Podlesie (Katowice)

Dzielnica nr 22 Podlesie

Dzielnica Katowic
Budynek Szkoły Podstawowej nr 21 z Oddziałami Integracyjnymi im. K. Miarki w Katowicach, Most Cygański w Lesie Gniotek, wieża kościoła pw. Matki Bożej Częstochowskiej, widok ogólny na Podlesie, rzeka Mleczna w rejonie Podlesia, budynek przy ulicy Uniczowskiej 25, dawny ratusz gminy Podlesie przy ulicy Unoczowskiej 36
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Katowice
Zespół dzielnic	południowy
W granicach Katowic	27 maja 1975
Powierzchnia	8,28[1] km²
Populacja (2007) • liczba ludności	5 240[1]
• gęstość	633[1] os./km²
Kod pocztowy	40-748
Tablice rejestracyjne	SK
Położenie na mapie Katowic
Portal Polska

Podlesie (niem. Podlesche) – południowa dzielnica Katowic, położona nad rzeką Mleczna. Powierzchnia dzielnicy to 8,28 km^2[1], liczbę mieszkańców to 5240 w roku 2007^[1]. Podlesie od strony północno-wschodniej graniczy z Kostuchną, od północy z Zarzeczem, od południa z Tychami, a od zachodu z Mikołowem^[2].

Historia

Herb z około 1930 roku

Katowice-Podlesie: Kościół wybudowany w 1920 roku

Budynek Ochotniczej Straży Pożarnej w Podlesiu przy ulicy Uniczowskiej 64

Początki dzielnicy sięgają XII wieku, kiedy to na obszarze dzisiejszego Podlesia, Piotrowic i Zarzecza istniała wieś Uniczowy. W XV wieku Uniczowy rozpadły się na trzy samodzielne wsie. W 1468 roku Podlesie jest wzmiankowane jako odrębna wieś o nazwie: Uniczowy-Podlesie^[3]. Bezpośrednio po wojnach husyckich w osadzie były tylko dwa gospodarstwa leżące odłogiem, tzw. pustki. W dokumencie sprzedaży dóbr pszczyńskich wystawionym przez Kazimierza II cieszyńskiego w języku czeskim we Frysztacie w dniu 21 lutego 1517 roku wieś została wymieniona jako Podlesy Vnicziowy^[4]. W 1572 roku w Podlesiu gospodarowało dziesięciu kmieci. 16 lipca 1698 roku kwaterowały we wsi wojska saskie króla polskiego Augusta II. W czerwcu 1734 roku, w czasie wojny o sukcesję polską, na terenie dzisiejszej Dąbrowy utworzono obóz szpitalny dla wojsk króla Augusta III. Teren obozu był ograniczony przez rzekę Dupinę oraz otoczony zasiekami z obawy przed napaścią wojsk króla Stanisława Leszczyńskiego. Pod koniec sierpnia 1734 roku wojska saskie zlikwidowały obóz i pozostawiły cmentarz zmarłych żołnierzy.^[5]

Pierwsza szkoła w Podlesiu powstała w 1825. W roku 1830 w Podlesie zamieszkiwało: ośmiu kmieci, dwóch zagrodników i szesnastu chłopów. Mieścił się tu folwark należący do klucza wyrskiego hrabiego Promnitza. W roku 1843 wieś liczyła już 479 mieszkańców. Posiadała wówczas 44 domy, młyn, karczmę oraz trzy warsztaty rzemieślnicze i dwa kramy. W 1850 roku przeprowadzono uwłaszczenie chłopów w powiecie pszczyńskim. W drugiej połowie XIX wieku ludność wsi została zdziesiątkowana przez szerzące się liczne epidemie, spowodowane m.in. nieurodzajem. 24 czerwca 1870 roku oddano do użytku linię kolejową z Szopienic do Tychów i Pszczyny przez Murcki, Kostuchnę. Podczas budowy nasypu kolejowego w Podlesiu natrafiono na cmentarz żołnierzy saskich z 1734 roku. Zwłoki wywieziono taczkami na wzgórze koło kapliczki, gdzie je grzebano.^[5] W 1874 roku na tyfus umierał co dziesiąty mieszkaniec osady. Na początku XX wieku w Podlesiu mieszkało około 900 osób, a miejscowość należała do powiatu pszczyńskiego (Landkreis Pless).

Wraz z rozwojem przemysłu okoliczne miejscowości zaczęli zasiedlać robotnicy. Wielu chłopów podejmowało pracę w pobliskich kopalniach. Na południowo-wschodnich krańcach gminy powstała w 1903 roku kopalnia "Böer" (później nosiła nazwę "Boże Dary"), a wokół niej kolonia robotnicza Boże Dary. W 1912 roku przeprowadzono przez Podlesie jedenastokilometrowy odcinek linii kolejowej z Tychów do Ligoty. Pierwsze gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" powstało na przełomie 1918 i 1919 roku. W tym też czasie założono komórkę Polskiej Organizacji Wojskowej, na czele której stał Maciej Jargoń. W latach 1919—1921 mieszkańcy Podlesia aktywnie uczestniczyli w powstaniach śląskich (w czasie plebiscytu opcja polska zwyciężyła w stosunku 1082 do 79^[6]). Podlesianie walczyli w szeregach 1 batalionu pułku pszczyńskiego w wielu bitwach na linii od Katowic po Koźle.

Do 1942 na rogu ulic Saskiej i Chabrowej istniała kapliczka, pochodząca z 1808^[7].

W 1933 roku gmina Podlesie zajmowała powierzchnię 12 km², a zamieszkiwały ją 902 osoby. Na terenie miejscowości znajdowało się 105 budynków. W listopadzie 1945 roku połączono Podlesie z Zarzeczem, tworząc jedną gminę Podlesie. W styczniu 1973 roku Podlesie włączono do gminy i miasta Kostuchna. W roku 1970 Podlesie zamieszkiwało 3902 osób i było ono jedną z najbardziej zaludnionych osad podmiejskich (347,6 osób na km²). Na początku lat 70. XX wieku zbudowano w Podlesiu Miejski Ośrodek Zdrowia. Po kolejnej reorganizacji administracji terenowej, w 1975 roku, przyłączono Podlesie wraz z gminą i miastem Kostuchna do Katowic. W latach 80. na części wolnych terenów Podlesia oraz sąsiedniej Kostuchny i Zarzecza zaplanowano budowę osiedla mieszkaniowego „Południe", przeznaczonego dla 100 tysięcy osób.

Komunikacja

Przez Podlesie (stacja PKP Katowice Podlesie) przechodzi linia kolejowa Katowice – Zwardoń. Zatrzymują się tu tylko linie S4 (Szybka Kolej Regionalna) i S5, obsługiwane przez Koleje Śląskie.

Do dzielnicy można dostać się również autobusami ZTM nr 37 (Katowice Dworzec – Mikołów Dworzec), 695 (Szopienice Szpital Geriatryczny – Mikołów Dworzec), liniami minibusowymi 937 (Brynów Centrum Przesiadkowe – Zarzecze Owsiana Pętla) i 973 (Murcki Rynek - Podlesie Oczyszczalnia) oraz weekendową linią nocną 905N (Katowice Dworzec – Mikołów Dworzec).

Sport

W dzielnicy działa klub sportowy Podlesianka Katowice grający obecnie w IV lidze. Częścią klubu jest "Podlesianka II Katowice" grająca obecnie w A-klasie. Oprócz tego Podlesianka posiada jeszcze roczniki: 90 (juniorzy) oraz 94 (trampkarze). Klub powstał w 1938 roku. Ma barwy zielono-czarno-czerwone. Podlesianka Katowice posiada także stadion o pojemności 1000 miejsc. W sezonie 2004-2005 zespół szkolny grający w piłkę ręczną odniósł wiele zwycięstw i z kapitan Weroniką Balą został Mistrzem Śląska. W dzielnicy działa klub szachowy UKS 21 Podlesie, który w 2019 awansował do ekstraligi seniorów^[8].

Zobacz też

• Las Gniotek
• Robert Jarczyk
• Ulica Armii Krajowej w Katowicach
• Ulica Uniczowska w Katowicach
• Ulica Stefana Grota-Roweckiego w Katowicach
• Parafia Matki Bożej Częstochowskiej w Podlesiu Śląskim

Przypisy

Bibliografia

• Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 210−215. ISBN 83-905115-0-9.