Pleszka algierska

Pleszka algierska
	Phoenicurus moussieri
	(Olphe-Galliard, 1852)
	; Osobnik sfotografowany w Parku Narodowym Souss-Massa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	muchołówkowate
Podrodzina	kląskawki
Rodzaj	Phoenicurus
Gatunek	pleszka algierska
Synonimy
	Erythacus Moussieri Olphe-Galliard, 1852;
	Erythacus Moussieri Olphe-Galliard, 1852;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Pleszka algierska (Phoenicurus moussieri) – gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae). Występuje w północnej Afryce. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Léon Olphe-Galliard w 1852. Holotyp pochodził z prowincji Oran w Algierii. Nowemu gatunkowi autor nadał nazwę Erythacus Moussieri^[3]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza pleszkę algierską w rodzaju Phoenicurus. Uznaje ją za gatunek monotypowy^[4]. Epitet gatunkowy upamiętnia Jeana Moussiera (1795–1850), chirurga służącego w armii francuskiej w północnej Afryce i przyrodnika^[5].

Morfologia

Długość ciała wynosi 12–13 cm^[6], masa ciała 14–15 g^[7]. Występuje dymorfizm płciowy. U samca wierzch ciała czarny. Widoczna biała wstawka na skrzydle oraz biały pas ciągnący się od czoła przez obszar nad okiem po boki szyi. Spód ciała i kuper rdzawoczerwone. Jesienią na czarnych piórach występują brązowe krawędzie. Samica przypomina samicę pleszki zwyczajnej (P. phoenicurus), ma jednak krótszy ogon. Spód ciała jest intensywniej pomarańczowy, wstawka na skrzydle jasna^[6].

Zasięg występowania

Pleszki algierskie zamieszkują obszar od Maroka (część Atlasu i Antyatlas) na wschód po północną Tunezję, prawdopodobnie również północno-zachodnią Libię (góry Dżabal Nafusa). Poza okresem lęgowym ptaki te przenoszą się na niżej położone tereny^[7]. W 2001 po raz pierwszy przedstawiciela gatunku odnotowano w Mauretanii^[8]. Pleszki algierskie stwierdzono również w Grecji (po raz pierwszy na Peloponezie, 30 marca 1988), w Walii (po raz pierwszy w kwietniu 1988), na Sycylii (po raz drugi w lutym 1987)^[9]^[10], zalatują również na Maltę i do Hiszpanii^[11].

Ekologia i zachowanie

Cuculus canorus bangsi + Phoenicurus moussieri

Środowiskiem życia pleszek algierskich jest makia, skalne wychodnie, otwarte lasy sosen, dębów ostrolistnych i cedrów, skraje górskich lasów oraz doliny i płaskowyże powyżej górnej granicy lasu, niekiedy z krzewami i inną niską roślinnością. W Atlasie odnotowywane od 500 do 3000 m n.p.m.^[12] Są to ptaki mało płochliwe^[6]. Poza sezonem lęgowym są samotnikami. Zwykle zwracają na siebie uwagę, przesiadując w wyeksponowanych miejscach – na szczycie krzewu, kamienia czy płotu. Żerują na ziemi, niekiedy również łowią owady z niskich gałęzi. Prócz owadów dorosłych żywią się ich larwami, niekiedy zjadają owoce^[6]. Pleszki algierskie odzywają się cienkim gwizdem (hit) oraz miękkim czirrr. Ich pieśń stanowi skoczny cienki szczebiot o nieznacznie nieregularnej strukturze, przypominający pieśń pokrzywnicy (Prunella modularis). Zwrotki trwają 2–5 s^[6].

Lęgi

Okres lęgowy w Maroku trwa od kwietnia do czerwca (od marca w południowo-zachodniej części kraju), na wysokościach powyżej 2000 m n.p.m. prawdopodobnie od maja do czerwca (być może do sierpnia)^[7]. Przeważnie pleszki algierskie wyprowadzają 1 lęg w roku, w niektórych częściach Maroka i Algierii zdarzają się dwa. Są monogamiczne i terytorialne. Gniazdo, mające formę luźnego kubeczka z trawy, sierści i piór, umieszczone jest do 2,5 m nad ziemią. Niekiedy ptaki budują je i na podłożu, między kamieniami lub kępami traw. Zniesienie liczy 3–6 jaj o białej lub jasnoniebieskiej skorupce. Pisklętami opiekują się obydwa ptaki z pary^[12].

Status

IUCN uznaje pleszkę algierską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity^[2]. BirdLife International uznaje trend populacji za stabilny^[11].

Przypisy

↑ Phoenicurus moussieri, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b Phoenicurus moussieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Léon Olph-Galliard. Note sur une espèce nouvelle d'Oiseau de l'Algiérie. „Annales des sciences physiques et naturelles, d'agriculture et d'industrie”. 4, s. 101–105, 1852.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-10]. (ang.).
↑ James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 261. ISBN 1-4081-2501-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lars Svensson: Przewodnik Collinsa. Ptaki. Wyd. II. warszawa: MULTICO, 2017, s. 280–281. ISBN 978-83-7763-406-6.
↑ ^a ^b ^c Collar, N. & Christie, D.A.: Moussier's Redstart (Phoenicurus moussieri). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-12-31].
↑ Salewski, V., Schmaljohann, H. & Herremans, M.. New bird records from Mauritania. „Malimbus”. 27 (1), s. 19–32, 2005.
↑ Europaean News. „British Birds”. 82, s. 349–355, 1989.
↑ Mike Barrett. Moussier's Redstart: new to Britain and Ireland. „British Birds”. 85, s. 108–111, 1992.
↑ ^a ^b Moussier's Redstart Phoenicurus moussieri. BirdLife International. [dostęp 2017-12-31].
↑ ^a ^b Peter Clement: Robins and Chats. Bloomsbury Publishing, 2016, s. 431–433. ISBN 978-1-4081-5596-7.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Phoenicurus moussieri, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Phoenicurus moussieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[oryg-3] Léon Olph-Galliard. Note sur une espèce nouvelle d'Oiseau de l'Algiérie. „Annales des sciences physiques et naturelles, d'agriculture et d'industrie”. 4, s. 101–105, 1852.

[ioc-4] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-10]. (ang.).

[nzw-5] James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 261. ISBN 1-4081-2501-3.

[collins-6] Lars Svensson: Przewodnik Collinsa. Ptaki. Wyd. II. warszawa: MULTICO, 2017, s. 280–281. ISBN 978-83-7763-406-6.

[hbwa-7] Collar, N. & Christie, D.A.: Moussier's Redstart (Phoenicurus moussieri). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-12-31].

[maur-8] Salewski, V., Schmaljohann, H. & Herremans, M.. New bird records from Mauritania. „Malimbus”. 27 (1), s. 19–32, 2005.

[gr-9] Europaean News. „British Birds”. 82, s. 349–355, 1989.

[gb-10] Mike Barrett. Moussier's Redstart: new to Britain and Ireland. „British Birds”. 85, s. 108–111, 1992.

[birdlife-11] Moussier's Redstart Phoenicurus moussieri. BirdLife International. [dostęp 2017-12-31].

[robins-12] Peter Clement: Robins and Chats. Bloomsbury Publishing, 2016, s. 431–433. ISBN 978-1-4081-5596-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne