Pniowy zespół naprzemienny

Przebieg dróg piramidowych w pniu mózgu. Widoczne odejścia nerwów czaszkowych oraz skrzyżowanie piramid

Pniowe zespoły naprzemienne – zespoły neurologiczne wynikające z ograniczonego, ogniskowego, jednostronnego uszkodzenia pnia mózgu, najczęściej pochodzenia naczyniowego. Objawy zespołów naprzemniennych wynikają z jednoczesnego uszkodzenia jądra nerwu czaszkowego oraz sąsiadujących z nim dróg piramidowych krzyżujących się poniżej, więc w przypadku nerwów czaszkowych będą one widoczne po stronie uszkodzenia, w przeciwieństwie do objawów pochodzących z dróg piramidowych, które występują przeciwstronnie. Dzięki znajomości objawów poszczególnych zespołów można dość precyzyjnie określić miejsce wystąpienia zaburzeń, nie da się natomiast dowiedzieć niczego na temat ich pochodzenia i charakteru.

Najczęściej spotykane zespoły naprzemienne:

• uszkodzenie na poziomie śródmózgowia:
  • zespół Chiraya-Foixa-Nicolesco
  • zespół Benedikta
  • zespół Claude’a
  • zespół Webera
  • zespół Nothnagela
• uszkodzenie na poziomie mostu:
  • zespół Raymonda-Céstana
  • zespół Gasperiniego
  • zespół Millarda-Gublera
  • zespół Brissauda
  • zespół Foville'a
  • zespół Babińskiego-Nageotte’a
• uszkodzenie na poziomie rdzenia przedłużonego:
  • zespół Wallenberga
  • zespół Céstana-Chenalisa
  • zespół Avellisa
  • zespół Schmidta
  • zespół Tapii
  • zespół Verneta
  • zespół Jacksona
  • zespół Spillera

Zespoły pniowe, w których nie obserwuje się objawów naprzemiennych są skutkiem obustronnego, bardziej rozległego uszkodzenia pnia mózgu (np. zespół zamknięcia, zespół odmóżdżeniowy). Ich przebieg jest znacznie cięższy, a rokowanie poważniejsze.

Bibliografia

• Ryszard Józef Podemski: Kompendium neurologii. Gdańsk: Via Medica, 2008, s. 143-144. ISBN 978-83-7555-054-2.
• Marco Mumenthaler, Mark Mumenthaler: Neurology. Thieme Medical Publishers, s. 173-175. ISBN 1-58890-045-2.