Podeszwa płużna

Selerowaty korzeń buraka cukrowego powstałego na polu z podeszwą płużną

Głębosz do rozluźniania głębszych warstw gleby

Podeszwa płużna – zagęszczona i zbita warstwa gleby znajdująca się pod dnem bruzdy, między warstwą orną a podorną (podskibiem).

Powstaje na skutek wieloletniej orki na tę samą głębokość oraz ugniatania dna bruzdy przez koła ciągnika i płóz pługa. W podeszwie płużnej zatrzymują się części spławialne i pyłowe, które zwiększają jej zagęszczenie. Zagęszczenie wpływa niekorzystnie na stosunki powietrzno-wodne, zatykając kapilary i zmniejszając ilość dostępnej wody. Podeszwa płużna charakteryzuje się gorszą przewiewnością, przepuszczalnością i pojemnością wodną niż warstwa orna i głębsze warstwy profilu glebowego.

Powstawaniu podeszwy płużnej przeciwdziała: orka na różną głębokość, orka z pogłębiaczem, głęboszowanie co 4-5 lat, stosowanie ciągników poruszających się wyłącznie po caliźnie^[1]. Można ją zlikwidować wykonując orkę pogłębioną lub głęboszowanie. Krótkotrwałe efekty daje stosowanie pogłębiacza. Podeszwa płużna wpływa negatywnie na plony roślin, np. może powodować deformacje korzeni (selerowatość)^[2].

Pługi mogą być wyposażone w elementy przeciwdziałające powstawaniu i umożliwiające zmniejszanie podeszwy płużnej: są to dłuta na lemieszach sprawiające, że wąski pasek skiby jest orany głębiej, oraz pogłębiacze wcinające się w glebę poniżej głębokości orki, ale nie przewracające gleby^[3]. Na glebach piaszczystych nie powinno się głęboszować, ponieważ podeszwa płużna chroni przed spływem składników pokarmowych oraz części pyłowych i ilastych do podglebia^[4].

Przypisy