Wiechlinowate

Wiechlinowate
Ilustracja
Pokrój (wiechlina zwyczajna i roczna)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Nazwa systematyczna
Poaceae (R. Br.) Barnh.
Bull. Torrey Bot. Club 22: 7. 15.01.1895
Synonimy
  • Gramineae Juss.
Schemat budowy kwiatów i narys kwiatowy
A – plewa, B – plewka dolna, C – ość, 1 – plewka górna,2 - łuszczki, 3-pręciki, 4 – słupek, 5 – znamię słupka
Pochwy i języczki liściowe (wiechlina zwyczajna)
Rozmnażanie się wegetatywne traw

Wiechlinowate, trawy (Poaceae (R. Br.) Barnh., Gramineae Juss.[3]) – rodzina roślin należąca do rzędu wiechlinowców. Liczy ok. 11 tys. gatunków. Rośliny te stanowią główny komponent roślinności formacji trawiastych, łąk i pastwisk. Należą do niej również ważne rośliny uprawne, w tym zboża. W Polsce występuje ponad 150 gatunków traw.

Morfologia

Łodyga
Nazywana źdźbłem, obła, pusta w międzywęźlach, a przegrodzona w węzłach. Tkanka twórcza znajduje się w dolnej części każdego międzywęźla, dzięki czemu pasące się zwierzęta nie przerywają wzrostu. W plemieniu bambusowych łodygi są zdrewniałe (u innych zielne). W plemieniu palczatkowych i kukurydzowych łodygi są pełne. Rośliny często wytwarzają rozłogi.
Liście
Dwurzędowo ustawione, naprzemianległe, pochwiaste, równowąskie, żyłkowanie równoległe. W miejscu złączenia blaszki liściowej z pochwą najczęściej występuje języczek, a czasami także uszka obejmujące łodygę. Niektóre gatunki utwardzone są krzemionką, co ma zniechęcić pasące się zwierzęta.
Kwiaty
Zebrane w kłoski, u nasady kłoska są przysadki zwane plewami. Kwiaty są trójkrotne, przeważnie obupłciowe, ze zredukowanym okwiatem, zazwyczaj 3 pręcikami o długich nitkach i słupkiem z dwoma znamionami. Kłoski zebrane są w kwiatostany typu kłos złożony lub wiecha złożona.
Owoce
Ziarniaki (owoce suche niepękające) zawierające bielmowe nasienie.
Korzeń
Dwa rodzaje: wyrastające z ziarniaka delikatne korzenie zarodkowe i wyrastające z węzłów trwałe korzenie przybyszowe (wiązkowy system korzeniowy[4]).

Biologia

Są to rośliny zielne, (częściej byliny niż rośliny jednoroczne). Ich charakterystyczną cechą jest zdolność krzewienia się, czyli wypuszczania licznych źdźbeł z tzw. punktów krzewienia występujących w dolnych częściach pędu. Są przeważnie wiatropylne, czasami samopylne. U niektórych gatunków (np. u pszenicy zwyczajnej) występuje klejstogamia.

Systematyka

Pozycja rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina stanowi grupę siostrzaną dla rodzin Ecdeiocoleaceae i Joinvilleaceae w obrębie rzędu wiechlinowców (Poales)[2].

