Polatuchy

Polatuchy
	Pteromyini
	Brandt, 1855
	; Przedstawiciel plemienia – assapan południowy (Glaucomys volans)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	wiewiórki
Plemię	polatuchy
	Typ nomenklatoryczny
	Pteromys G. Cuvier, 1800
Synonimy
	Petauristinae G.S. Miller, 1912;
	Petauristinae G.S. Miller, 1912;
Rodzaje
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście

Polatuchy^[4]^[5] (Pteromyini) – plemię gryzoni z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w rodzinie wiewiórkowatych (Sciuridae). Są również nazywane latającymi wiewiórkami. Plemię liczy 42 gatunki, z których największym przedstawicielem jest Eupetaurus cinereus.

Wygląd

Długość ciała polatuchy dochodzi do 20 cm, długość ogona wynosi 12-15 cm. Jej ogon jest długi, szeroki i puszysty. Wzdłuż boków ciała, pomiędzy przednimi a tylnymi kończynami, ciągnie się owłosiony fałd skórny. Głowa jest zaokrąglona, uszy dobrze widoczne, oczy duże. Miękkie futerko na grzbiecie, głowie, ogonie i zewnętrznej stronie kończyn ma barwę szarą, na stronie brzusznej jest białe. Gdy nie lata, jej futro sprawia wrażenie, że jest dla niej zbyt obszerne.

Występowanie

Polatucha zasiedla lasy mieszane i iglaste Europy wschodniej i północnej oraz Azji^[6]^[3]. Można ją spotkać głównie na Syberii, Łotwie, w Finlandii, Estonii. Jeszcze w XIX w. występowała również w Polsce (w Puszczy Białowieskiej)^[7]^[8]. W niektórych rejonach występowania obserwowano spadek liczebności polatuchy spowodowany wycinaniem lasów, stanowiących jej naturalne środowisko.

Tryb życia

Polatucha jest zwierzęciem aktywnym w nocy. Przebywa niemal wyłącznie w koronach drzew, poruszając się zręcznie między nimi dzięki odpowiednim przystosowaniom ostrym pazurkom, szerokiemu ogonowi (służącemu jako ster), a przede wszystkim „błonie lotnej”, czyli fałdowi skóry ciągnącemu się między przednimi a tylnymi kończynami. Fałd ten pozwala jej przemieszczać się lotem ślizgowym (wykonuje skoki na odległość nawet do 80 m), w czasie którego zużywa mniej energii niż podczas wspinania się. Dzięki temu sposobowi przemieszczania się może również uciec drapieżnikom, które nie potrafią latać. Hamując, polatucha wyciąga wszystkie cztery kończyny do przodu i unosi ogon. Wtedy z „błony lotnej” tworzy się coś na kształt spadochronu. Polatucha szuka schronienia w dziuplach drzew, w których buduje gniazda. W nich przesypia dzień. Nie zapada w sen zimowy, ale rzadko opuszcza w tym okresie swoje ciepło wyścielone gniazdo.

Odżywanie się

Żerowanie rozpoczyna o zmierzchu. Żywi się nasionami drzew (zarówno iglastych, jak i liściastych) i krzewów, ich owocami, a także (szczególnie zimą) ich pączkami. Sporadycznie może zjadać owady i ich larwy.

Ciąża

Po ciąży trwającej ok. 5 tygodni samica rodzi 2-4 młode w uprzednio przygotowanym w dziupli gnieździe, wysłanym miękkimi włóknami roślinnymi. W ciągu roku może dać 1-2 mioty.

Systematyka

Do plemienia należą następujące rodzaje^[9]^[5]:

Eoglaucomys A.H. Howell, 1915 – lasolotka – jedynym przedstawicielem jest Eoglaucomys fimbriatus (J.E. Gray, 1837) – lasolotka kaszmirska
Glaucomys O. Thomas, 1908 – assapan
Iomys O. Thomas, 1908 – latawiórka
Hylopetes O. Thomas, 1908 – drzewolotka
Petaurillus O. Thomas, 1908 – wiórolotka
Petinomys O. Thomas, 1908 – przelatucha
Pteromys G. Cuvier, 1800 – polatucha
Aeromys H.C. Robinson & Kloss, 1915 – wiewiórolot
Biswamoyopterus Saha, 1981 – nocowiórek
Eupetaurus O. Thomas, 1888 – wełnolot
Pteromyscus O. Thomas, 1908 – sundalot – jedynym przedstawicielem jest Pteromyscus pulverulentus (Günther, 1873) – sundalot przydymiony
Belomys O. Thomas, 1908 – stopowłos – jedynym przedstawicielem jest Belomys pearsonii (J.E. Gray, 1842) – stopowłos górski
Aeretes G.M. Allen, 1940 – bruzdowiórek – jedynym przedstawicielem jest Aeretes melanopterus (Milne-Edwards, 1867) – bruzdowiórek chiński
Trogopterus Heude, 1898 – zębowiór – jedynym przedstawicielem jest Trogopterus xanthipes (Milne-Edwards, 1867) – zębowiór chiński
Petaurista Link, 1795 – wielkolot

Przypisy

↑ Pteromyini, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6^e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 151, 1855. (niem.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Tribe Pteromyini. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 197–204. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 759–779. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY. Koło PTTK nr. 24 "Młodzi Silni Weseli".. [dostęp 2012-06-07].
↑ Latające wiewiórki. „Puszczyk”. 4, 2002. Białowieski Park Narodowy. (pol.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 600–608. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[itis-1] Pteromyini, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Brandt-2] J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6^e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 151, 1855. (niem.).

[Wilson&Reeder-3] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Tribe Pteromyini. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].

[kracz-4] Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[Cichocki&inni-5] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 197–204. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Koprowski&inni-6] J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 759–779. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[pttk-7] BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY. Koło PTTK nr. 24 "Młodzi Silni Weseli".. [dostęp 2012-06-07].

[bpn-8] Latające wiewiórki. „Puszczyk”. 4, 2002. Białowieski Park Narodowy. (pol.).

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 600–608. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne