Pobikry

Pobikry

wieś
Oficyna dworska, pierwotnie dwór (pocz. XIX w.)
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	wysokomazowiecki
Gmina	Ciechanowiec
Liczba ludności (2011)	252[1][2]
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-230[3]
Tablice rejestracyjne	BWM
SIMC	0395760[4]
Położenie na mapie gminy Ciechanowiec Pobikry
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pobikry
Położenie na mapie województwa podlaskiego Pobikry
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego Pobikry
52°37′47″N 22°38′40″E/52,629722 22,644444

Pobikry – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Ciechanowiec^[4][5].

W latach 1952-1954 miejscowość była siedzibą gminy Pobikry. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Pobikrach^[6], natomiast prawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii św. Mikołaja w Grodzisku.

Historia

Znani właściciele wsi

• w pierwszej połowie XV w. Kazimierz IV Jagiellończyk nadał wieś (zwaną Pobikrowy) Pietraszowi Nieświckiemu
• do schyłku wieku XVII siedziba Pobikrowskich h. Bawola Głowa z Kolcem. Jeszcze w roku 1758, jako dziedzic części wsi, wzmiankowany Marcin Teodor Pobikrowski, sędzia grodzki brański^[7]
• w XVII i XVIII wieku Pobikry należały do rodzin: Godlewskich i Niemirów (od 1717)^[8]
• w roku 1794 właścicielką była Teresa z Ossolińskich Kuszlowa, stolnikowa podlaska
• 9 czerwca 1804 roku od ks. Konstantego Kuszla, kanonika gnieźnieńskiego, majątek Pobikry nabył Dominik hr. Ciecierski h. Rawicz (1781-1828), marszałek szlachty Obwodu Białostockiego
• w roku 1884 Wanda Ciecierska wniosła wieś Jezierskim, właścicielom wioski do roku 1939^[7]

Historia kościoła w Pobikrach

• Bartłomiej Pobikrowski, podsędek ziemski drohicki i jego żona Cecylia Kuczyńska, ufundowali w roku 1504 pierwszy drewniany kościół pw. św. Anny, Katarzyny, Cecylii i Wszystkich Świętych, uposażając go w dwie włóki ziemi
• w roku 1514 Paweł Algimunt Holszański (1485–1555), biskup łucki, założył w Pobikrach parafię, wystawiając 8 maja 1514 roku w Skrzeszewie dokument erekcyjny
• pożar pierwszej świątyni fundacji Pobikrowskich pod koniec XVII wieku
• budowa nowej (przed 1704 rokiem) świątyni staraniem ks. Franciszka Kuczyńskiego, wzniesionej sumptem miejscowego dziedzica Stanisława Godlewskiego h. Gozdawa (zm. 1709), starosty nurskiego i kasztelana podlaskiego. W roku 1743 kościół spalił się
• trzeci drewniany kościół ufundował w 1743 roku chorąży ziemi drohickiej Karol Niemira h. Gozdawa. Jego budową kierował ks. Jakub Chrościewicz (1720–1753), ówczesny proboszcz pobikrowski
• dzięki ofiarności Dominika hr. Ciecierskiego w roku 1814 ukończono budowę nowego, drewnianego kościoła
• czwarty pobikrowski kościół spłonął 17 września 1846 roku razem z plebanią i budynkami gospodarczymi
• 9 października 1857 roku został położony kamień węgielny pod budowę kościoła murowanego. Fundatorem nowej świątyni był dziedzic Pobikier – Stefan hr Ciecierski (1821–1888) i jego żona Jadwiga Rzewuska (1836–1882)^[8]

W roku 1921:

• we wsi Pobikry znajdowało się 30 budynków mieszkalnych. Naliczono 211 osób (103 mężczyzn i 108 kobiet). Wszyscy zadeklarowali narodowość polską. Wyznanie rzymskokatolickie zgłosiło 178 osób, prawosławne 21, a mojżeszowe 12.
• w folwarku Pobikry było 13 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym i 206. mieszkańców (87. mężczyzn i 119 kobiet). Wszyscy zadeklarowali narodowość polską i wyznanie rzymskokatolickie^[9]

II wojna światowa

W czasie kampanii wrześniowej stacjonowała tu 13 Eskadra Towarzysząca^[10].

W Pobikrach znajduje się zbiorowa mogiła 106 Żydów z Ciechanowca zastrzelonych we wsi 2 grudnia 1942 przez niemiecką żandarmerię. Obecnie w tym miejscu znajduje się pomnik upamiętniający ofiary^[11].

Obiekty zabytkowe

• kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa

kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa w Pobikrach

kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa w Pobikrach (front)

• w ogrodzeniu cmentarza kościelnego murowane bramki z nietynkowanej cegły
• na cmentarzu:
  • krypta grobowa Wandy z Ciecierskich i Stanisława Jezierskiego, Horwattów
  • grób Piotra i Franciszka Szadurskich
  • liczne krzyże żeliwne z końca XIX w.
• plebania zbudowana w 1863 r., odnowiona 1958
• zespół dworski z XIX w.:
  • oficyna dworska zbudowana w I połowie XIX w.
  • stajnia z wozownią
  • kuźnia
  • park^[12].
• krzyż przydrożny z 1861, cokół murowany z cegły na nim pełny krzyż żeliwny z okrągłymi gałkami na zakończeniach ramion^[7]
• Mogiła zbiorowa ludności cywilnej narodowości żydowskiej ofiar terroru niemieckiego z 2.VI.1942 r^[11].

Przypisy

Bibliografia

• Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 68.

Linki zewnętrzne

• Pobikry, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 342 .