Połyśnica marchwianka

Połyśnica marchwianka
	Chamaepsila rosae
	Fabricius, 1794
	; Połyśnica marchwianka – osobnik dorosły
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	muchówki
Rodzina	Psilidae
Podrodzina	Psilinae
Rodzaj	Chamaepsila
Podrodzaj	Chamaepsila
Gatunek	połyśnica marchwianka
Synonimy
	Psila rosae
	Psila rosae

Połyśnica marchwianka (Chamaepsila rosae) – gatunek owada z rodziny połyśnicowatych (Psilidae). Larwy są głównym szkodnikiem w uprawach warzyw, takich jak: marchew, pietruszka, seler, pasternak, a także koper i arcydzięgiel^[1].

Charakterystyka

Osobniki dorosłe mają 5–8 mm długości i około 13 mm rozpiętości skrzydeł. Są czarne lub ciemnobrązowe, lśniące z żółtą głową i nogami oraz opalizującymi skrzydłami. Zwykle dwa razy do roku składają jaja w pobliżu roślin żywicielskich w szczelinach gleby lub tuż pod powierzchnią^[1]. Samice odnajdują rośliny dzięki wyczuwaniu kilku związków lotnych wydzielanych przez liście^[2]. Jaja o białej barwie są podłużne i mają około 0,5 mm długości. Wylęgają się z nich beznogie larwy – początkowo białe, później kremowobiałe. Larwy żerują na bocznych korzeniach roślin żywicielskich. Gdy mają około 8 mm długości, opuszczają korzeń i w glebie przechodzą w stadium poczwarki. Poczwarka ukryta w puparium jest żółto-brązowa i ma 4–5 mm długości^[1].

Znaczenie w ogrodnictwie

(c) Rasbak, CC-BY-SA-3.0

Korzenie marchwi zniszczone przez lawy połyśnicy marchwianki

Połyśnica marchwianka jest głównym szkodnikiem marchwi, niszczy także uprawy: pietruszki, pasternaku i selera. Larwy drążąc tunele uszkadzają korzenie, ułatwiając rozwój patogenów i gnicie. Uszkodzone korzenie spichrzowe nie nadają się do przechowywania. W sezonie wegetacyjnym pojawiają się dwa pokolenia szkodnika. Pierwsze rozwija się od czerwca do lipca, a drugie od sierpnia do października. Zimę owady spędzają jako larwy w korzeniach lub jako poczwarki w glebie^[1].

Poza metabolitami wtórnymi przyciągającymi owady rośliny marchwi wytwarzają także związek będący substancją obronną – frara-2-nonenal^[3]^[4]. W zależności od wytwarzanych metabolitów wtórnych odmiany marchwi wykazują różną odporność na larwy szkodnika^[5]. Naturalnym czynnikiem regulującym liczebność populacji połyśnicy jest też pasożytniczy grzyb Entomophthora muscae. Zainfekowane samice umierają, zanim złożą jaja, albo w przeciwieństwie do zdrowych samic, które składają po kilka jaj w wielu miejscach, umieszczają tylko jedną dużą ich grupę w jednym miejscu^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Carrot fly. www.plantprotection.hu. [dostęp 2015-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-18)].
↑ P. M. Guerin, E. Stadler, H. R. Buser. Identification of host plant attractants for the carrot fly,Psila rosae. „Journal of Chemical Ecology”. 9 (7), s. 843–861, 1983. DOI: 10.1007/BF00987809. ISSN 0098-0331. (ang.).
↑ M. F. Ryan, P. M. Guerin. Behavioural responses of the carrot fly larva, Psila rosae, to carrot root volatiles. „Physiological Entomology”. 7 (3), s. 315–324, 1982. DOI: 10.1111/j.1365-3032.1982.tb00304.x. ISSN 0307-6962. (ang.).
↑ P. M. Guerin, M. F. Ryan. Insecticidal effect of trans-2-nonenal, a constituent of carrot root. „Experientia”. 36 (12), s. 1387–1388, 1980. DOI: 10.1007/BF01960112. ISSN 0014-4754. (ang.).
↑ P. M. Guerin, M. F. Ryan. Relationship between root volatiles of some carrot cultivars and their resistance to the carrot fly, Psila rosae. „Entomologia Experimentalis et Applicata”. 36 (3), s. 217–224, 1984. DOI: 10.1111/j.1570-7458.1984.tb03431.x. ISSN 00138703. (ang.).
↑ Jørgen Eilenberg. Abnormal egg-laying behaviour of female carrot flies (Psila rosae) induced by the fungus Entomophthora muscae. „Entomologia Experimentalis et Applicata”. 43 (1), s. 61–65, 1987. DOI: 10.1111/j.1570-7458.1987.tb02203.x. ISSN 00138703. (ang.).

[plantprotection-1] Carrot fly. www.plantprotection.hu. [dostęp 2015-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-18)].

[Guerin-1983-2] P. M. Guerin, E. Stadler, H. R. Buser. Identification of host plant attractants for the carrot fly,Psila rosae. „Journal of Chemical Ecology”. 9 (7), s. 843–861, 1983. DOI: 10.1007/BF00987809. ISSN 0098-0331. (ang.).

[Ryan-1982-3] M. F. Ryan, P. M. Guerin. Behavioural responses of the carrot fly larva, Psila rosae, to carrot root volatiles. „Physiological Entomology”. 7 (3), s. 315–324, 1982. DOI: 10.1111/j.1365-3032.1982.tb00304.x. ISSN 0307-6962. (ang.).

[Guerin-1980-4] P. M. Guerin, M. F. Ryan. Insecticidal effect of trans-2-nonenal, a constituent of carrot root. „Experientia”. 36 (12), s. 1387–1388, 1980. DOI: 10.1007/BF01960112. ISSN 0014-4754. (ang.).

[Guerin-1984-5] P. M. Guerin, M. F. Ryan. Relationship between root volatiles of some carrot cultivars and their resistance to the carrot fly, Psila rosae. „Entomologia Experimentalis et Applicata”. 36 (3), s. 217–224, 1984. DOI: 10.1111/j.1570-7458.1984.tb03431.x. ISSN 00138703. (ang.).

[Eilenberg-1987-6] Jørgen Eilenberg. Abnormal egg-laying behaviour of female carrot flies (Psila rosae) induced by the fungus Entomophthora muscae. „Entomologia Experimentalis et Applicata”. 43 (1), s. 61–65, 1987. DOI: 10.1111/j.1570-7458.1987.tb02203.x. ISSN 00138703. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Połyśnica marchwianka

Charakterystyka

Znaczenie w ogrodnictwie

Przypisy

Media użyte na tej stronie