Podsadzka

Szyb podsadzkowy wraz z linociągiem do transportu piasku rzecznego, kopalnia węgla w zagłębiu Jharia, Okręg Damodar, Indie

Podsadzka - materiał nietoksyczny i niepalny, dostarczony z powierzchni lub wyrobisk drążonych w kamieniu, stosowany do podsadzania[1] - wypełniania pustek poeksploatacyjnych w podziemnych zakładach górniczych.

Materiałem podsadzkowym może być piasek lub odpady przemysłowe: skała płonna, żwir, żużel, popiół granulowany, a także mieszanina piasku z odpadami[2] i inne substancje spełniające określone wymogi ministerstwa ochrony środowiska.

Rodzaje podsadzek

  • podsadzka sucha:
    • układana ręcznie ze skały płonnej
    • miotana (mechanicznie)
    • pneumatyczna (dmuchana za pomocą sprężonego powietrza);
  • podsadzka hydrauliczna – polega na tłoczeniu do wyrobisk kopalnianych pod ciśnieniem nawodnionego piasku lub rzadziej skały płonnej celem zniwelowania ubytku masy spowodowanego eksploatacją górotworu. Osiadanie terenu wynosi zaledwie 10-15% miąższości pokładu.

Podsadzka sucha i podsadzka hydrauliczna może być:

  • pełna
  • częściowa (pasowa lub w szachownicę)[1].

Zalety podsadzania wyrobisk

Likwidacja zrobów poprzez podsadzanie może przynieść następujące korzyści[3]:

  • opanowywanie pracy stropów
  • zmniejszenie wielości deformacji górotworu
  • zmniejszenie strat eksploatacyjnych
  • likwidacja pożarów kopalnianych przy zastosowaniu podsadzki hydraulicznej
  • ochrona środowiska poprzez wykorzystanie odpadów jako materiału
  • likwidacja niedostępnych zrobów mogących powodować nieciągłe deformacje powierzchni i pożaru endogeniczne pokładów
  • zmniejszenie ilości wydzielanych gazów kopalnianych.

Podsadzka w Polsce

Most podsadzkowy przy szybie Zbigniew, KWK Bobrek-Piekary, ruch Bobrek (2019)
Most podsadzkowy przy szybie Witczak, KWK Centrum, Bytom (2016)

Podsadzka z wykorzystaniem skały płonnej składowanej na hałdach została wprowadzona na ziemiach polskich w 1893 roku[4].

Kopalnie piasku podsadzkowego

Kopalnie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w latach 80. były zaopatrywane w piasek podsadzkowy głównie z kopalni piasku w Szczakowej (rejon Pustyni Błędowskiej), Kotlarni, Gołonogu. Piasek był transportowany koleją czterema magistralami: wschodnią, zachodnią, północną i południową oraz linią biegnącą do Rybnickiego Okręgu Węglowego[5]. Materiał był ładowany w samowyładowcze wagony podsadzkowe, które wjeżdżały na samowyładowcze mosty podsadzkowe[6].

Współczesność

Obecnie w polskich kopalniach stosuje się podsadzkę hydrauliczną. Taki sposób zabezpieczania wyrobisk stanowił zaledwie 2% w 2009 roku (w przeciwieństwie do ok. 50% w przeszłości) i był stosowany w kopalniach: KWK Bobrek-Centrum (zakończenie podsadzki przed 2011 rokiem[7]), KWK Wujek (zakończenie podsadzki w połowie 2015 roku[8]), KWK Wieczorek (planowane zakończenie podsadzki pod koniec 2016 roku[8]), KWK Staszic, a także w KWK Mysłowice-Wesoła[9], reszta kopalń wybierała głównie na zawał[10].

Przypisy

  1. ↑ a b Stanisław Gisman: Słownik górniczy, Instytut Węglowy, Katowice 1949, s. 207-208
  2. ↑ Adamek 1980 ↓, s. 31.
  3. ↑ Adamek 1980 ↓, s. 11.
  4. ↑ Jan Palarski. Design of backfill as support in Polish Coal Mines. „The Journal of The South African Institute of Mining and Metallurgy”. 94 (8), s. 218, 1994-08 (ang.). 
  5. ↑ Adamek 1980 ↓, s. 68.
  6. ↑ Adamek 1980 ↓, s. 70-71.
  7. ↑ Piotr Kołodziejczyk. Kopalnie są na całym Śląsku, ale tylko Bytom się zapada. „Dziennik Zachodni”, 2011-08-10. Polska Press Sp. z o.o. 
  8. ↑ a b Program naprawczy po roku. „Nasz Holding”, s. 3, 2016. Katowicki Holding Węglowy. ISSN 12344834. 
  9. ↑ Maciej Dorosiński: Stary i sprawdzony sposób. W: Trybuna Górnicza [on-line]. Wydawnictwo Górnicze, 2017-02-11. [dostęp 2017-11-05].
  10. ↑ Podsadzka poszła do lamusa. WNP.PL, 2009-01-28. [dostęp 2016-10-16].

Bibliografia

  • Ryszard Adamek: Podsadzanie wyrobisk górniczych. Katowice: Śląsk, 1980, s. 11. ISBN 83-216-0045-X.

Media użyte na tej stronie

Sand filling bridge coal mine Centrum Bytom pit Witczak.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
Most podsadzkowy przy szybie Witczak, KWK Centrum, Bytom.
Bytom Zbigniew sand filling bridge.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
Most podsadzkowy przy szybie Zbigniew kopalni węgla kamiennego Bobrek w Bytomiu.
Sand-stowing head is a Jharia Colliery (Damodar Valley Project) in 1949.jpg
WMP Ministry/August.49,A45aDamodar Valley Project (West Bengal and Bihar) is one of the most important shemes which are being executed by the Central Waterpower, Irrigation and Navigation Commission – India’s National agency, for the multipurpose utilization of water resources. Sand-stowing head is a Jharia Colliery. Sand is received at this end through a ropeway from the Damodar river-bed and blown into the mine-shafts and tunnels.