Podatek obrotowy

Podatek obrotowy – podatek pośredni, płacony przez osoby i instytucje prowadzące działalność gospodarczą, stanowiący alternatywę dla podatku od wartości dodanej (VAT). Podstawę do opodatkowania stanowi pełny przychód ze sprzedanych dóbr – obrót (stąd nazwa). Jest zawsze liniowy, choć może obejmować zarówno wszystkie sprzedawane towary i usługi, jak również tylko te stanowiące produkt finalny, przeznaczony do użycia, zaś jego wysokość może się różnić w różnych rejonach kraju (m.in. w USA).

Początkowo był naliczany od każdego towaru i usługi, przez co jego wysokość była bardzo różna dla różnych artykułów, w zależności od liczby etapów produkcji, co w efekcie prowadziło do opodatkowania podatku przy kolejnych etapach produkcji, przez co nazywano go podatkiem kumulacyjnym, wielofazowym i kaskadowym. Później ograniczono go do opodatkowania dobra tylko w chwili sprzedaży go ostatecznemu odbiorcy.

Zalety podatku obrotowego to jego prostota, zniesienie VAT-u oraz akcyzy oraz ograniczenie liczby płatników przy jednoczesnym opodatkowaniu w sposób pośredni wszystkich obywateli, wadą zaś jest, w zależności czy obejmuje również półprodukty, konieczność stosowania podwójnych cen na niektóre artykuły (z podatkiem i bez), bądź wielokrotne opodatkowywanie tego samego dobra, najpierw jako półproduktów, później jako towaru finalnego.

Podatek obrotowy w Polsce

W Polsce podatek obrotowy funkcjonował do 1993 roku, kiedy to został zastąpiony podatkiem VAT, obejmował tylko dobra konsumpcyjne i wynosił 20% od towarów i 5% od usług. Podatek obrotowy płaciły także firmy handlowe i był to zawsze 1% od przychodu ze sprzedaży. Stawka 20% dotyczyła producentów, a 5% usługodawców. Był używany jako element polityki fiskalnej głównie przez zniesienie go od niektórych towarów, jak produkty dziecięce i artykuły pierwszej potrzeby, oraz przez zwiększone opodatkowanie towarów uznanych za luksusowe. Jego przywrócenie postulowały partie Liga Polskich Rodzin oraz Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej^[1]. Przychylnie na tę formę opodatkowania patrzy również część konserwatywnych liberałów.

Przypisy