Pogórze Spisko-Gubałowskie

Pogórze Spisko-Gubałowskie
Ilustracja
Mapa regionu
MegaregionRegion karpacki
ProwincjaKarpaty Zachodnie
PodprowincjaCentralne Karpaty Zachodnie
MakroregionObniżenie Orawsko-Podhalańskie
MezoregionPogórze Spisko-Gubałowskie
Zajmowane
jednostki
administracyjne
Słowacja
kraj żyliński
kraj preszowski
Polska
woj. małopolskie
Tatry Zachodnie i zachodnia część Pogórza Spisko-Gubałowskiego

Pogórze Spisko-Gubałowskie (514.13) – południowa, najwyższa część Obniżenia Orawsko-Podhalańskiego, od północy ograniczona Pienińskim Pasem Skałkowym, który we wschodniej części przechodzi w pasmo górskie Pienin, od południa zaś oddzielona od Tatr obniżeniem Rowu Podtatrzańskiego[1].

Topografia

W ramach Pogórza Spisko-Gubałowskiego wyróżnić możemy następujące części[1][2]:

  • Pogórze Spiskie – na wschód od doliny Białki. Część leżąca na Słowacji zwana jest Magurą Spiską, często jednak nazwą tą określa się całe Pogórze Spiskie. Najwyższe szczyty: po stronie słowackiej – Rzepisko (1259 m), po stronie polskiej – Górków Wierch (1046 m).

Opis regionu

W granicach Polski Pogórze Spisko-Gubałowskie ma powierzchnię ok. 370 km². Zbudowane jest z nieco zdyslokowanego i zapadającego z południa na północ fliszu karpackiego a jego wierzchowina ma powierzchnię erozyjno-denudacyjną. Ma ona duże nachylenie, co świadczy o jej nierównomiernym wypiętrzaniu. Stoki południowe są krótkie i strome, stoki północne bardziej łagodne i przecięte płytkimi dolinami. Na głównych dolinach występują zbudowane ze żwirów tarasy plejstoceńskie. Jest silnie zabudowane, przy czym zabudowania znajdują się nie tylko w dnach dolin, ale również na ich stokach i na wierzchowinie, sięgając do wysokości 1100 m n.p.m. W wyniku dużego zaludnienia lasy w polskiej części zostały silnie przetrzebione[1]. W większych lasach na Pogórzu Spiskim utworzono rezerwat przyrody Niebieska Dolina[2]. Z bardzo rzadkich w Karpatach gatunków roślin występują: bagno zwyczajne, podejźrzon rutolistny, storczyk drobnokwiatowy, storzan bezlistny, tojad Kotuli, turzyca dwupienna, widlicz Isslera, zarzyczka górska. Większość z nich jest rzadka również w całej Polsce[3]. Słowacka część regionu jest silniej zalesiona.

Północna granica Pogórza Gubałowskiego i Bukowińskiego z Kotliną Orawsko-Nowotarską przebiega wzdłuż linii tektonicznej, na której znajdują się liczne wapienne skałki[1]. Większe z nich to Żdżar w Maruszynie (773 m), Cisowa Skała (668 m) i Obłazowa (670 m) pod Nową Białą, Ranisberg (także Ranysborg lub Raniszberg, 678 m) koło Szaflar. Wokół jednej z tych skałek (Skałka Rogoźnicka 708 m), na zachodnich granicach Pogórza Gubałowskiego utworzono rezerwat przyrody Skałka Rogoźnicka[2].

Przypisy

  1. a b c d Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
  2. a b c Dookoła Tatr. Mapa 1:100 000. Sygnatura, 2003. ISBN 978-83-87873-44-8.
  3. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.


Media użyte na tej stronie

Orawa 2-T30.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na północną stronę z Siwego Wierchu (Tatry Zachodnie)
Łąki Nowiny a1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Widok z grzbietu Suszyny w Pieninach Czorsztyńskich
514.13 Pogórze Spisko-Gubałowskie.png
Autor: Qqerim, Licencja: CC BY-SA 4.0

Physico-geographical regionalization of Poland
Mezoregion 514.13 Spiš-Gubałówka Upland
Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski

Mezoregion 514.13 Pogórze Spisko-Gubałowskie