Plautylla (cesarzowa)

Plautylla
Publia Fulvia Plautilla
ilustracja
cesarzowa rzymska
Okres

od 202
do 205

Jako żona

Karakalla

Poprzedniczka

Julia Domna

Następczyni

Nonia Celsa

Dane biograficzne
Data śmierci

211

Ojciec

Gajusz Fulwiusz Plautianus

Mąż

Karakalla

Plautylla, Publia Fulvia Plautilla (zm. 211) – cesarzowa rzymska, pierwsza i jedyna małżonka cesarza Karakalli[1].

Była córką wpływowego prefekta pretorianów Gajusza Fulwiusza Plaucjana[1] i jego żony Hortensji. Wiosną 202 r., w trakcie obchodów decennaliów panującego Septymiusza Sewera (9-15 kwietnia)[2][3], jako 15-letnia poślubiła Karakallę[a], uzyskując godność augusty i związane z nią przywileje (m.in. emitowania monet z jej podobizną) [4]. Politycznie uwarunkowany związek małżeński był niedobrany i nieszczęśliwy, a według niektórych źródeł nigdy nie skonsumowany[5], zachowując cechy „białego małżeństwa”[6]. Choć źródła numizmatyczne sugerują, że w 204 r. para mogła doczekać narodzin córki[7], zasadniczo przyjmuje się, że ich związek był bezpotomny[3].

Ożeniony pod przymusem Karakalla odnosił się z ostentacyjną niechęcią do żony i z jawną nienawiścią do teścia, kierując mordercze groźby pod ich adresem[4]. Ten wrogi stosunek zyskał poparcie ze strony matki, Julii Domny, zaniepokojonej nadmiernymi wpływami i ambicjami cesarskiego faworyta[2] (por. Herodian: Historia cesarstwa rzymskiego III 10,8). W 205 r. Plaucjan oskarżony przez Karakallę o spiskowanie przeciwko władcy i jego synom, został zamordowany w obecności cesarza. Dobra jego uległy konfiskacie, pamięć potępieniu (damnatio memoriae), a najbliższe otoczenie poddano prześladowaniom[6]. W następstwie Karakalla rozwiódł się z Plautyllą[b], którą również skazano na zatarcie pamięci i na wygnanie na Sycylię wraz z jej bratem Gajuszem Fulwiuszem Plautusem Hortensjuszem (por. Herodian: Historia cesarstwa rzymskiego III 13,2-3)[8](lub według innej wersji na Liparę[9]). Po śmierci ojca w lutym 211 roku Karakalla nakazał zgładzić oboje zesłańców[3][8] (por. Herodian: Historia cesarstwa rzymskiego IV 6,3).

Uwagi

  1. ↑ Pobieżnie wspomina o tym i Historia Augusta (Sewer 14): „(…) starszego [syna] połączył związkiem małżeńskim z córką Plaucjana”, co Herodian wyjaśnia: „(…) dał mu też i żonę, chcąc przez małżeństwo nauczyć go rozsądku” (III 10,5). Postać jej natomiast zupełnie pominięto w Historia Augusta w biografii samego Karakalli (również autorstwa Eliusza Lampridiusza).
  2. ↑ Zarzuty o jej swobodny tryb życia czy niemoralne prowadzenie się (por. A. Krawczuk, dz. cyt., s. 152) wydają się przesadne i raczej stworzone dla uzasadnienia wyroku, a ich podstawą najpewniej była niechęć do żony i chorobliwa podejrzliwość cesarza, który według Kasjusza Diona (LXXVI 14,5) wśród służby otoczył ją samymi eunuchami.

Przypisy

  1. ↑ a b A. Krawczuk: Poczet cesarzowych Rzymu, dz. cyt., s. 150.
  2. ↑ a b T. Kotula: Septymiusz Sewerus, dz. cyt., s. 81.
  3. ↑ a b c Słownik cesarzy rzymskich, dz. cyt., s. 113.
  4. ↑ a b A. Krawczuk: Poczet cesarzowych Rzymu, dz. cyt., s. 151.
  5. ↑ Kasjusz Dion: Historia rzymska, LXXVI 14.
  6. ↑ a b T. Kotula: Septymiusz Sewerus, dz. cyt., s. 82.
  7. ↑ Np. denar (RIC IV 367), na którym cesarzową wyobrażono jako Pietas z dzieckiem na ręku.
  8. ↑ a b A. Krawczuk: Poczet cesarzowych Rzymu, dz. cyt., s. 152.
  9. ↑ Kasjusz Dion: Historia rzymska, LXXVII 6,3.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Head of Fulvia Plautilla. Face.jpg
Autor: Taromsky, Licencja: CC BY-SA 4.0
Head of Plautilla, the young wife of the Roman emperor Caracalla (ruled 211-217) dated 200-205. Made of marble. Getty Villa. Face.