wiechlinowce


pałkowate Typhaceae



bromeliowate Bromeliaceae





Rapateaceae






łuczydłowate Xyridaceae



niedotrawowate Eriocaulaceae





majakowate Mayacaceae




turniowate Thurniaceae




sitowate Juncaceae



ciborowate Cyperaceae








rześciowate Restionaceae




biczycowate Flagellariaceae




wiechlinowate Poaceae




Ecdeiocoleaceae



żuanwiliowate Joinvilleaceae









Podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzaje reprezentowane we florze Polski[5]
  • bekmania (Beckmannia)
  • bliźniczka (Nardus)
  • boimka (Oreochloa)
  • brodobrzanka (Catabrosa)
  • chlorynka (Chloris)
  • chwastnica (Echinochloa)
  • cynodon (Cynodon)
  • dasypyrum (Dasypyrum)
  • desmazeria (Desmazeria)
  • dinebra (Dinebra)
  • dmuszek (Lagurus)
  • drżączka (Briza)
  • egilops (Aegilops)
  • elytrygia (Elytrigia)
  • foliurus (Pholiurus)
  • gastridium (Gastridium)
  • gaudinia (Gaudinia)
  • grzebienica (Cynosurus)
  • hajnardia (Hainardia)
  • izgrzyca (Danthonia)
  • jęczmieniec (Hordelymus)
  • jęczmień (Hordeum)
  • kłosownica (Brachypodium)
  • kłosówka (Holcus)
  • konietlica (Trisetum)
  • kostrzewa (Festuca)
  • kortaderia (Cortaderia)
  • kostrzycaFestulolium)
  • kukurydza (Zea)
  • kupkówka (Dactylis)
  • Lophochloa
  • łzawnica (Coix)
  • manna (Glyceria)
  • manneczka (Eleusine)
  • mannica (Puccinellia)
  • mietlica (Agrostis)
  • miłka (Eragrostis)
  • miotła (Apera)
  • miskant (Miscanthus)
  • mozga (Phalaris)
  • ostnica (Stipa)
  • owies (Avena)
  • owsica (Avenula)
  • owsiczka (Helictotrichon)
  • palczatka (Bothriochloa)
  • palusznik (Digitaria)
  • parafolis (Parapholis)
  • prosowiec (Paspalum)
  • perłówka (Melica)
  • perstnik (Dactyloctenium)
  • perz (Elymus)
  • perzyk (Agropyron)
  • piaskownica (Ammophila)
  • polipogon (Polypogon)
  • proso (Panicum)
  • prosownica (Milium)
  • pszenica (Triticum)
  • rajgras (Arrhenatherum)
  • rosplenica (Pennisetum)
  • schizmus (Schismus)
  • sesleria (Sesleria)
  • skolochloa (Scolochloa)
  • sorgo (Sorghum)
  • stokłosa (Bromus)
  • strzęplica (Koeleria)
  • suchotraw (Sclerochloa)
  • szczotlicha (Corynephorus)
  • śmiałek (Deschampsia)
  • śmiałka (Aira)
  • tomka (Anthoxanthum)
  • trzcina (Phragmites)
  • trzcinnik (Calamagrostis)
  • trzcinnikownica (xCalammophila)
  • trzęślica (Molinia)
  • turówka (Hierochloë)
  • tymotka (Phleum)
  • wentenata (Ventenata)
  • wiechlina (Poa)
  • wiechlinostrzewa (Bellardiochloa)
  • włosówka (Eriochloa)
  • włośnica (Setaria)
  • wulpia (Vulpia)
  • wyczyniec (Alopecurus)
  • wydmuchrzyca (Leymus)
  • zamokrzyca (Leersia)
  • życica (Lolium)
  • żyto (Secale)

Obecność w kulturze i symbolice

Dawna nazwa rodziny pojawia się w piosence „Opowieść o trawie” autorstwa Leszka Wójtowicza. Określana jest tam jako: ciekawa, dzielna, zwykła, bezczelna, uparta, mocna[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-10-25] (ang.).
  3. Nazwy naukowe alternatywne zgodnie z art. 18 Kodeksu Nomenklatury Botanicznej Division II. Rules and Recommendations. Chapter III. Nomenclature of taxa according to their rank. Section 2. Names of families and subfamilies, tribes and subtribes
  4. wiechlinowate (trawy), [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-04-02].
  5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
  6. Leszek Wótowicz: Opowieść o trawie. 1988-10. [dostęp 2011-11-01].

Bibliografia

  • Stanisław Tołpa, Jan Radomski: Botanika. Podręcznik dla Techników Rolniczych. Warszawa: PWRiL, 1971. (Morfologia i Biologia)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Redirect arrow without text.svg
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Ruwbeemdgras Poa trivialis ligula.jpg
Autor: Rasbak, Licencja: CC-BY-SA-3.0
(nl:Ruwbeemdgras) Poa trivialis ligula;
Schemat struktury roślin trawiastych.png
Autor: Abraham, Licencja: CC BY-SA 4.0
Schemat struktury roślin trawiastych (na podstawie Grass-plant-structure.png autorstwa Wackymacs)