Pluskwiaki półwodne
| ||
| Gerromorpha | ||
| Okres istnienia: kreda wczesna–dziś | ||
 Hydrometra stagnorum | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | stawonogi | |
| Gromada | owady | |
| Rząd | pluskwiaki | |
| Podrząd | pluskwiaki różnoskrzydłe | |
| Infrarząd | pluskwiaki półwodne | |
| Synonimy | ||
| ||
Pluskwiaki półwodne[1] (Gerromorpha, syn. Amphibicorisae) – infrarząd pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych. Takson kosmopolityczny. Opisano ponad 2100 gatunków.
Gerromorpha wywodzą się prawdopodobnie z triasu, jednak ich szczątki znajdowane są znacznie rzadziej niż Nepomorpha. Spośród ponad 30 znanych gatunków fosylnych najstarsze pochodzą z dolnej kredy[2].
Opis
Grupa różnorodna morfologicznie. Od pluskwiaków wodnych wyróżniają się czułkami zawsze dłuższymi od głowy. Ponadto wszystkie gatunki mają spód i boki ciała pokryte gęstym i krótkim owłosieniem chroniącym przed zwilżeniem wodą. Częsta jest u nich krótkoskrzydłość, a nawet bezskrzydłość[1].
Głowę mają wydłużoną, z wyłupiastymi oczami, zwykle z parą szczecinek ocznych. Przyoczka obecne, zredukowane lub całkiem zanikłe. Czułki zawsze czteroczłonowe, choć u Hebridae na ostatnim członie występuje pierścień, przez co wyglądają na pięcioczłonowe. Osadzone są środkowo-grzbietowo na guzków, zwykle położonych daleko z przodu oczu. Kłujka również czteroczłonowa, zwykle długa i smukła. Dorosłe mają trzy, rzadziej cztery pary trichobotriów głowowych, osadzonych w głębokich kutykularnych dołkach. Nadgębie zaopatrzone jest w długi i wąski wyrostek zewnętrzny. Mięśnie dźwigacze żuwaczek są kwadratowe, natomiast dźwigaczy szczęk brak. Owłosienie ciała jest gęste i dwuwarstwowe[2].
Szerokie przedplecze tworzy krótki przedni płat otaczający zapotylicę i niekiedy formujący kołnierzyk. U form długoskrzydłych boczne i tylne krawędzie przedplecza tworzą płat tylny, który zakrywać może całe śródplecze i często także środek zaplecza. Formy krótko- i bezskrzydłe mają tylny płat przedplecza zredukowany lub całkiem zanikły, a śródplecze zgrubiałe. Tarczka nieobecna, śladowa lub zredukowana, tylko u Mesoveloidea i Madeovelia duża. Przednie skrzydła całe skórzaste, tylne błoniaste. Biodra odnóży w większości przypadków oddalone od siebie, ale u wodizarkowatych mocno zbliżone. U wielu nartnikowatych i wodziarkowatych odnóża są długie i zmodyfikowane celem utrzymania na powierzchni wody. Krętarze wyposażone są w części dosiebnej w kutykularne narządy zmysłowe, prawdopodobnie proprioreceptory, szczególnie liczne u nartnikowatych i plesicowatych. Stopy dorosłych są pierwotnie trójczłonowe, ale u błotnicowatych, nartnikowatych i niektórych plesicowatych liczba członów ulega redukcji przez ich zlewanie. Przedstopia są zmiennej budowy. Pierwotnie składają się na nie dwa długie, hakowate pazurki połączone z unguitraktorem i stawowo ze stopą, para szczecinkowatych parempodiów osadzonych na dystalnym końcu unguitraktora oraz dwa poziome arolia ulokowane między pazurkami: grzbietowe z nich może być szczecinkowate lub spłaszczone[2].
Odwłok samców jest z zewnątrz siedmioczłonowy, a samic ośmioczłonowy, przy czym ósmy segment jest od spodu podzielony. Tergity odwłoka zazwyczaj podzielone są na mediotergit i parę tworzących listewkę brzeżną laterotergitów, zaś sternity i pleuryty zlewają się w sternopleura. Pierwszy sternopleuron jest scalony z zapiersiem, z wyjątkiem Rhagadotarsinae. Narządy rozrodcze samców prymitywne. Ósmy człon odwłoka jest walcowaty, dziewiąty łódkowaty i tworzy pygofor, zaś dziesiąty wieczkowaty i tworzy proktiger. Fallus osadzony jest na pygoforze i złożony z nasadowej, zesklerotyzowanej falloteki i dystalnego, błoniastego edeagusa. Po bakach fallusa wyrastają paramery. Narządy rozrodcze samic odznaczają się długą, rurkowatą, całkowicie gruczołową spermateką i obecnością wtórnego kanału zapładniającego[2].
Ekologia
Pluskwiaki te żyją na powierzchni wody, wchodząc w skład pleustonu. Są drapieżnikami odżywiającymi się owadami spadłymi na powierzchnię wody. Chodzą także po roślinach wodnych. Zimują i chronią się przed falami na lądzie[1].
Systematyka
Do infrarzędu tego należy ponad 2100 opisanych gatunków[2]. Dzieli się go na 8 rodzin zgrupowanych w 4 nadrodziny[3]:
- Gerroidea
- Gerridae – nartnikowate
- Hermatobatidae
- Veliidae – plesicowate
- Hebroidea
- Hebridae – błotnicowate
- Macroveliidae
- Paraphrynoveliidae
- Hydrometroidea
- Mesovelioidea
Przypisy
- ↑ a b c Tadeusz Jaczewski, Aleksander Wróblewski: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XVIII Pluskwiaki różnioskrzydłe - Heteroptera z. 4 Hebridae, Mesoveliidae, Hydrometridae, Veliidae i nartniki - Gerridae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
- ↑ a b c d e Felipe F. F. Moreira: The Semiaquatic Gerromorphans. W: True Bugs (Heteroptera) of the Neotropics. Antônio R. Panizzi, Jocélia Grazia (red.). Dordrecht: Springer Science+Business Media, 2015, s. 113-123.
- ↑ Gerromorpha na Paraneoptera Species File. [dostęp 2014-03-16].
Linki zewnętrzne
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||