Podział administracyjny Łodzi

Podział administracyjny Łodzi – podział administracyjny obszaru miasta Łodzi na pomocnicze jednostki administracyjne gminy. Miasto było podzielone na pięć dzielnic: Bałuty, Górna, Śródmieście, Polesie oraz Widzew. W 1993 r. dzielnice zostały zniesione, a Łódź stała się jednolitą gminą miejską (od 1999 również miastem na prawach powiatu).

Łódź jest podzielona na 36 osiedli administracyjnych (podział samorządowy) oraz 56 obszarów Systemu Informacji Miejskiej (podział TERYT)

Podział miasta na jednostki pomocnicze (osiedla administracyjne)

Wyodrębnione w Łodzi jednostki pomocnicze gminy nazywane są osiedlami. Obecnie w mieście jest 36 osiedli administracyjnych.

Funkcjonowanie i kompetencje osiedli

Organami uchwałodawczymi osiedla są rada osiedla z przewodniczącym na czele, a także zarząd osiedla z przewodniczącym na czele.^[1] W skład rady osiedla, w zależności od zaludnienia osiedla wchodzi 21 lub 15 radnych. Wybory do rad osiedli są organizowane niezależnie od wyborów samorządowych co 4 lata. Każde osiedle stanowi jeden okręg wyborczy. W głosowaniu udział mogą brać pełnoletni obywatele Polski, którzy mają czynne prawo do głosowania w wyborach do Rady Miejskiej w Łodzi oraz zamieszkują na terenie danego osiedla.^[2]

Statutową działalność osiedli finansuje Rada Miejska (pieniądze przyznawane są corocznie). Osiedla ściśle współpracują z innymi organami miasta (Radą i Prezydentem). Zakres działalności osiedli obejmuje publiczne sprawy o charakterze lokalnym^[1].

Podział miasta na osiedla administracyjne.

Lista osiedli administracyjnych

Bałuty

• Bałuty-Centrum
• Doły
• Bałuty Zachodnie
• Julianów-Marysin-Rogi
• Łagiewniki
• Radogoszcz
• Teofilów-Wielkopolska
• Osiedle Wzniesień Łódzkich

Górna

• Chojny
• Chojny-Dąbrowa
• Górniak
• Nad Nerem
• Piastów-Kurak
• Rokicie
• Ruda
• Wiskitno

Polesie

• Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego
• Karolew-Retkinia Wschód
• Koziny
• Lublinek-Pienista
• Retkinia Zachód-Smulsko
• Stare Polesie
• Zdrowie-Mania
• Złotno

Śródmieście

• Śródmieście-Wschód
• Osiedle Katedralna

Widzew

• Andrzejów
• Dolina Łódki
• Mileszki
• Nowosolna
• Olechów-Janów
• Stary Widzew
• Stoki-Sikawa-Podgórze
• Widzew-Wschód
• Zarzew
• Osiedle nr 33

Podział miasta w ramach SIM

Tabliczka Systemu Informacji Miejskiej w Łodzi z nazwą osiedla (obszaru SIM).

Od 2005 roku rozwijany jest w Łodzi System Informacji Miejskiej, którego jednym z elementów jest jednolite oznakowanie ulic, na potrzeby którego podzielono miasto na 56 osiedli – obszarów SIM.^[3] Podział ten nie ma charakteru urzędowego. Część obszarów jest tożsama z osiedlami administracyjnymi, inne osiedla zostały podzielone, a inne występują pod inną nazwą.

Podział miasta na obszary SIM.

Lista obszarów SIM

Śródmieście

• Centrum
• Fabryczna
• Radiostacja

Widzew

• Fabryczna Widzew
• Księży Młyn
• Niciarniana
• Stary Widzew
• Zarzew
• Widzew Wschód
• Mileszki
• Stoki
• Sikawa
• Stare Moskule
• Nowosolna
• Andrzejów
• Olechów
• Feliksin

Górna

• Górniak
• Dąbrowa
• Chojny
• Kurak
• Nowe Rokicie
• Rokicie
• Chocianowice
• Łaskowice
• Stare Chojny
• Wiskitno
• Ruda Pabianicka

Polesie

• Lublinek
• Nowe Sady
• Politechniczna
• Karolew
• Retkinia
• Smulsko
• Brus
• Zdrowie
• Stare Polesie
• Koziny
• Złotno

Bałuty

• Stare Miasto
• Stare Bałuty
• Żubardź
• Żabieniec
• Teofilów Przemysłowy
• Teofilów
• Romanów
• Kochanówka
• Radogoszcz
• Julianów
• Łagiewniki
• Wzniesienia Łódzkie
• Rogi
• Marysin
• Marysin Doły
• Helenów
• Doły

Podział miasta na dzielnice (1946-1992)

Dzielnice były jednostkami podziału administracyjnego, na jakie w latach 1946–1992 składała się Łódź. Do 2012 roku były to obszary miasta podległe odpowiednim delegaturom Urzędu Miasta Łodzi. Po reformie administracyjnej Urzędu podział ten oficjalnie nie istnieje, jest jednak silnie zakorzeniony w świadomości mieszkańców.

Podział na dzielnice, obowiązujący w latach 1953–1960

Podział podczas okupacji niemieckiej

Pierwszy podział Łodzi na mniejsze jednostki nastąpił w okresie okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej, kiedy to Niemcy do wcielonej do Rzeszy jako Litzmannstadt Łodzi przyłączyli do miasta wiele podłódzkich dotąd wsi i w związku z tym powiększony obszar miasta podzielili na mniejsze jednostki administracyjne.^[4] Po wyzwoleniu przywrócono status sprzed wojny – zarówno w kwestii przyłączeń okolicznych osad, jak i podziału Łodzi.

Podział w latach 1946–1953

Po zakończeniu II wojny światowej i wyzwoleniu niektóre podłódzkie wsie oraz miasto Ruda Pabianicka zostały wcielone w granice miasta. W związku z powiększeniem obszaru Łodzi 27 maja 1946 r. podzielono miasto trzy dzielnice: Północ, Południe i Śródmieście.

Podział w latach 1953–1960

10 kwietnia 1953 roku Prezydium Rządu zniosło podział na trzy dzielnice, obowiązujący od 1946 i wprowadziło jednocześnie podział na siedem dzielnic: Bałuty, Chojny, Polesie, Ruda, Staromiejska, Śródmieście oraz Widzew.^[5]

Podział w latach 1960–1992

1 stycznia 1960 roku wprowadzono korekcje w podziale administracyjnym Łodzi. Dzielnicę Staromiejska wcielono do Bałut, a dzielnice Chojny i Ruda połączono pod nazwą Górna. W 1992 zlikwidowano podział na dzielnice, tworząc jednolitą gminę miejską Łódź, która siedem lat później po reformie administracyjnej z 1999 roku zyskała status miasta na prawach powiatu.

Podział ten obowiązywał najdłużej, bo aż 32 lata i jest nadal silnie zakorzeniony w świadomości mieszkańców miasta, o czym świadczy kolorystyczne wyróżnianie pięciu dzielnic na oficjalnych grafikach, przedstawiających podział miasta. Do 2012 roku pozostałością dawnego podziału Łodzi były delegatury urzędu miasta, które odpowiadały dzielnicom.

Podział Łodzi na dzielnice obowiązujący w latach 1960–1992.

Nazewnictwo dzielnic

Pierwszy podział obejmował trzy dzielnice, których nazwy pochodziły od geograficznego położenia miasta – Północ, obejmująca północną część miasta; Południe, obejmująca południową część miasta; oraz Śródmieście, obejmująca centrum miasta.

Dzielnice Bałuty, Chojny i Widzew wzięły nazwy od dawnych wsi wcielonych do Łodzi w trakcie I wojny światowej. Zaś nazwa dzielnicy Ruda pochodzi od nazwy miasta – Ruda Pabianicka, wcielonego w granice Łodzi po zakończeniu II wojny światowej. Nazwa piątej dzielnicy – Polesie; nawiązywała do faktu, że w większości obejmowała ona najsłabiej zurbanizowany obszar miasta, na którym przed 1946 znajdowały się pojedyncze wsie otoczone lasami. Współcześnie lasy zostały w większości wycięte, a ich pozostałości można znaleźć np. w rezerwacie przyrody Polesie Konstantynowskie. Dzielnica Staromiejska, wzięła swoją nazwę, od tego, że w jej granicach znalazły się najstarsze obszary miasta.

Po scaleniu Rudy i Chojen powstała dzielnica Górna, której nazwa pochodzi od Rynku Górnego (plac Niepodległości).

Osiedla nieformalne

Pofabryczna zabudowa osiedla Księży Młyn

Powszechnie mianem osiedli określa się części miasta, które nie są formalnie wyodrębnione, a podział na takie jednostki nie jest w żaden sposób zatwierdzony przez władze, ale ma znaczenie praktyczne, gdyż funkcjonuje w świadomości społecznej. Zazwyczaj osiedla wyodrębnia się często na podstawie rodzaju zabudowy, np. blokowiska stanowiące wielkie zespoły mieszkaniowe (np. Radogoszcz, Retkinia), czy osiedla domków jednorodzinnych (np. Smulsko). Nazwę osiedle stosuje się także do części większych osiedli, które stanowią wielkie zespoły mieszkaniowe. Kiedy blokowiska są duże, bloki należą często do odrębnych spółdzielni mieszkaniowych (np. Zagrodniki na osiedlu Retkinia).

Blokowisko na osiedlu Retkinia

Siedziba Radia Łódź, od którego pochodzi nazwa osiedla Radiostacja

Często również osiedlami nazywa się części miasta, które administracyjnie do niego należą, ale są oddzielone od głównych obszarów miejskich terenami niezabudowanymi. Osiedla te zazwyczaj stanowią dawne wsie, które zostały włączone do Łodzi po II wojnie światowej, ale nadal zachowały w dużej mierze swój wiejski charakter (np.Chocianowice, Łaskowice, Mileszki, Feliksin).

Niekiedy powodem wyodrębnienia osiedla jest historyczna odrębność danego obszaru. Tego typu osiedlem jest np. Ruda Pabianicka, która przez II wojną światową stanowiła osobne miasto.

Lista osiedli nieformalnych w Łodzi

Wytłuszczone zostały formalne osiedla administracyjne.

Wiejski krajobraz osiedla Sikawa

Kamienica na osiedlu Stoki

Wysokościowce w Śródmiejskiej Dzielnicy Mieszkaniowej

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Jednostki pomocnicze – osiedla na stronie Urzędu Miasta Łodzi
• Mapa Łodzi z dokładnie zaznaczonymi granicami osiedli administracyjnych – opracowana na podstawie statutów Rad Osiedli i Internetowej Mapy Łodzi Miejskiego Systemu Informacji o Terenie InterSIT (tworzonego przez Miejski Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Łodzi)
• Podział Łodzi według obszarów Systemu Informacji Miejskiej – mapa opracowana na podstawie Internetowej Mapy Łodzi InterSIT

Dzielnice Łodzi (1960–1992)

Bałuty Górna Polesie Śródmieście Widzew