Podział administracyjny Australii
Australia Ustrój i polityka Australii Ustrój polityczny Konstytucja Monarcha Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne Wybory Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka |
Australia to państwo federalne podzielone na trzy typy jednostek: stany (ang. states), terytoria wewnętrzne (ang. internal territories) oraz terytoria zewnętrzne (ang. external territories). Ponadto funkcjonuje podział niższego rzędu na poziomie lokalnym – tzw. samorząd terytorialny (ang. local governments), funkcjonujący podobnie jak powiat, obecnie jest 547 takich samorządów.
Australia podzielona jest na łącznie 6 stanów, 3 terytoria wewnętrzne i 7 terytoriów zewnętrznych.
| Nr. | Stan (ang. state) | Stolica | Populacja (2020)[1] | Powierzchnia | Gęstość zaludnienia |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  (South Australia) | Adelaide | 1 740 000 | 983 482 km² | 1,75 os./km² |
| 2 |  (Western Australia) | Perth | 2 760 000 | 2 529 875 km² | 1,02 os./km² |
| 3 |  (New South Wales) | Sydney | 8 092 000 | 800 642 km² | 9,79 os./km² |
| 4 |  (Queensland) | Brisbane | 5 110 000 | 1 730 648 km² | 2,84 os./km² |
| 5 |  (Tasmania) | Hobart | 524 170 | 68 401 km² | 7,60 os./km² |
| 6 | .svg){kind=small} (Victoria) | Melbourne | 6 490 000 | 227 416 km² | 27,66 os./km² |
| Nr. | Terytorium wewnętrzne (ang. internal territory) | Stolica | Populacja | Powierzchnia | Gęstość zaludnienia |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  (Australian Capital Territory) | Canberra | 418 440 | 2 358 km² | 173,45 os./km² |
| 2 | (Jervis Bay Territory) | Jervis Bay Village | 611 | 67,34 km² | 9,07 os./km² |
| 3 |  (Northern Territory) | Darwin | 249 220 | 1 349 129 km² | 0,18 os./km² |
| Nr. | Terytorium zewnętrzne (ang. external territory) | Stolica | Populacja | Powierzchnia | Gęstość zaludnienia |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  (Australian Antarctic Territory) | - | 450 | 5 896 500 km² | 0.000076 os./km2 |
| 2 |  (Norfolk Island) | Kingston | 2 302 | 35 km² | 65,77 os./km² |
| 3 |  (Christmas Island) | Flying Fish Cove | 2 072 | 135 km² | 15,35 os./km² |
| 4 | (Ashmore and Cartier Islands) | - | 0 | 199 km² | 0 os./km² |
| 5 | (Heard Island and McDonald Islands) | - | 0 | 372 km² | 0 os./km² |
| 6 | _Islands.svg){kind=small} (Cocos (Keeling) Islands) | West Island | 596 | 14 km² | 42,57 os./km² |
| 7 | (Coral Sea Islands) | Willis Island | 4 | 10 km² | 0,4 os./km² |
Australijskie Terytorium Antarktyczne to część Antarktyki, do której Australia rości sobie prawo, jednakże – tak jak inne państwa obejmujące swoje partie Antarktydy – w żaden sposób go nie kontroluje.
Podstawowe informacje
Stany australijskie wywodzą się z dawnych brytyjskich kolonii sprzed czasów Federacji (1901). Ich niezależność chroniona jest przez konstytucję, a prawa na poziomie Związku Australijskiego obowiązują tylko tam, gdzie pozwala na to konstytucja. Inaczej jest w terytoriach, gdzie automatycznie obowiązuje legislacja federalna. Większość z terytoriów administrowana jest bezpośrednio przez rząd federalny, jedynie trzy z nich (Terytorium Północne, Australijskie Terytorium Stołeczne i Norfolk) posiadają własną administrację. Ale nawet w tych terytoriach parlament australijski posiada pełną moc prawodawczą i może uchylić prawa ustanowione przez instytucje terytoriów. W różnych ciałach międzyrządowych Terytorium Północne i Australijskie Terytorium Stołeczne traktowane są jak stany.
Każdy stan posiada gubernatora, mianowanego przez króla/królową Australii, ale faktycznie wybranego przez premiera stanu. W Terytorium Północnym i na wyspy Norfolk władzę monarszą reprezentuje administrator, wyznaczany przez gubernatora generalnego Australii. W Australijskim Terytorium Stołecznym nie ma ani gubernatora, ani administratora, za to niektóre z jego funkcji sprawuje sam gubernator generalny Australii.
W każdym stanie jest dwuizbowy parlament wzorowany na parlamencie federalnym, poza Queenslandem, który zniósł wyższą izbę w 1922. Niższa izba nazywana jest Zgromadzeniem Ustawodawczym (Legislative Assembly), jedynie w Australii Południowej i na Tasmanii nazywany jest House of Assembly. Wyższa izba nazywana jest Radą Ustawodawczą (Legislative Council). Wspomniane wyżej trzy samorządne terytoria mają jednoizbowy parlament.
Głową rządu w każdym stanie jest premier, wyznaczany przez gubernatora stanu z partii lub koalicji stanowiącej większość w niższej izbie parlamentu stanowego. W przypadku kryzysu konstytucjonalnego może wyznaczyć jednak kogoś innego. Na czele rządu w terytoriach stoi główny minister.
Historyczne jednostki administracyjne
- Central Australia (terytorium)(ang.) (1927–1931)
- North Australia (terytorium)(ang.) (1927–1931)
- Papua (terytorium) (1884–1949)
- Nowa Gwinea Australijska (1919–1949)
- Terytorium Papui i Nowej Gwinei (1949–1975)
- Nauru (1920–1968), administrowane przez Australię, Nową Zelandię i Wielką Brytanię
Zobacz też
Przypisy
Media użyte na tej stronie
State flag and government ensign (internal waters only) of Victoria.
Flago de la Kokosinsuloj, uzo ne oficiala
Autor: user:Dbenbenn, Licencja: CC0
The flag of the Australian Capital Territory
It is from openclipart.org, specifically australia_capital_territory.svg by Caleb Moore
Autor: Lasunncty, Licencja: CC BY-SA 4.0
Labelled version of Australia states and territories blank.svg.
Commonwealth Coat of Arms of Australia granted by Royal Warrant signed by King George V on 19 September 1912.
IMPORTANT:This image is an artist's interpretation of the original (1912) official version of the Commonwealth Coat of Arms shown in Commons on the Australian coat of arms page. A variant of the original, with a transparent background, is shown on this page.
| “ | Quarterly of six, the first quarter Argent a Cross Gules charged with a Lion passant guardant between on each limb a Mullet of eight points Or; the second Azure five Mullets, one of eight, two of seven, one of six and one of five points of the first (representing the Constellation of the Southern Cross) ensigned with an Imperial Crown proper; the third of the first a Maltese Cross of the fourth, surmounted by a like Imperial Crown; the fourth of the third, on a Perch wreathed Vert and Gules an Australian Piping Shrike displayed also proper; the fifth also Or a Swan naiant to the sinister Sable; the last of the first, a Lion passant of the second, the whole within a Bordure Ermine; for the Crest on a Wreath Or and Azure A Seven-pointed Star Or, and for Supporters dexter a Kangaroo, sinister an Emu, both proper. | ” |
(c) Aotearoa at pl.wikipedia, CC-BY-SA-3.0
Mapa administracyjna Australii. Autor: Aotearoa
The flag of the Northern Territory (adopted on July 1, 1978 on the first day of self-government) was designed by the Australian artist Robert Ingpen, of Drysdale Victoria, after consultation with members of the community at the invitation of the Northern Territory Government. The flag incorporates the three official Territorian colours of black, white and ochre and is divided into two panels, black at the hoist side taking up one third the length of the flag while the remainder is equal to two third the length of the flag in ochre. The black panel display the five white stars that form the constellation of the Southern Cross, using the Victorian configuration of the Southern Cross with stars having between five to eight points. The flag also features the official Northern Territory floral emblem on the red ochre panel, a stylisation of the Sturt's Desert Rose, which uses seven petals encircling a seven-pointed black star of the federation in the centre. The seven petals symbolises the six Australian states plus the Northern Territory. The Northern Territory Flag was the first official flag that did not contain the Union Jack.
Autor:
- Oryginał: Chuq z angielskiej Wikipedii
- Praca pochodna: User:Roke~commonswiki
Animated map showing colonies, states and territories in Australia over time.