Polańczyk
| Artykuł | 49°22′10″N 22°25′11″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°22'0.1"N, 22°25'0.1"E, 49°23'N, 22°29'E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 401 m |
| wieś | |
 Polańczyk, nabrzeże Jeziora Solińskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) | 866[1] |
| Strefa numeracyjna | 13 |
| Kod pocztowy | 38-610[2] |
| Tablice rejestracyjne | RLS |
| SIMC | 0360603[3] |
Położenie na mapie gminy Solina _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Solina") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu leskiego  | |
 49°22′10″N 22°25′11″E/49,369444 22,419722 | |
Polańczyk – wieś wczasowo-uzdrowiskowa w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina[3][4]. Od 30 grudnia 1999[5] Polańczyk jest siedzibą władz gminy Solina (wcześniej siedzibą była Solina). Położony na zachodnim brzegu Jeziora Solińskiego.
Przy obwodnicy drogi wojewódzkiej nr 894 znajduje się rzymskokatolicki kościół parafialny w dawnej zabytkowej cerkwi.
Wieś prawa wołoskiego w latach 1551–1600, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Historia
Miejscowość wczasowo-uzdrowiskowa Polańczyk lokowano na prawie wołoskim w dobrach sobieńskich rodu Kmitów. Wieś istniała już w 1580 pod nazwą Polieszczańskie (od potoku Leszczyńskich). Wieś Poleszczańskie przypadła synowi siostry wojewody, Katarzyny Kmicianki (zamężnej za Andrzejem Stadnickim, kasztelanem sanockim) – Markowi Stadnickiemu (Jego brat Mikołaj Stadnicki otrzymał Myczków i Solinę). Nazwa tej miejscowości jest w orzeczeniu Królewskiego Trybunału Lubelskiego wydanego z 1655 w sprawie z powództwa Pobiedzińskich przeciw Stadnickim. Obecna nazwa przyjęła się pod koniec XVII wieku, kiedy właścicielami wsi byli Polańscy. Od 1674 nowym właścicielem wsi został Stanisław Zielonka herbu Jastrzębiec. Właścicielami ziemskimi byli tu również Hermanowscy, Gołębiowscy, Stadniccy, Balowie.
Pod koniec XVIII wieku cesarzowa Maria Teresa ofiarowała tutejszej parafii 8000 złotych reńskich. W dobie galicyjskiej właścicielami byli Karszniccy, Łempiccy, hr. Stanisław Ankwicz, hr. Sołtyk, Kazimierz Kuczkowski, Jan Indra, Ferdynand Wydra oraz Franciszek Cieśliński – ostatni właściciel wsi do 1945. W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej w Polańczyku byli Elżbieta Leszczyńska i inni współwłaściciele[7].
Widok z Cypla na Jezioro Solińskie
Ulica Zdrojowa
Urząd Gminy
Po II wojnie światowej ze wsi wysiedlono ludność ukraińską i rusińską.
Po powstaniu Zalewu Solińskiego w latach 1961–1968 Polańczyk zmienił swoje oblicze. Na półwyspie położonym po wschodniej stronie Polańczyka otoczonym wodami jeziora zbudowano domy wczasowe i sanatoria.
Od 1974, na podstawie ustawy o uzdrowiskach, Polańczyk było uznane za miejscowość posiadającą warunki do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, dzięki czemu mogły być prowadzone tu zakłady lecznictwa[8]. W 1999 miejscowość została uznana za uzdrowisko[9].
Uzdrowisko
W Polańczyku lecznictwo uzdrowiskowe rozpoczęto w 1974 natomiast status uzdrowiska posiada od 1999. Jest tu łącznie ponad 1200 miejsc dla kuracjuszy. W odwiertach występują wody wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowo-bromkowe i jodkowe (nieeksploatowane). Polańczyk ma także bogatą bazę leczniczą. Leczy się tutaj m.in. choroby układu oddechowego i moczowego oraz choroby kobiece. Znajduje się tutaj wiele miejsc noclegowych i przystani żeglarskich. Miejscowość posiada dobrą bazę gastronomiczną.
Sanatorium Dedal
Park Zdrojowy
Hotel Eskapada
Zabytki
- murowana cerkiew pw. św. Paraskewii (obecnie kościół) z ikoną Matki Boskiej z Łopienki
- cmentarz z murowaną kaplicą dworską z 1909 fundacji rodziny Cieślińskich
- kamienna kapliczka z XIX w. położona nad Jeziorem Solińskim
Inne
W Polańczyku istnieje klub piłkarski LKS „Nelson” Polańczyk, który występuje w klasie „A” – okręg Krosno.
Zabytkowa cerkiew
Pomnik przy drodze z Polańczyka do Wołkowyi upamiętniający 40 rocznicę wyzwolenia Bieszczadów spod okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej
Plaża
Przypisy
- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-01-11]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 948 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Dz.U. z 1999 r. nr 110, poz. 1267.
- ↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 167.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1974 r. zmieniające rozporządzenie ws. rozciągnięcia niektórych przepisów o uzdrowiskach na inne miejscowości (Dz.U. z 1974 r. nr 16, poz. 89).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 27 stycznia 1999 r. (Dz.U. z 1999 r. nr 10, poz. 93).
Linki zewnętrzne
- Polańczyk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 564.
- Galerie zdjęć z Polańczyka
- Polańczyk-Sanktuarium Matki Bożej Pięknej Miłości. polanczyk.bieszczady.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-07)].
- Prognoza pogody dla Polańczyka. bieszczadersi.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-11)].
- Wstydliwy pomnik
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 50.9 N
- S: 48.95 N
- W: 21.03 E
- E: 23.66 E
Flaga województwa podkarpackiego
.jpg)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polańczyk, ulica Zdrojowa
.jpg)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polańczyk, ulica Zdrojowa
.jpg)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polańczyk, ulica Zdrojowa
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polańczyk, siedziba Urzędu Gminy Solina
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jezioro Solińskie widziane z nabrzeża w Polańczyku w 2008
.jpg)
Autor: GringoPL, Licencja: CC BY-SA 3.0
Polańczyk - dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie kościół rzymskokatolicki pw. NMP Królowej Polski
.jpg)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polańczyk, ulica Zdrojowa
Autor: Pesell, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik upamiętniający 40 rocznicę wyzwolenia Bieszczadów spod okupacji niemieckiej.
Herb gminy Solina