Plotyna

Plotyna

cesarzowa rzymska
Okres	od 98 n.e. do 117
Jako żona	Trajana
Poprzedniczka	Domicja Longina
Następczyni	Vibia Sabina
Dane biograficzne
Dynastia	antonińska
Data urodzenia	przed 70
Data śmierci	122 lub 123
Ojciec	Lucjusz Pompejusz
Matka	Plotia
Mąż	Trajan

(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC-BY-SA-3.0

Wizerunek Plotyny (awers) z uosobieniem wierności – Fides (rewers) na rzymskiej monecie

Pompeja Plotyna, Pompeia Plotina lub Pompeia Plotina Claudia Phoebe Piso (ur. przed 70, zm. 122/123) – cesarzowa Rzymu i jedyna żona cesarza Trajana, córka Lucjusza Pompejusza i Plotii.

Urodziła się za panowania Nerona (54–68), najprawdopodobniej w miejscowości Nemausus w Galii (ob. Nîmes, Francja). Została żoną Trajana jeszcze zanim ogłoszono go cesarzem, a więc przed 98. W 100 otrzymała od niego tytuł augusty, ale przyjęła go dopiero w 105. Monety z jej wizerunkiem i napisem Plotina Augusta wybijano od 112.

Ze względu na swoją skromność, przystępny sposób bycia i naturalną życzliwość, a także fakt, że nigdy nie stała się przedmiotem plotek czy oskarżeń o niemoralne zachowanie, cieszyła się wielkim szacunkiem i sympatią Rzymian. W mowie pochwalnej na cześć Trajana Pliniusz Młodszy mówił o niej:

Interesowała się filozofią, co nie było częste u kobiety o takiej pozycji i w tamtych czasach. Szczególną sympatią darzyła epikureizm, nurt raczej niepopularny i negatywnie odbierany przez Rzymian. Wspierała również szkołę epikurejską w Atenach. Przypisuje się jej pewien wpływ na politykę Trajana, głównie w jej aspekcie społecznym – złagodzenie ucisku fiskalnego, rozwój szkolnictwa i upowszechnianie tolerancji (m.in. wobec Żydów).

Jej małżeństwo z Trajanem uchodziło za wzorcowe. Pozostało jednak bezdzietne, być może ze względu na homoseksualizm cesarza^[2]. Pozostawała w przyjaznych stosunkach z siostrą męża – Ulpią Marcjaną. Prawdopodobnie za jej namową w 117 Trajan na łożu śmierci oficjalnie adoptował i wskazał na swojego następcę Hadriana.

Plotyna zmarła w Rzymie w 122 (lub 123) roku. Hadrian pozostał wdzięczny i pełen uznania wobec cesarzowej-wdowy, a zarazem swojej adopcyjnej matki. Przez 9 dni po jej śmierci zachowywał ścisłą żałobę i skomponował na jej cześć hymny, a także zlecił budowę świątyni w Rzymie oraz noszącej jej imię bazyliki z białego marmuru w Nemausus (stąd przypuszczenie, że było ono miastem rodzinnym Plotyny).

Prochy Plotyny zostały najprawdopodobniej pochowane przy prochach męża, pod Kolumną Trajana. Senat zaliczył ją w poczet bogów.

Zobacz też

• Dynastia Antoninów

Przypisy

Bibliografia

• Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzowych Rzymu. Warszawa: Iskry, 2006