Pokutująca Maria Magdalena (obraz El Greca z 1585)

Pokutująca Maria Magdalena

Autor	El Greco
Data powstania	1580–1585
Medium	olej na płótnie
Wymiary	104,6 × 184,3 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Kansas City
Lokalizacja	Nelson-Atkins Museum of Art

Pokutująca Maria Magdalena – obraz hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco.

W pierwszych latach pobytu w Hiszpanii El Greco namalował kilka obrazów przedstawiających Marię Magdalenę. Jednym z pierwszych było płótno znajdujące się obecnie w Worcester Art Museum, wzorowany na pierwszej wersji z Budapesztu powstałej prawdopodobnie jeszcze we Włoszech. Na wersji powstałej już w Toledo wzorowały się kolejne wersje Marii Magdaleny z Kansas City czy z Museo Cau Ferrat. W sumie artysta namalował pięć wersji Magdaleny pokutującej. Inspiracją stanowił niewątpliwie obraz Tycjana Magdalena z 1535 roku.

Opis obrazu

Podobnie jak w poprzedniej wersji, Maria Magdalena przedstawiona jest na tle burzliwego nieba, ze wzrokiem wpatrzonym w niebo i z dłońmi złączonymi w modlitwie. Sylwetka Marii również jest identyczna do tej z Worcester Art Museum. Ma na sobie białą koszulę i ciemny płaszcz z przejrzystym szalem zawiązanym wokół szyi. Jej długie blond włosy podkreślają jej wyidealizowane piękno. Po prawej stronie znajdują się tradycyjne artefakty jej towarzyszące: czaszka i flakonik, który użyła podczas namaszczenia stóp Chrystusowych stóp. Postać Marii Magdaleny jest wydłużona, zwłaszcza szyja, ale ma małą głowę. Mistycyzm religijny jaki potrafił uchwycić El Greco był przyczyna wielkiej popularności tego tematu wśród pobożnej społeczności Toleda. Nadal widoczny jest wpływ szkoły weneckiej, zwłaszcza Tycjana oraz istnieją również subtelne echa prac Michała Anioła. W porównaniu do wersji z Worcester, postać Magdaleny ukazana jest z bliższej perspektywy kosztem pejzażu, jest bardziej barokowa, przepełniona większym napięciem emocjonalnym.

Datowanie

Historycy z Nelson-Atkins Museum of Art datują powstanie obrazu na lata ok. 1580-1585 roku. Gudiol umieszcza dzieło w przedziale lat 1579–1586, Davies i Elliott na 1580 rok.

Inne wersje

Bibliografia

• Beat Wismer, Michael Scholz-Hänsel, El Greco and modenism, Wyd. Museum Kunstpalast, ISBN 978-3-7757-3327-4.
• JoséJ. Gudiol JoséJ., The complete painting of El Greco, Nowy Jork: Greenwich House, 1983, ISBN 0-517-404990  (ang.)..