Pleszka kaukaska

Pleszka kaukaska
	Phoenicurus erythrogastrus
	(Güldenstädt, 1775)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	muchołówkowate
Podrodzina	kląskawki
Rodzaj	Phoenicurus
Gatunek	pleszka kaukaska
Synonimy
	Motacilla erythrogastra Güldenstädt, 1775; Phoenicurus erythrogaster (Guldenstadt, 1775);
	Motacilla erythrogastra Güldenstädt, 1775; Phoenicurus erythrogaster (Guldenstadt, 1775);
Podgatunki
	P. e. erythrogastrus (Güldenstädt, 1775); P. e. grandis (Gould, 1850);
	P. e. erythrogastrus (Güldenstädt, 1775); P. e. grandis (Gould, 1850);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Pleszka kaukaska^[3] (Phoenicurus erythrogastrus) – gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae). Występuje w środkowej Azji i na Kaukazie^[4], gniazduje w wysokich górach^[5].

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Johann Anton Güldenstädt w 1775 na łamach Novi Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae. Holotyp pochodził z Kaukazu. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Motacilla erythrogastra^[6]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza pleszkę kaukaską w rodzaju Phoenicurus. Wyróżnia dwa podgatunki – P. e. erythrogastrus i P. e. grandis^[7]. Badane było zróżnicowanie w sekwencji genu cytochromu b u dwóch populacji: P. e. erythrogastrus i P. e. grandis. Różnica wyniosła 2,3%^[8].

Morfologia

Długość ciała wynosi około 18 cm, masa ciała 21–29 g^[9]. Większa od pleszki zwyczajnej. Samiec z czarnym grzbietem, skrzydłami i gardłem, głowa również czarna z białą czapeczką. Na lotkach duże białe lusterko. Spód ciała i ogon rudoczerwone. Samica podobna do samicy pleszki zwyczajnej, rozróżnialna po większych rozmiarach ciała^[5].

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia dwa podgatunki^[7]:

P. e. erythrogastrus (Güldenstädt, 1775) – Wielki Kaukaz; poza sezonem lęgowym Zakaukazie i Iran^[9]
P. e. grandis (Gould, 1850) – obszar na północ od jeziora Bajkał oraz od Ałtaju i zachodniej Mongolii na południe po wschodni Afganistan, północno-zachodnie i centralne Chiny oraz Himalaje; poza sezonem lęgowym również w północnych Indiach oraz we wschodnich i południowych Chinach^[9]

Status

IUCN uznaje pleszkę kaukaską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale jej trend uznawany jest za stabilny^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b Phoenicurus erythrogastrus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b Phoenicurus erythrogastrus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-10].
↑ White-winged Redstart (Phoenicurus erythrogastrus) – BirdLife species factsheet. BirdLife DataZone. [dostęp 2017-01-02].
↑ ^a ^b Lars Jonsson: Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Muza S.A., 2006. ISBN 83-7319-927-6.
↑ J.A. Güldenstädt. Sex avivm descriptiones. „Novi Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae”. T. XIX. s. 469–470.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-10]. (ang.).
↑ Kemal Topaç Ertan. S17-5 The evolutionary history of Eurasian redstarts, Phoenicurus. „Acta Zoologica Sinica”, s. 310–313, 2006.
↑ ^a ^b ^c Collar, N.: White-winged Redstart (Phoenicurus erythrogastrus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-10].

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Phoenicurus erythrogastrus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Phoenicurus erythrogastrus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-10].

[birdlife-4] White-winged Redstart (Phoenicurus erythrogastrus) – BirdLife species factsheet. BirdLife DataZone. [dostęp 2017-01-02].

[:1-5] Lars Jonsson: Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Muza S.A., 2006. ISBN 83-7319-927-6.

[oryg-6] J.A. Güldenstädt. Sex avivm descriptiones. „Novi Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae”. T. XIX. s. 469–470.

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-10]. (ang.).

[cytb-8] Kemal Topaç Ertan. S17-5 The evolutionary history of Eurasian redstarts, Phoenicurus. „Acta Zoologica Sinica”, s. 310–313, 2006.

[hbwa-9] Collar, N.: White-winged Redstart (Phoenicurus erythrogastrus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-10].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne