Pogwizdów (województwo śląskie)

Pogwizdów
	wieś
	; Krzyż i budynek OSP w centrum
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	cieszyński
Gmina	Hażlach
Liczba ludności (2021)	3449
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	43-418
Tablice rejestracyjne	SCI
SIMC	0052770
	Położenie na mapie gminy Hażlach Pogwizdów
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pogwizdów
	Położenie na mapie województwa śląskiego Pogwizdów
	Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego Pogwizdów
	49°48′11″N 18°36′04″E/49,803056 18,601111

Artykuł	49°48′11″N 18°36′4″E
- błąd	39 m
WD	49°48'16"N, 18°36'5"E
- błąd	39 m
Odległość	156 m

Nieoficjalny herb wsi Pogwizdów

Pogwizdów (niem. Pogwisdau) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim,w gminie Hażlach^[3]^[4], w granicach historycznego regionu Śląska Cieszyńskiego, na Wysoczyźnie Kończyckiej, na prawym brzegu Olzy.

W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie bielskim.

Na obszarze 472,79 ha zamieszkana jest przez 3580 mieszkańców (2010)^[5], co daje gęstość zaludnienia równą 757,2 os./km².

Integralne części wsi

Integralne części wsi Pogwizdów^[3]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0052787	Folwarczek	część wsi
0052793	Łysa	część wsi

Historia

(c) Photo: Hons084 / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0 pl

Zabytkowy kościół parafialny pw. św. Jana Nepomucena

Po raz pierwszy wzmiankowana w 1447 roku^[6] jako Pogwyzdow^[7].

W 1796 właścicielem Pogwizdowa został w spadku po ojcu Emanuel Traugott baron z rodu Spensów z Booden, który w następnym roku sprzedał miejscowość Komorze Cieszyńskiej^[8].

W latach 1848-1849 podczas wielkiego głodu, nazwanego później „Głodne roki” w Pogwizdowie przetrwały tylko dwie rodziny.

W 1900 roku Pogwizdów był samodzielną gminą, obejmującą również Marklowice (obecnie dzielnica Cieszyna) o powierzchni 649 hektarów i liczbie mieszkańców 654 zamieszkałych w 81 budynkach, z tego w samym Pogwizdowie bez Marklowic mieszkało 490 osób w 61 domach. 435 (88,8%) mieszkańców było katolikami a 55 (11,2%) ewangelikami, 485 (99%) polsko-, 4 (0,8%) niemiecko- a 1 (0,2%) czeskojęzycznymi^[9]. Wg spisu z 1910 roku Pogwizdów (bez Marklowic) miał już 590 mieszkańców zamieszkałych w 72. budynkach na obszarze 433 hektarów, co dawało gęstość zaludnienia równą 136,3 os./km², z czego 582 było zameldowanych na stałe, 576 (99%) było polsko-, 4 (0,7%) niemiecko- a 2 (0,3%) czeskojęzycznymi, 527 (89,3%) było katolikami, 57 (9,7%) ewangelikami, 2 (0,3%) kalwinistami a 4 (0,7%) wyznawcami judaizmu^[10].

W lipcu 1920 roku miejscowość decyzją Rady Ambasadorów znalazła się w granicach Polski. W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Pogwizdów”^[11].

W latach 80. XX wieku w Pogwizdowie wybudowano duże osiedle mieszkaniowe (49°48′36,20″N 18°35′41,30″E/49,810056 18,594806), które miało się stać bazą mieszkaniową dla powstającej KWK Morcinek w Kaczycach i zakładów Polifarb w Cieszynie-Marklowicach. Poważnie brano pod uwagę wchłonięcie wsi przez miasto. Jednak upadek KWK Morcinek zaprzepaścił inwestycje. Mimo tego, Pogwizdów stał się zapleczem mieszkaniowym dla pobliskiego miasta, co spowodowane jest o wiele tańszymi mieszkaniami i podwójną linią autobusów miejskich kursujących do Cieszyna. Obecnie osiedle to zamieszkuje 1362 osób^[5] (38,4% populacji miejscowości).

W latach 1947–1991 stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza. 16 maja 1991 roku strażnica została przejęta przez Straż Graniczną i funkcjonowała do 31 stycznia 2001 roku, kiedy to została rozformowania.

Religia

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki (parafia św. Jana Nepomucena).

Turystyka

Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w miejscowości znajduje się jeden obiekt zabytkowy^[12], a jest nim kościół parafialny pw. św. Jana Nepomucena z 1817 roku (nr rej.: 166/60 z 27.02.1960 oraz A-311/78 z 21.04.1978)

Przez miejscowość przechodzi czerwona trasa rowerowa nr 24 (Pętla rowerowa Euroregionu Śląsk Cieszyński).

Transport i komunikacja

Przez Pogwizdów przebiega linia kolejowa nr 90 Zebrzydowice – Cieszyn i znajduje się tu przystanek kolejowy.

Przez wieś kursuje autobus PKS Cieszyn oraz prywatnego przewoźnik LINEA TRANS relacji Cieszyn – Jastrzębie-Zdrój. Do wsi kursują również podmiejskie linie ZGK w Cieszynie nr 30 do osiedla oraz linia 32 dalej do sąsiedniej miejscowości, jaką są Kaczyce.

Przypisy

↑ Dane statystyczne na dzień 31 grudnia 2021 roku. samorzad.gov.pl. [dostęp 2022-03-19].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 947 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ ^a ^b GUS. Rejestr TERYT
↑ ^a ^b Gmina Hażlach: Sołectwo Pogwizdów. 2010-12-31. [dostęp 2011-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-15)].
↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 313. ISBN 978-83-926929-3-5.
↑ Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 143. ISBN 82-00-00622-2.
↑ Karel Müller: Erbovní galerie těšínské šlechty. Galeria herbów szlachty cieszyńskiej. Český Těšín: Regio, 2009, s. 74. ISBN 978-80-904230-1-5. (cz. • pol.)
↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.)
↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.)
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 26. ISBN 83-87424-77-3.
↑ https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/SLS-rej.pdf

[ludnosc-1] Dane statystyczne na dzień 31 grudnia 2021 roku. samorzad.gov.pl. [dostęp 2022-03-19].

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 947 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[R2013-3] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-4] GUS. Rejestr TERYT

[sołectwo-5] Gmina Hażlach: Sołectwo Pogwizdów. 2010-12-31. [dostęp 2011-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-15)].

[6] Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 313. ISBN 978-83-926929-3-5.

[7] Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 143. ISBN 82-00-00622-2.

[8] Karel Müller: Erbovní galerie těšínské šlechty. Galeria herbów szlachty cieszyńskiej. Český Těšín: Regio, 2009, s. 74. ISBN 978-80-904230-1-5. (cz. • pol.)

[9] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.)

[10] Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.)

[11] Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 26. ISBN 83-87424-77-3.

[12] ttps://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/SLS-rej.pdf

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Wsie	Brzezówka Kończyce Wielkie Hażlach Pogwizdów Rudnik Zamarski
Integralne części wsi	Babilon Czarne Doły Czuchów Folwarczek Górski Karłowiec Karnowiec Kopiec Krzepty Liszok Łubowiec Łysa Malikowiec Odnóżka (Hażlach) Odnóżka (Kończyce Wielkie) Parchów Pasieki Podlesie (Brzezówka) Podlesie (Kończyce Wielkie) Porzędź Pudłowiec Rakowiec Rudów Sośnie Statek Stawiska

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne