Poeta-laureat

Poeta-laureat (ang. Poet laureate, łac. Versificator Regis) – powoływany przez króla lub innego władcę oficjalny poeta dworski.

Stanowisko poety-laureata było szczególnie popularne w późnym średniowieczu i w czasie odrodzenia w krajach Europy Zachodniej i Południowej, zwłaszcza w Anglii i Włoszech. Obecnie funkcjonuje m.in. w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.

Polska

Polska wydała trzech poetów-laureatów, uwieńczonych przez papieży: Klemens Janicki uwieńczony przez Pawła III w 1540 roku, Adam Schröter uwieńczony przez Piusa IV w 1564[1] oraz Maciej Kazimierz Sarbiewski uwieńczony przez Urbana VIII w 1622.

Anglia

Pierwszym znanym twórcą, który otrzymał to stanowisko, był Gulielmus Peregrinus, uhonorowany w ten sposób przez króla Anglii Ryszarda Lwie Serce. Początkowo tytuł ten miał niewielkie znaczenie. Jego prestiż wzrósł w epoce elżbietańskiej, kiedy literatura angielska przeżywała okres największego rozkwitu. Niezależnie od tytułu nadawanego przez dwór królewski, przez pewien czas podobne tytuły przyznawały oddzielnie uniwersytety w Oksfordzie i Cambridge. John Skelton nosił łącznie aż trzy tytuły.

Tytuł nadawany przez angielski dwór królewski funkcjonuje do dziś, jednak od czasu Williama Wordswortha nie ma charakteru stanowiska, a jedynie wyróżnienia przyznawanego znamienitym twórcom.

Lista angielskich poetów-laureatów

Szkocja

W 2004 roku parlament Szkocji ustanowił tytuł barda narodowego (ang. the Makar), które ma być szkockim odpowiednikiem angielskiego poety-laureata. Wyróżnienie to otrzymał Edwin Morgan.

Włochy

Pierwszym włoskim poetą-laureatem był protohumanista Albertino Mussato, który otrzymał ten tytuł od władz Padwy w XIII w. W 1341 podobny tytuł od władz Rzymu otrzymał Francesco Petrarca.

Stany Zjednoczone

W Stanach Zjednoczonych tradycja nadawania tytułu poety-laureata istnieje od 1937 roku. Tytuł przyznaje Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie. Towarzyszy mu roczne stypendium w wysokości 35 tysięcy dolarów.

Lista amerykańskich poetów-laureatów

Inne kraje

Stanowisko poety-laureata jest przyznawane także w Południowej Afryce i Kanadzie.

Przypisy

  1. ↑ Jakub Zdzisław Lichański, wybór i wstęp: Maciej Kazimierz Sarbiewski poezje wybrane. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1986, s. 104. ISBN 83-205-3961-7.
  2. ↑ Thomas Gray, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-10-03] (ang.).
  3. ↑ Poetry Foundation, Thomas Gray, Poetry Foundation, 11 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-12] (ang.).

Linki zewnętrzne