Podokręg Kowno ZWZ

Podokręg Kowno

Inspektorat E

Na bazie Podokręgu Kowno ZWZ powstał późniejszy Inspektorat E Okręgu Wilno AK (lewy górny fragment mapy)
Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Organizacja
Podległość	Okręg Wilno Armii Krajowej

Podokręg Kowno ZWZ – jeden z elementów struktury Związku Walki Zbrojnej.

Komenda Okręgu Wileńskiego, wysoko ceniąc patriotyzm kowieńskich Polaków, widziała we współpracy z nią liczne korzyści dla działalności konspiracyjnej ZWZ. Zdecydowała nadać współpracy formę bardziej zorganizowaną i skoordynowaną. Podokręg utworzono w sierpniu 1940 roku w miejsce funkcji delegata ZWZ na Kowno^[a]. Przekształcony w Inspektorat E Okręgu AK Wilno.

Działania konspiracyjne

Działalność konspiracyjna skupiała się przede wszystkim na:

• utrzymaniu systemu łączności między Kownem a Wilnem
• organizowaniu przerzutów kurierów między Wilnem a Warszawą przez Prusy Wschodnie i Suwałki
• utrzymywaniu systemu obserwacji transportów kolejowych przebiegających przez teren Litwy
• udzielaniu wszechstronnej pomocy polskim wojskowym - uciekinierom z obozów internowania
• kolportowaniu polskiej prasy podziemnej
• szkoleniu wojskowym i dywersyjnym członków konspiracji.

Na skutek aresztowań wiosną 1941, działalność konspiracyjna uległa znacznemu ograniczeniu.

Podział organizacyjny i obsada personalna

Dowództwo (w marcu 1941)

• Komendant - ppor. Zbigniew Jentys ps. „Habdank"
• Zastępca komendanta ds. wojskowych - rtm. Wincenty Chrząszczewski ps. "Kruk"
• Zastępca komendanta ds. politycznych - dr Stanisław May ps. "Dziadzio"
• Szef oddziału organizacyjnego - Tadeusz Kognowicki ps. "Złoty"
• Szef łączności zewnętrznej - Stanisław Mikulicz (z Kowna), Eryk Budzyński ps. "Brankard" (z Bydgoszczy),
• Kwatermistrz - Józef Majewski ps. "Literat"
• Szef oddziału propagandy i prasy - Zygmunt Ugiański ps. "Redaktor"
• Komendant wojskowy garnizonu Kowno - por. KOP Kazimierz Wędzicha ps. "Grzegorz", "Jakub".

Obwody

• Obwód Kowno - Mieczysław Turkiewicz ps. "Szofer"^[1]
• Obwód Kiejdany - chor. Franciszek Madoński ps. "Pochmurny",
• Obwód Szawle - Teodor Nagurski ps. "Michał" ^[2]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Longin Tomaszewski: Kronika Wileńska 1939-1941: z dziejów Polskiego Państwa Podziemnego. Warszawa: Pomost, 1990.

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy