Pobiedna (województwo dolnośląskie)

Pobiedna

wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lubański
Gmina	Leśna
Wysokość	401-474 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	1267[1]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-814[2]
Tablice rejestracyjne	DLB
SIMC	0190160
Położenie na mapie gminy Leśna Pobiedna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pobiedna
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pobiedna
Położenie na mapie powiatu lubańskiego Pobiedna
50°56′13″N 15°17′45″E/50,936944 15,295833
Strona internetowa

Nieoficjalny herb wsi Pobiedna

Pobiedna (niem. Wigandsthal) – wieś w Polsce, dawne miasto położone w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim, w gminie Leśna.

Pobiedna uzyskała lokację miejską w 1666 roku, zdegradowane w 1815 roku^[3].

Podział administracyjny

W latach 1945–1954 siedziba gminy Pobiedna. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie jeleniogórskim.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1267 mieszkańców^[1]. Jest największą miejscowością gminy Leśna.

Historia

Osada została założona w roku 1667 przez Wiganda von Gersdorf jako miasto górnicze dla prześladowanych protestantów z terenów Czech.

Na przełomie lat 1803/1804 w rejonie miejscowości hrabia Adolf Traugott von Gersdorff wybudował kamienną wieżę obserwacyjną, mającą służyć do doświadczeń naukowych (pomiary prędkości światła, badanie wyładowań atmosferycznych, obserwacje planet i gwiazd)^[4]. Budowlę zaprojektował hrabia von Reden. W 1850 r. wieżę odrestaurowano; od tego czasu funkcjonowała jako punkt widokowy z przyległą gospodą. Po kolejnym remoncie udostępniono ją dla turystów w 1885 r., a rok później nadano jej imię Cesarza Wilhelma^[5].

Miasto utraciło prawa miejskie w 1815 roku.

W roku 1945 miejscowość została przyłączona do Polski. Jej dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec^[6].

Nazwa miejscowości

Osada została założona w roku 1667 koło wsi Meffersdorf (dzisiejsze Unięcice, stanowiące część Pobiednej) i otrzymała z tego powodu nazwę Meffersdorfer Städtel ("Miasteczko Meffersdorfskie" wzlędnie "Miasteczko Unięcickie"). Nazwa ta jednak funkcjonowała krótko - już w latach 70. XVII wieku pojawiła się forma Wigandsthal ("Dolina Wiganda" - od imienia założyciela miasta) i to ona ostatecznie się przyjęła. Po włączeniu miejscowości do Polski w roku 1945 nadano jej nazwę Sokołów, a następnie Pobiedna, nie związaną z wcześniejszą tradycją nazewniczą^[7], mimo iż znane są przykłady tworzenia polskiego nazewnictwa związanego z imieniem Wigand (zob. Wigancice, Wigancice Żytawskie). Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 19 maja 1946^[8].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[9]:

• miasto (ośrodek historyczny)
• kościół ewangelicki, z XVIII wieku, wewnątrz barokowe nagrobki, obecnie ruina-wieża
• cmentarz przy kościele, ewangelicki, obecnie katolicki, z XVIII w.
• zespół pałacowy, z XVIII w.:
  • pałac barokowy^[10] z 1768 r., wybudowany przez Aolfa Traugotta von Gersdorfa^[11], przebudowywany na przełomie XIX i XX wieku
  • park angielski^[11], pawilony ogrodowe, belweder
• dom, Rynek 8 (dec. nr 9), z XVIII w.

inne obiekty:

• wieża Mon Plaisir (Moja Przyjemność, później wieża Wilhelma) - wybudowana w latach 1803-1804 jako obserwatorium astronomiczne do obserwacji planet i gwiazd, pomiarów prędkości światła, badań wyładowań atmosferycznych, od 1850 r.po odrestaurowaniu atrakcja turystyczna – punkt widokowy, od 1885 r. wieża Cesarza Wilhelma^[11]
• Czarna aleja wytyczona w 1766 r. w kierunku Wolimierza^[11]

Urodzeni w Pobiednej

• ks. Leopold Rzodkiewicz

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 2 (M-Ż) Pogórze Izerskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2003, ISBN 83-85773-61-4, s. 222

Linki zewnętrzne

• Oficjalna Strona Pobiednej
• Wigandsthal, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 441 .