Pokrewieństwo języków
Pokrewieństwo języków – powiązanie między językami naturalnymi polegające na pochodzeniu tych języków od wspólnego prajęzyka[1][2]. Dwa języki uznaje się za pokrewne, jeśli jeden z nich pochodzi od drugiego, lub jeśli oba pochodzą od wspólnego przodka. Na przykład język włoski pochodzi od łaciny, a zatem włoski i łacina są spokrewnione. Z kolei język hiszpański też pochodzi od łaciny, a zatem włoski i hiszpański są spokrewnione. Niektóre języki nie wykazują pokrewieństwa względem innych poznanych języków – mowa wówczas o językach izolowanych (przykładem języka izolowanego jest baskijski)[3].
O pokrewieństwie języków można wyrokować na podstawie regularnego występowania w nich takich samych lub zbliżonych cech w warstwie fonetycznej i gramatycznej oraz pokrywania się ich zasobów słownictwa[4][5]. O wspólnym pochodzeniu języków nie muszą natomiast świadczyć pojedyncze zbieżności słownikowe (por. przypadek wyrazu dog w języku mbabaram i angielskim)[6][5]. Dodatkowym utrudnieniem przy ustalaniu klasyfikacji genetycznej jest powszechność zjawisk kontaktu językowego i zapożyczania. Oprócz cech wynikających ze wspólnego pochodzenia lub wzajemnych wpływów można wyróżnić także uniwersalia językowe, czyli cechy i wzorce typowe dla wszystkich języków (np. zbliżone formy wyrazu mama)[5].
W ustalaniu pokrewieństwa między językami poprzez wykazywanie w nich tak zwanych regularnych odpowiedniości stosuje się najczęściej metodę porównawczą.
Przypisy
- ↑ Harimurti Kridalaksana, Kamus Linguistik, wyd. 4, Gramedia Pustaka Utama, 2013, s. 116, ISBN 978-979-22-3570-8 (indonez.).
- ↑ Kazimierz Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. II, Wrocław: Ossolineum, 1999, s. 444, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897 (pol.).
- ↑ Slavomír Ondrejovič, Od hovoriaceho stroja k sociálnej lingvistike: kapitoly z jazykovednej historiografie, Veda, 2000, s. 78, ISBN 978-80-224-0608-6 (słow.).
- ↑ Gabdołła Kalijew, Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі, Ałmaty: Сөздік-Словарь, 2005, s. 352, ISBN 9965-409-88-9 (kaz.).
- ↑ a b c Bernard Comrie, The World's Major Languages, Routledge, 2017, ISBN 978-1-351-53937-1 (ang.).
- ↑ Steven Pinker, Jazykový instinkt: Jak mysl vytváří jazyk, Dybbuk, 2009, ISBN 978-80-7438-006-8 (cz.).