Podział administracyjny Rosji

	Rosja Ten artykuł jest częścią serii:; Ustrój i polityka; Rosji Ustrój polityczny Konstytucja Władza ustawodawcza Prezydent Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne Wybory Polityka zagraniczna
	Portal Rosja

Podział administracyjny Rosji – podział administracyjny Federacji Rosyjskiej na mniejsze jednostki, dokonany dla usprawnienia wykonywania zadań przez organy administracji publicznej oraz zapewnienia terytorialnej autonomii mniejszościom narodowym zamieszkującym zwarte obszary.

Obecnie według rosyjskiej konstytucji w skład Federacji Rosyjskiej wchodzi 85 podmiotów federalnych (w tym dwa nieuznawane przez większość państw za jej część):

republiki – 22 (w tym okupowany od 2014 Krym)
kraje – 9
obwody – 46
miasta wydzielone – 3 (w tym okupowany od 2014 Sewastopol)
obwody autonomiczne – 1
okręgi autonomiczne – 4.

W 2000 roku dokonano dodatkowego podziału, tworząc okręgi federalne, na czele których stoją gubernatorzy mianowani przez prezydenta Rosji. Jest 8 okręgów federalnych. Ponadto w celach gospodarczych i statystycznych używany jest także podział na 12 regionów ekonomicznych^[1].

Aneksja Krymu

18 marca 2014 Władimir Putin, Władimir Konstantinow, Siergiej Aksionow i Aleksiej Czały podpisali w Moskwie umowę o włączeniu Krymu i Sewastopola do Rosji jako nowych podmiotów federacji^[2]. Umowa ta weszła w życie z dniem ratyfikacji^[3], co nastąpiło 21 marca 2014^[4]. Tego samego dnia dokonano zmian w Konstytucji Rosji, dopisując do niej dwa nowe podmioty federacji – Republikę Krymu i miasto federalnego znaczenia Sewastopol^[5] – z których utworzono Krymski Okręg Federalny^[6], istniejący do 28 lipca 2016^[7].

(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0

Od lewej: Siergiej Aksionow, Aleksiej Czały, Władimir Putin i Władimir Konstantinow – podpisanie umowy o włączeniu Krymu i Sewastopola do Federacji Rosyjskiej (Kreml, 18 marca 2014)

De iure (w świetle prawa międzynarodowego) zaanektowane przez Federację Rosyjską Republika Autonomiczna Krymu i miasto o specjalnym statusie Sewastopol są częściami Ukrainy – terytorium okupowanym przez Rosję^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]. Pogląd ten podziela zdecydowana większość państw – rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie integralności Ukrainy poparło 100 krajów, 11 było przeciw (Krym i Sewastopol za część Federacji Rosyjskiej uznały oficjalnie między innymi: Kuba^[13], Nikaragua^[14], Korea Północna^[15], Syria^[16] i Wenezuela^[17]), 58 wstrzymało się od głosu, a 24 było nieobecnych^[18].

W latach 2014–2016 istniał Krymski Okręg Federalny, złożony z obszaru Krymu i Sewastopola, który 28 lipca 2016, dekretem prezydenta Rosji, został zlikwidowany a jego teren przyłączony do Południowego Okręgu Federalnego^[7]^[19].

Podmioty federalne

(c) Aotearoa z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Mapa podziału administracyjnego Rosji (stan na 1 marca 2008)

Nazwa polska	Nazwa rosyjska	Kod podmiotu	Kod ISO 3166-2
Republika Adygei (Adygeja)	Республика Адыгея (Адыгея)	01	RU-AD
Republika Ałtaju	Республика Алтай	04	RU-AL
Republika Baszkortostanu	Республика Башкортостан	02, 102	RU-BA
Republika Buriacji	Республика Бурятия	03	RU-BU
Republika Chakasji	Республика Хакасия	19	RU-KK
Republika Czeczeńska	Чеченская Республика	20, 95	RU-CE
Republika Czuwaska	Чувашская Республика — Чувашия	21, 121	RU-CU
Republika Dagestanu	Республика Дагестан	05	RU-DA
Republika Inguszetii	Республика Ингушетия	06	RU-IN
Republika Sachy (Jakucji)	Республика Саха (Якутия)	14	RU-SA
Republika Kabardyjsko-Bałkarska	Кабардино-Балкарская Республика	07	RU-KB
Republika Kałmucji	Республика Калмыкия	08	RU-KL
Republika Karaczajsko-Czerkieska	Карачаево-Черкесская Республика	09	RU-KC
Republika Karelii	Республика Карелия	10	RU-KR
Republika Komi	Республика Коми	11	RU-KO
Republika Krymu	Республика Крым
Republika Mari El	Республика Марий Эл	12	RU-ME
Republika Mordowii	Республика Мордовия	13, 113	RU-MO
Republika Osetii Północnej – Alania	Республика Северная Осетия — Алания	15	RU-SE
Republika Tatarstanu	Республика Татарстан (Татарстан)	16, 116	RU-TA
Republika Tuwy	Республика Тыва	17	RU-TY
Republika Udmurcka	Удмуртская Республика	18	RU-UD
Kraj Ałtajski	Алтайский край	22	RU-ALT
Kraj Chabarowski	Хабаровский край	27	RU-KHA
Kraj Kamczacki	Камчатский край	41, 82	RU-KAM
Kraj Krasnodarski	Краснодарский край	23, 93, 123	RU-KDA
Kraj Krasnojarski	Красноярский край	24, 84, 88, 124	RU-KIA
Kraj Nadmorski	Приморский край	25, 125	RU-PRI
Kraj Permski	Пермский край	59, 81, 159	RU-RER
Kraj Stawropolski	Ставропольский край	26	RU-STA
Kraj Zabajkalski	Забайкальский край	75, 80	RU-ZAB
Obwód amurski	Амурская область	28	RU-AMU
Obwód archangielski	Архангельская область	29	RU-ARK
Obwód astrachański	Астраханская область	30	RU-AST
Obwód biełgorodzki	Белгородская область	31	RU-BEL
Obwód briański	Брянская область	32	RU-BRY
Obwód czelabiński	Челябинская область	74, 174	RU-CHE
Obwód irkucki	Иркутская область	38, 85	RU-IRK
Obwód iwanowski	Ивановская область	37	RU-IVA
Obwód jarosławski	Ярославская область	76	RU-YAR
Obwód kaliningradzki	Калининградская область	39, 91	RU-KGD
Obwód kałuski	Калужская область	40	RU-KLU
Obwód kemerowski	Кемеровская область	42, 142	RU-KEM
Obwód kirowski	Кировская область	43	RU-KIR
Obwód kostromski	Костромская область	44	RU-KOS
Obwód kurgański	Курганская область	45	RU-KGN
Obwód kurski	Курская область	46	RU-KRS
Obwód leningradzki	Ленинградская область	47	RU-LEN
Obwód lipiecki	Липецкая область	48	RU-LIP
Obwód magadański	Магаданская область	49	RU-MAG
Obwód moskiewski	Московская область	50, 90, 150, 190	RU-MOS
Obwód murmański	Мурманская область	51	RU-MUR
Obwód niżnonowogrodzki	Нижегородская область	52, 152	RU-NIZ
Obwód nowogrodzki	Новгородская область	53	RU-NGR
Obwód nowosybirski	Новосибирская область	54, 154	RU-NVS
Obwód omski	Омская область	55	RU-OMS
Obwód orenburski	Оренбургская область	56	RU-ORE
Obwód orłowski	Орловская область	57	RU-ORL
Obwód penzeński	Пензенская область	58	RU-PNZ
Obwód pskowski	Псковская область	60	RU-PSK
Obwód riazański	Рязанская область	62	RU-RYA
Obwód rostowski	Ростовская область	61, 161	RU-ROS
Obwód sachaliński	Сахалинская область	65	RU-SAK
Obwód samarski	Самарская область	63, 163	RU-SAM
Obwód saratowski	Саратовская область	64, 164	RU-SAR
Obwód smoleński	Смоленская область	67	RU-SMO
Obwód swierdłowski	Свердловская область	66, 96	RU-SVE
Obwód tambowski	Тамбовская область	68	RU-TAM
Obwód tiumeński	Тюменская область	72	RU-TYU
Obwód tomski	Томская область	70	RU-TOM
Obwód tulski	Тульская область	71	RU-TUL
Obwód twerski	Тверская область	69	RU-TVE
Obwód uljanowski	Ульяновская область	73, 173	RU-ULY
Obwód włodzimierski	Владимирская область	33	RU-VLA
Obwód wołgogradzki	Волгоградская область	34	RU-VGG
Obwód wołogodzki	Вологодская область	35	RU-VLG
Obwód woroneski	Воронежская область	36, 136	RU-VOR
Miasto Moskwa	г. Москва	77, 97, 99, 177, 197, 199	RU-MOW
Miasto Petersburg	г. Санкт-Петербург	78, 98, 178	RU-SPE
Miasto Sewastopol	г. Севастополь
Żydowski Obwód Autonomiczny	Еврейская автономная область	79	RU-YEV
Nieniecki Okręg Autonomiczny	Ненецкий автономный округ	83	RU-NEN
Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny – Jugra	Ханты-Мансийский автономный округ — Югра	86	RU-KHM
Czukocki Okręg Autonomiczny	Чукотский автономный округ	87	RU-CHU
Jamalsko-Nieniecki Okręg Autonomiczny	Ямало-Ненецкий автономный округ	89	RU-YAN
Terytoria poza granicami Federacji Rosyjskiej, podlegające Ministerstwu Spraw Wewnętrznych Rosji (Bajkonur, stacje polarne w Antarktyce)	Территории, находящиеся за пределами РФ, обслуживаемые органами внутренних дел Российской Федерации (Байконур, антарктические станции)	84	—

Okręgi federalne

Nr	Nazwa polska	Nazwa rosyjska	Stolica
1	Centralny Okręg Federalny	Центральный федеральный округ	Moskwa
2	Południowy Okręg Federalny	Южный федеральный округ	Rostów nad Donem
3	Północno-Zachodni Okręg Federalny	Северо-Западный федеральный округ	Petersburg
4	Dalekowschodni Okręg Federalny	Дальневосточный федеральный округ	Władywostok^[20]
5	Syberyjski Okręg Federalny	Сибирский федеральный округ	Nowosybirsk
6	Uralski Okręg Federalny	Уральский федеральный округ	Jekaterynburg
7	Nadwołżański Okręg Federalny	Приволжский федеральный округ	Niżny Nowogród
8	Północnokaukaski Okręg Federalny	Северо-Кавказский федеральный округ	Piatigorsk

Regiony ekonomiczne

Nr	Nazwa polska	Nazwa rosyjska
1	Centralny region ekonomiczny	Центральный экономический район
2	Centralno-Czarnoziemny region ekonomiczny	Центральночернозёмный экономический район
3	Wschodniosyberyjski region ekonomiczny	Восточносибирский экономический район
4	Dalekowschodni region ekonomiczny	Дальневосточный экономический район
5	Północny region ekonomiczny	Северный экономический район
6	Północnokaukaski region ekonomiczny	Северокавказский экономический район
7	Północno-Zachodni region ekonomiczny	Северозападный экономический район
8	Powołżański region ekonomiczny	Приволжский экономический район
9	Uralski region ekonomiczny	Уральский экономический район
10	Wołżańsko-Wiacki region ekonomiczny	Волго-Вятский экономический район
11	Zachodniosyberyjski region ekonomiczny	Западносибирский экономический район
12	Kaliningradzki region ekonomiczny (SSE)	Калининградский экономический район

Zobacz też

republiki ZSRR

Przypisy

↑ «Общероссийский классификатор экономических регионов. ОК 024-95» (утв. Постановлением Госстандарта России от 27.12.1995 N 640). consultant.ru.
↑ Подписан Договор о принятии Республики Крым в Российскую Федерацию. Администрация Президента РФ.. [dostęp 2014-03-19].
↑ Договор между Российской Федерацией и Республикой Крым о принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов. Администрация Президента РФ.. [dostęp 2014-03-19].
↑ Федеральный закон «О ратификации Договора между Российской Федерацией и Республикой Крым о принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов». Администрация Президента РФ, 2014-03-21. [dostęp 2014-03-21].
↑ Федеральный конституционный закон «О принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов – Республики Крым и города федерального значения Севастополя». Администрация Президента РФ, 2014-03-21. [dostęp 2014-03-21].
↑ Указ Президента Российской федерации «Об образовании Крымского федерального округа». Администрация Президента РФ, 2014-03-21. [dostęp 2014-03-21].
↑ ^a ^b Uniwersytet Wrocławski, Studium Europy Wschodniej: Putin likwiduje Krymski Okręg Federalny i przetasowuje kadry. 2016-07-29.
↑ Zgromadzenie Ogólne ONZ potępia aneksję Krymu
↑ Backing Ukraine’s territorial integrity, UN Assembly declares Crimea referendum invalid, UN News Centre, 27 marca 2014
↑ MSZ RP: Przyłączenie Krymu do Rosji w świetle prawa międzynarodowego. msz.gov.pl, 2014-08-08. [dostęp 2019-01-20].
↑ Polskie Radio: Rada Bezpieczeństwa ONZ o Krymie. Aneksja jest nielegalna.. 2018-03-16. [dostęp 2019-01-20].
↑ MSZ RP: Deklaracja w sprawie nieuznania aneksji Krymu. msz.gov.pl, 2018-07-25. [dostęp 2019-01-20].
↑ Visiting Russia, Fidel Castro’s Son Scoffs at U.S. Sanctions Over Crimea.
↑ Nicaragua recognizes Crimea as part of Russia.
↑ КНДР одобрила присоединение Крыма к России.
↑ Gunmen Seize Government Buildings in Crimea.
↑ Afganistan poparł aneksję Krymu. Kto jeszcze uznaje przynależność półwyspu do Rosji?, gazeta.pl, 24 marca 2014
↑ Territorial integrity of Ukraine: resolution adopted by the General Assembly
↑ Krym wchłonięty. Putin zlikwidował Krymski Okręg Federalny. kresy24.pl, 2016-07-29.
↑ Центр Дальневосточного федерального округа перенесён во Владивосток, Президент России [dostęp 2018-12-26] (ros.).

Linki zewnętrzne

Terytorialny ustrój Rosji
Tablice rejestracyjne w Rosji. rosjanin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-22)].

[1] «Общероссийский классификатор экономических регионов. ОК 024-95» (утв. Постановлением Госстандарта России от 27.12.1995 N 640). consultant.ru.

[2] Подписан Договор о принятии Республики Крым в Российскую Федерацию. Администрация Президента РФ.. [dostęp 2014-03-19].

[3] Договор между Российской Федерацией и Республикой Крым о принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов. Администрация Президента РФ.. [dostęp 2014-03-19].

[4] Федеральный закон «О ратификации Договора между Российской Федерацией и Республикой Крым о принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов». Администрация Президента РФ, 2014-03-21. [dostęp 2014-03-21].

[5] Федеральный конституционный закон «О принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов – Республики Крым и города федерального значения Севастополя». Администрация Президента РФ, 2014-03-21. [dostęp 2014-03-21].

[6] Указ Президента Российской федерации «Об образовании Крымского федерального округа». Администрация Президента РФ, 2014-03-21. [dostęp 2014-03-21].

[sewuw-7] Uniwersytet Wrocławski, Studium Europy Wschodniej: Putin likwiduje Krymski Okręg Federalny i przetasowuje kadry. 2016-07-29.

[a1-8] Zgromadzenie Ogólne ONZ potępia aneksję Krymu

[a2-9] Backing Ukraine’s territorial integrity, UN Assembly declares Crimea referendum invalid, UN News Centre, 27 marca 2014

[a3-10] MSZ RP: Przyłączenie Krymu do Rosji w świetle prawa międzynarodowego. msz.gov.pl, 2014-08-08. [dostęp 2019-01-20].

[a4-11] Polskie Radio: Rada Bezpieczeństwa ONZ o Krymie. Aneksja jest nielegalna.. 2018-03-16. [dostęp 2019-01-20].

[a5-12] MSZ RP: Deklaracja w sprawie nieuznania aneksji Krymu. msz.gov.pl, 2018-07-25. [dostęp 2019-01-20].

[13] Visiting Russia, Fidel Castro’s Son Scoffs at U.S. Sanctions Over Crimea.

[14] Nicaragua recognizes Crimea as part of Russia.

[15] КНДР одобрила присоединение Крыма к России.

[16] Gunmen Seize Government Buildings in Crimea.

[17] Afganistan poparł aneksję Krymu. Kto jeszcze uznaje przynależność półwyspu do Rosji?, gazeta.pl, 24 marca 2014

[18] Territorial integrity of Ukraine: resolution adopted by the General Assembly

[kr24-19] Krym wchłonięty. Putin zlikwidował Krymski Okręg Federalny. kresy24.pl, 2016-07-29.

[20] Центр Дальневосточного федерального округа перенесён во Владивосток, Президент России [dostęp 2018-12-26] (ros.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne