Pniaki (Katowice)

Pniaki

Część Katowic
Fragment Pniaków (ulica Siemianowicka)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Katowice
Dzielnica	Dąbrówka Mała
Data założenia	XVIII wiek
W granicach Katowic	31 grudnia 1959
Położenie na mapie Katowic Pniaki
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pniaki
Położenie na mapie województwa śląskiego Pniaki
50°16′38″N 19°03′16″E/50,277222 19,054444
Portal Polska

Pniaki (niem. Pniaky) – historyczna część Katowic, położona na ternie jednostki pomocniczej Dąbrówka Mała, przy granicy z Siemianowicami Śląskimi, wzdłuż ulicy Siemianowickiej.

Jej początki jako kolonii Dąbrówki Małej sięgają XVIII wieku, zaś swój rozwój zawdzięcza działającej w latach 1844–1885 kopalni węgla kamiennego Gute Zuflucht. Osada ta od 31 grudnia 1959 roku jest częścią Katowic. Historyczna zabudowa koncentruje się przy ulicy Siemianowickiej, w samych Pniakach ulokowały swoje placówki przedsiębiorstwa z różnych branż.

Historia

Dom przy ulicy Siemianowickiej 26 z I połowy XIX wieku

Pniaki powstały w XVIII wieku jako kolonia robotnicza na północno-zachodnim obrzeżu wsi Dąbrówka Mała, wzdłuż drogi Bogucice – Siemianowice (obecnie ulica Siemianowicka)^[1]. Dalszy rozwój kolonii wiąże się z kopalnią Gute Zuflucht, czynną w latach 1844–1885. Została ona nadana przez Wyższy Urząd Górniczy już 30 sierpnia 1828 roku. W 1873 roku z kopani wydobyto 24 tys. ton węgla kamiennego. Pola kopani po wykupieniu kuksów przez spółkę Hohenlohe-Werke zostały eksploatowane przez kopalnię Hohenlohe. Przy kopalni Gute Zuflucht wybudowano szereg domów robotniczych, które zachowały się do dziś wzdłuż obecnej ulicy Siemianowickiej^[2], zaś przy wjeździe do Zakładu Wytwarzania Katowice (d. Elektrociepłownia Katowice), przy ulicy Siemianowickiej znajduje się zabytkowy krzyż z figurą Chrystusa i Matki Boskiej, ufundowany w 1910 roku przez Andreasa Schidlo. Krzyż ten został odnowiony w 2014 roku^[3].

W 1861 roku w Pniakach mieszkało łącznie 278 osób, w tym 269 katolików, 3 ewangelików i 6 osób wyznania mojżeszowego^[4]. Pod koniec grudnia 1885 roku w Pniakach mieszkało 1 017 osób. Osada ta była wówczas częścią gminy Dąbrówka Mała w powiecie katowickim (Kattowitz), zaś mieszkańcy wyznania rzymskokatolickiego przynależeli wówczas do bogucickiej parafii św. Szczepana^[5][6].

Do 1951 roku Pniaki należały do gminy Dąbrówka Mała, po czym zostały włączone do Szopienic^[1], zaś 31 grudnia 1959 roku do miasta Katowice^[7]. Pod koniec lat 70. XX wieku w rejonie Pniaków i Nowego Czekaja oraz sąsiednich Siemianowic Śląskich rozpoczęto budowę fabryki domów oraz elektrociepłowni – późniejszej Elektrociepłowni Katowice^[1].

Charakterystyka

Pniaki położone są w północnej części Katowic, na terenie jednostki pomocniczej Dąbrówka Mała, przy granicy z miastem Siemianowice Śląskie. Główną trasą komunikacyjną Pniaków jest ulica Siemianowicka, łącząca się na południu m.in. z ulicą gen. H. Le Ronda i ulicą Leopolda^[8], zaś na północy kończy się przy Zakładzie Wytwarzania Katowice spółki Tauron Ciepło (dawniej Elektrociepłownia Katowice)^[9]. Przy tej ulicy znajduje się kilka historycznych budynków (nr 1, 7, 8 18, 24, 26 i 36), główne familoków z początku XX wieku, natomiast pod numerem 26 znajdują się zagroda sięgająca 1825 roku, utrzymująca styl charakterystyczny dla lokalnego budownictwa ludowego^[10]. Zachodnia część Pniaków, skoncentrowana w rejonie ulicy Budowlanej, jest miejscem koncentracji różnego rodzaju przedsiębiorstw. Brak tu natomiast placówek opiekuńczo-edukacyjnych^[8].

Dostęp do miejskiego transportu miejskiego, obsługiwanego na zlecenie ZTM, zapewniają przystanki zlokalizowane przy ulicy gen. H. Le Ronda w Katowicach (Dąbrówka Mała Le Ronda) oraz przy ulicy Budowlanej w Siemianowicach Śląskich (Siemianowice Budowlana Wolf). Z pierwszego z nich kursuje 8 linii autobusowych, w tym dwie nocne (stan na lipiec 2021 rok)^[11]. Wierni rzymskokatoliccy z Pniaków przynależą parafia pw. św. Antoniego z Padwy w Katowicach-Dąbrówce Małej^[12].

Przypisy

Bibliografia

• AdamA. Frużyński AdamA., GrzegorzG. Grzegorek GrzegorzG., PiotrP. Rygus PiotrP., Kopalnie i huty Katowic, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka” Grzegorz Grzegorek, 2017, ISBN 978-83-63780-23-4  (pol.).
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja, Miasto Katowice, 2012  (pol.).
• LechL. Szaraniec LechL., Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, ISBN 83-905115-0-9 .