Pogórze Ondawskie

Pogórze Ondawskie
Megaregion	Region Karpacki
Prowincja	Karpaty Zachodnie
Podprowincja	Zewnętrzne Karpaty Zachodnie
Makroregion	Beskidy Środkowe
Mezoregion	Pogórze Ondawskie
Zajmowane jednostki administracyjne	Słowacja – kraj preszowski

Pogórze Ondawskie (513.72; słow. Ondavská vrchovina, (węg.) Ondavai-felföld) – mezoregion geograficzny we wschodniej Słowacji, w Beskidach Środkowych, na południe od granicznego grzbietu Karpat.

Od zachodu Pogórze Ondawskie graniczy z Górami Czerchowskimi, od północy – z Beskidem Niskim, od wschodu – z Bieszczadami Zachodnimi i Wyhorlatem, od południa – z Górami Tokajsko-Slańskimi i z Niziną Wschodniosłowacką. Granicę z Beskidem Niskim prowadzi się w przybliżeniu linią Bardejov – Svidník – Medzilaborce. Rozciągłość południkowa regionu wynosi około 87 km, maksymalna szerokość – 45 km, powierzchnia – około 1,8 tys. km².

Pogórze Ondawskie to w istocie zespół południkowych grzbietów górskich odbijających na południe od głównego (wododziałowego) grzbietu Karpat, podzielonych dolinami Topľi, Ondavy i Laborca oraz ich dopływów. Najwyższe wzniesienia to Stebnická Magura – 900 m n.p.m., Jaworzyna Konieczniańska (słow. Javorina) – 881 m, Smilniansky vrch – 749 m, Filipovský vrch – 705 m, Kačalová – 676 m i Čierna hora – 667 m. Wysokości bezwzględne maleją z północy na południe do około 200 m n.p.m. Pogórze jest zbudowane z fliszu karpackiego.

Klimat Pogórza Ondawskiego ulega wyraźnym zmianom wraz z szerokością geograficzną. Na południu jest ciepły, w części centralnej – umiarkowany, w północnej – chłodny, przy czym w dolinach pozostaje umiarkowany. Przeciętne temperatury stycznia wynoszą –2 do –6 °C w dolinach i –4 do –6 °C w północnych częściach grzbietowych, lipca – 18,5–20 °C w kotlinach i 16–17 °C na północy. Liczba dni z pokrywą śnieżną – 80-100. Roczna suma opadów – 400-500 mm.

Krajobraz Pogórza Ondawskiego tworzą niewysokie wzgórza i obszerne doliny rzeczne. Grzbiety są porośnięte lasem liściastym z przewagą dębu i buka, doliny są zajęte pod użytki rolnicze. Prowadzą przez nie liczne szlaki turystyczne.

Na Pogórzu Ondawskim leżą Bardejov, Svidník, Stropkov, Humenné, Vranov nad Topľou i Giraltovce. Historycznie teren Pogórza Ondawskiego należy do regionów Szarysz i Zemplín.

Bibliografia

• Krystyna Jawecka (red.) Czechosłowacja. Mapa przeglądowa Europy. Skala 1:1 000 000, PPWK Warszawa-Wrocław 1983
• Jerzy Kondracki Karpaty, wydanie drugie poprawione, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1989, ​ISBN 83-02-04067-3​.
• Juraj Kordováner, Zdeněk Šír (red.) Ondavská vrchovina. Bardejov. Turistická mapa. 1:50.000, 2. vydanie, VKÚ a.s., Harmanec 2002, ​ISBN 80-8042-180-3​.
• Slovensko. Slowakei. Slovakia. Autoatlas. 1:200 000, SHOCart, spol. s.r.o., b.m.w., 2006, ​ISBN 80-7224-412-4​.
• WiesławaW. Rusin WiesławaW., BarbaraB. Zygmańska BarbaraB., Słowacja, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2006, ISBN 83-7304-679-8, OCLC 749501739 .