Podział administracyjny Islandii

Islandia
Godło Islandii
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Islandii
Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Polityka zagraniczna

Wikiprojekt Polityka

Podział od 2003

Okręgi wyborcze

Podział na okręgi wyborcze

Od 2003 Islandia podzielona jest na 6 okręgów wyborczych do islandzkiego parlamentu Althing. Podział ten został ustanowiony poprawką do konstytucji islandzkiej, uchwaloną w 1999. Celem tej poprawki było wprowadzenie równowagi w wadze głosów między poszczególnymi okręgami. W poprzednim podziale, który bazował na okręgach sądowych, głosy mieszkańców obszarów wiejskich ważyły więcej niż miast. W obecnym podziale wydzielono 3 rozległe okręgi wiejskie (północno-zachodni, północno-wschodni i południowy) oraz 3 gęściej zaludnione obszary miejskie (północny i południowy okręg Reykjavíku oraz południowo-zachodni). Dodatkowym zabezpieczeniem na przyszłość jest możliwość przenoszenia mandatów z jednego okręgu do drugiego. W przypadku, gdy w okręgu słabo zaludnionym liczba uprawnionych do głosowania przypadających na jeden mandat z tego okręgu spadnie poniżej połowy takiego samego wskaźnika w innym okręgu, to mandat ten powinien zostać przeniesiony do tego drugiego okręgu. Do takiej sytuacji doszło w 2007, kiedy jeden mandat został przeniesiony z okręgu północno-zachodniego do południowo-zachodniego oraz w 2013, kiedy ponownie doszło do przeniesienia mandatów między tymi samymi okręgami[1].

Okręgi wyborcze na Islandii (w nawiasie liczba mandatów z danego okręgu spośród 63 mandatów ogółem)[1]:

  • Północny Reykjavík (Reykjavíkurkjördæmi norður) (11)
  • Południowy Reykjavík (Reykjavíkurkjördæmi suður) (11)
  • Północno-zachodni (Norðvesturkjördæmi) (8)
  • Północno-wschodni (Norðausturkjördæmi) (10)
  • Południowy (Suðurkjördæmi) (10)
  • Południowo-zachodni (Suðvesturkjördæmi) (13)

Regiony

Regiony Islandii

Regiony są używane głównie do celów statystycznych[2]. Granice regionów są zbieżne z granicami okręgów sądowych [3]. Nawiązuje do nich, z kilkoma wyjątkami, także numeracja kodów pocztowych na wyspie.

#RegionLudność (2016)[4]Powierzchnia (km²)Gęstość zaludnieniaISO 3166-2Ośrodek administracyjny
1Höfuðborgarsvæðið (region stołeczny)213 6191 062201,14IS-1Reykjavík
2Suðurnes (region Półwyspu Południowego)22 50982927,15IS-2Keflavík
3Vesturland (region zachodni)15 7669 5541,65IS-3Borgarnes
4Vestfirðir (region Fiordów Zachodnich)6 8839 4090,73IS-4Ísafjörður
5Norðurland vestra (region północno-zachodni)7 12812 7370,56IS-5Sauðárkrókur
6Norðurland eystra (region północno-wschodni)29 36121 9681,33IS-6Akureyri
7Austurland (region wschodni)12 45222 7210,55IS-7Egilsstaðir
8Suðurland (region południowy)24 81124 5261,01IS-8Selfoss
332 529102 8063,23

Gminy

Gminy Islandii

Islandia podzielona jest obecnie na 74 gminy[2]. Historycznie były one bardziej liczne - w 1950 było ich 229[5]. Współcześnie wraz z tendencją do przekazywania większych uprawnień samorządowi lokalnego, zaistniała potrzeba łączenia gmin w większe twory. W 2000 było ich już 124, a od 2013 - 74. Islandzkie gminy są odpowiedzialne za zarządzanie sprawami lokalnymi, m.in.: szkolnictwem, gospodarką odpadami, transportem lokalnymi, opieką społeczną, planowaniem przestrzennym.

KodGminaRegionLudność
(1 stycznia 2015)		Powierzchnia
(km²)
0000ReykjavíkurborgHöfuðborgarsvæði121822273
1000KópavogsbærHöfuðborgarsvæði3320580
1100SeltjarnarnesbærHöfuðborgarsvæði44112
1300GarðabærHöfuðborgarsvæði1445376
1400HafnarfjarðarkaupstaðurHöfuðborgarsvæði27875143
1604MosfellsbærHöfuðborgarsvæði9300185
1606KjósarhreppurHöfuðborgarsvæði216284
2000ReykjanesbærSuðurnes14924145
2300GrindavíkurbærSuðurnes2995425
2503SandgerðisbærSuðurnes158062
2504Sveitarfélagið GarðurSuðurnes142521
2506Sveitarfélagið VogarSuðurnes1102165
3000AkraneskaupstaðurVesturland67679
3506SkorradalshreppurVesturland62216
3511HvalfjarðarsveitVesturland635482
3609BorgarbyggðVesturland35394926
3709GrundarfjarðarbærVesturland900148
3710HelgafellssveitVesturland53243
3711StykkishólmsbærVesturland110710
3713Eyja- og MiklaholtshreppurVesturland144383
3714SnæfellsbærVesturland1679684
3811DalabyggðVesturland6802421
4100BolungarvíkurkaupstaðurVestfirðir923109
4200ÍsafjarðarbærVestfirðir36292379
4502ReykhólahreppurVestfirðir2681090
4604TálknafjarðarhreppurVestfirðir305176
4607VesturbyggðVestfirðir10021339
4803SúðavíkurhreppurVestfirðir204749
4901ÁrneshreppurVestfirðir54707
4902KaldrananeshreppurVestfirðir112387
4911StrandabyggðVestfirðir4731906
5200Sveitarfélagið SkagafjörðurNorðurland vestra39104180
5508Húnaþing vestraNorðurland vestra11713019
5604BlönduósbærNorðurland vestra861183
5609Sveitarfélagið SkagaströndNorðurland vestra48853
5611SkagabyggðNorðurland vestra99489
5612HúnavatnshreppurNorðurland vestra4143817
5706AkrahreppurNorðurland vestra1941364
6000AkureyrarkaupstaðurNorðurland eystra18191138
6100NorðurþingNorðurland eystra28063729
6250FjallabyggðNorðurland eystra2037364
6400DalvíkurbyggðNorðurland eystra1861598
6513EyjafjarðarsveitNorðurland eystra10321775
6515HörgársveitNorðurland eystra567893
6601SvalbarðsstrandarhreppurNorðurland eystra41455
6602GrýtubakkahreppurNorðurland eystra364432
6607SkútustaðahreppurNorðurland eystra3956036
6611TjörneshreppurNorðurland eystra59199
6612ÞingeyjarsveitNorðurland eystra9205988
6706SvalbarðshreppurNorðurland eystra981155
6709LanganesbyggðNorðurland eystra5131332
7000SeyðisfjarðarkaupstaðurAusturland653213
7300FjarðabyggðAusturland47471164
7502VopnafjarðarhreppurAusturland6741903
7505FljótsdalshreppurAusturland751516
7509BorgarfjarðarhreppurAusturland135441
7613BreiðdalshreppurAusturland186452
7617DjúpavogshreppurAusturland4221133
7620FljótsdalshéraðAusturland34548884
7708Sveitarfélagið HornafjörðurAusturland21506280
8000VestmannaeyjabærSuðurland427217
8200Sveitarfélagið ÁrborgSuðurland8052158
8508MýrdalshreppurSuðurland480755
8509SkaftárhreppurSuðurland4606946
8610ÁsahreppurSuðurland2162942
8613Rangárþing eystraSuðurland17491841
8614Rangárþing ytraSuðurland15483188
8710HrunamannahreppurSuðurland7941375
8716HveragerðisbærSuðurland23849
8717Sveitarfélagið ÖlfusSuðurland1885737
8719Grímsnes- og GrafningshreppurSuðurland431900
8720Skeiða- og GnúpverjahreppurSuðurland5182231
8721BláskógabyggðSuðurland9613300
8722FlóahreppurSuðurland616289
———329100102698

Podział historyczny

Podział administracyjny Islandii na sýslur i kaupstaðir (żółte koła)

Historycznie Islandia podzielona była na 23 okręgi – sýsla (w liczbie mnogiej sýslur) oraz 24 niezależne miasta tzw. miasta handlowe (kaupstaðir). Współcześnie podział administracyjny na okręgi historyczne zastąpiono podziałem na gminy, jednakże w potocznym użyciu mieszkańcy odnoszą się do tych historycznych jednostek. Również nie obowiązuje wydzielenie miast niezależnych - współcześnie nie ma podziału na gminy miejskie lub wiejskie. W oficjalnych statystykach wymieniane są miejscowości, bez podziału na miasta i wsie. Ostatnią miejscowością, której nadano tytuł miasta było Ólafsvík w 1983. Pozostałością tego podziału jest urząd sýslumaður (obecnie 24), który sprawują pieczę nad lokalną policję oraz zajmuje się takimi czynnościami administracyjnymi jak śluby cywilne czy ogłoszenie upadłości firm. Struktura przestrzenna tego urzędu nawiązuje częściowo do historycznego podziału na okręgi i miasta handlowe.

Nazwa okręguPowierzchnia (km²)[6]Historyczny region
Árnessýsla7 932Suðurland
Austur-Barðastrandarsýsla1 074Vestfirðir
Austur-Húnavatnssýsla4 295Norðurland
Austur-Skaftafellssýsla3 041Austurland
Borgarfjarðarsýsla1 786Vesturland
Dalasýsla2 078Vesturland
Eyjafjarðarsýsla4 089Norðurland
Gullbringusýsla1 216Vesturland
Kjósarsýsla664Vesturland
Mýrasýsla3 092Vesturland
Norður-Ísafjarðarsýsla1 958Vestfirðir
Norður-Múlasýsla10 568Austurland
Norður-Þingeyjarsýsla5 393Norðurland
Rangárvallasýsla7 365Suðurland
Skagafjarðarsýsla5 040Norðurland
Snæfells- og Hnappadalssýsla2 163Vesturland
Strandasýsla3 465Vestfirðir
Suður-Múlasýsla3 970Austurland
Suður-Þingeyjarsýsla11 134Norðurland
Vestur-Barðastrandarsýsla1 519Vestfirðir
Vestur-Húnavatnssýsla2 663Norðurland
Vestur-Ísafjarðarsýsla1 221Vestfirðir
Vestur-Skaftafellssýsla5 663Suðurland
Nazwa miasta handlowegoPrawa miejskie
Akranes1942
Akureyri1786 (utraciło w 1836, odzyskało w 1862)
Bolungarvík1974
Dalvík1974
Eskifjörður1786 (utraciło, ale odzyskało w 1974)
Garðabær1975
Grindavík1974
Hafnarfjörður1908
Húsavík1950
Ísafjörður1786 (utraciło, ale odzyskało w 1866)
Keflavík1949
Kópavogur1955
Neskaupstaður1929
Njarðvík1975
Ólafsfjörður1945
Ólafsvík1983
Reykjavík1786
Sauðárkrókur1947
Selfoss1978
Seltjarnarnes1974
Seyðisfjörður1895
Siglufjörður1918
Vestmannaeyjar1786 (utraciło, ale odzyskało w 1918)

Uwaga: Grundarfjörður otrzymało prawa miejskie 1786, później je utraciło i nigdy już nie odzyskało.

Niższy stopień podziału administracyjnego reprezentowały wówczas gminy (hreppur, l.mn. hreppar) – było ich 104. Zajmowały się one utrzymaniem szkół, organizacją transportu lokalnego oraz planowaniem przestrzennym.

Przypisy

  1. ↑ a b Thorkell Helgason: [https://www.landskjor.is/media/frettir/AnalysisIcelandElection2013.pdf Apportionment of Seats to Althingi, the Icelandic Parliament] (ang.). Landskjörstjórn, listopad 2013. [dostęp 2017-09-16].
  2. ↑ a b Statistical Yearbook of Iceland 2015 (ang.). Hagstofa Íslands, 2015. [dostęp 2017-09-16].
  3. ↑ Redaktor prowadzący: Bartłomiej Kaczorowski: Państwa Świata. Encyklopedia PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 364. ISBN 978-83-01-15886-6. (pol.)
  4. ↑ Ludność w 2016 r.
  5. ↑ Municipalities in Iceland in 1950 (ang.). Icelandic Association of Local Authorities. [dostęp 2017-09-16].
  6. ↑ Kvasir - Rof í sýslum. [dostęp 2008-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-24)].
Podział administracyjny Islandii
Regiony
Sýslur (powiaty)
Kaupstaðir
(miasta handlowe)

Islandia

Podziały administracyjne państw Europy
Terytoria zależne i państwa nieuznawane

Europa zaznaczona na mapie Ziemi

Media użyte na tej stronie

LocationEurope.png
World map depicting Europe.
Regions of Iceland.png
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Bjarki S (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

Regions of Iceland, made with the blank map of municipipal boundaries in Iceland. The enclosed white areas are glaciers, and not divided into municipal regions.
1 Capital Region Höfuðborgarsvæði
2 Southern Peninsula Suðurnes
3 Western Region Vesturland
4 Westfjords Vestfirðir
5 Northwestern Region Norðurland vestra
6 Northeastern Region Norðurland eystra
7 Eastern Region Austurland

8 Southern Region Suðurland
Coat of arms of Iceland.svg
Coat of arms of Iceland
Constituencies Iceland pl.png
The map is based on one from the website of the Land Survey of Iceland where it is stated that it may be used for any purposes without a special permission.
Sýslur á Íslandi.png
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Bjarki S z islandzkiej Wikipedii, Licencja: Copyrighted free use
Podział administracyjny Islandii (syslur) z zaznaczonymi większymi miastami.