Pluskolcowate

Pluskolcowate
Notonectidae
Latreille, 1802
Pluskolec pospolity
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	pluskwiaki różnoskrzydłe
Infrarząd	Nepomorpha
Nadrodzina	Notonectoidea
Rodzina	pluskolcowate

Wierzch ciała Notonecta maculata

Spód głowy Notonecta maculata

Notonecta triguttata

Pluskolcowate (Notonectidae) – rodzina owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych. Są to drapieżne pluskwiaki wodne. Rodzina Notonectidae liczy około 340 gatunków^[1].

Opis

Osiągają od 5 do 15 mm długości ciała^[1], którego kształt jest łódkowaty: od spodu płaski, od góry wypukły, a w obrysie wydłużony, ku tyłowi zwężony klinowato^[2]. Duża głowa wyposażona jest w duże, nerkowate oczy złożone, osadzone po bokach spodu czułki zbudowane z 3 lub 4 członów oraz krępą i ruchliwą, czteroczłonową kłujkę. Przyoczek brak. Dwie pierwsze pary odnóży chwytne^[2], zwykle o dwuczłonowych stopach, przy czym pierwszy człon często zredukowany, i przedstopiach zakończonych pazurkami Tylna para pływna, wiosłowata, wyposażona w szczeciny pływne, o stopie zawsze dwuczłonowej i zredukowanych pazurkach. Odwłok ma na spodzie kil środkowy, a pośrodku i po bokach kępki szczecin tworzące komorę powietrzną, do której uchodzą przetchlinki. Piąte sternum odwłoka silnie wyciągnięte jest w przód. Samce mają narządy rozrodcze symetryczne, a samice robakowatą spermatekę^[1].

W wodzie poruszają się pod powierzchnią grzbietem do dołu. Poruszanie się w wodzie ułatwiają owłosione, tylne odnóża. Pokrywy skrzydłowe zachodzące na siebie, po osuszeniu skrzydeł pluskolcowate dobrze latają. Samce niektórych Anisopinae wytwarzają dźwięki^[1][2].

Pluskolcowate żywią się innymi stworzeniami wodnymi zarówno bezkręgowymi jak drobnymi kręgowcami takimi jak małe ryby^[2].

Występowanie

Takson kosmopolityczny^[1]. W Polsce stwierdzono występowanie sześciu gatunków Notonectidae^[2] (zobacz: pluskolcowate Polski).

Systematyka

Pierwotnie Notonectidae zostały opisane w 1802 przez Pierre André Latreille'a pod nazwą Notonectariae i do 1928 były często doń klasyfikowane Pleidae i Helotrephidae^[1]. Obecnie umieszcza się je wśród Nepomorpha, w nadrodzinie Notonectoidea. Według rezultatów molekularno-morfologicznej analizy filogenetycznej infrarzędu opublikowanej przez Hebsgaarda i współpracowników w 2004 roku jak i badań kladystycznych aparatów gębowych, przeprowadzonych przez J. Brożek wskazują, że pluskolcowate zajmują pozycję siostrzaną względem kladu obejmującego Pleidae i Helotrephidae, co zgadza się z wieloma wcześniejszymi poglądami^[3][4]. Z kolei wyniki badań filogenetycznych mtDNA przeprowadzonych przez Hua J. i innych w 2009 wskazują na pozycję siostrzaną Notonectidae względem kladu obejmującego Naucoridae i Aphelocheiridae^[5].

Schuh i Slater (1995) dzielą Notonectidae na dwie podrodziny zawierające 11 rodzajów^[1]:

• Anisopinae Hutchinson, 1929
• Notonectinae Latreille, 1802

Przypisy