożącego się po trawie[1]. W koronach drzew gnieździ się ptactwo, najliczniej gawrony, kawki[10], wrony[11].
Przypisy
- ↑ a b c d Planty Kolejowe, Tarnów [dostęp 2020-11-11].
- ↑ Rejestr zabytków województwa małopolskiego, A- 80 z dnia 1 grudnia 1975
- ↑ Józef Kazimierz Jakubowski, Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 9 stycznia 2018 [dostęp 2020-11-30] (pol.).
- ↑ a b Parki w Tarnowie - Tarnów, archive.vn, 26 września 2020 [dostęp 2020-11-11].
- ↑ a b c Zielone perły Tarnowa - Planty kolejowe - TarnowskieInfo.pl, www.tarnowskieinfo.pl [dostęp 2020-11-11].
- ↑ Marek Kaczanowski, Piotr Zieliński, ZIELONE PERŁY TARNOWA - Planty Kolejowe, Gmina Miasta Tarnowa, 2003.
- ↑ a b Planty kolejowe, Tarnów [dostęp 2020-11-11].
- ↑ „Wadomości Sokole” Okręgu III. Dzielnicy krakowskiej. Nr. 18. Tarnów 28 października 1926
- ↑ Planty kolejowe uległy metamorfozie. – Tarnów w internecie – Tarnow.net.pl – Informacje, gospodarka, rozrywka., tarnow.net.pl [dostęp 2020-11-11].
- ↑ "Ptasi problem" także w Tarnowie, Onet Wiadomości, 24 sierpnia 2012 [dostęp 2020-12-01] (pol.).
- ↑ Wiesław Ziobro, Jak miasto przegrało z… gawronem, TEMI, 23 października 2012 [dostęp 2020-12-01] (pol.).
| Zespoły urbanistyczne |
|
|---|---|
| Kamienice, dwory, pałace i budynki użyteczności publicznej |
|
| Budowle obronne |
|
| Parki i ogrody |
|
| Obiekty sakralne | |
| Cmentarze | |
| Inne |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Shiny green button/marker widget.
Autor: DentArt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Surmia w zimowej scenerii na Plantach im. Józefa Jakubowskiego w Tarnowie
Wzór znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w Polsce
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Author
Autor: Kacper Szymański , Licencja: CC BY-SA 4.0
Planty Kolejowe w Tarnowie
Adres wydawniczy: Tarnów : Księgarnia Zygmunta Jelenia, 1929 (Tarnów : Z. Jeleń)
Współtwórcy: Rozwadowski, Mieczysław
Opis fizyczny: 55 s. : il. ; 21 cm