Polemologia

Polemologia (gr. πóλεμος – wojna, bój, bitwa, walka) – obszar badań nad wojnami. Studium zajmuje się wyjaśnianiem przyczyn, źródeł, uwarunkowań wojen i innych konfliktów zbrojnych.

Polemologia jest specjalnością naukową zajmującą się badaniem wojen, konfliktów zbrojnych i rytmów wojowniczości w ujęciu interdyscyplinarnym. Badania opierają się m.in. na takich dziedzinach jak demografia, ekonomia, socjologia, etnografia czy stosunki międzynarodowe. Polemologia bada konflikty zbrojne i wojny: przeszłości, teraźniejszości i przyszłości; analizuje ich naturę i uwarunkowania, lokalizację w czasie i przestrzeni, ustala ich periodyczność, intensywność, związki przyczynowo-skutkowe oraz typologię[1]. Jest zaliczana do badań nad pokojem (ang. peace research).

Głównym założeniem metodologicznym tej dyscypliny naukowej jest głęboka wiara w to, iż poznanie wojny (konfliktów) wiedzie bezpośrednio do poznania pokoju. Dyrektywę badawczą polemologii można by więc sformułować tak – „Jeśli chcesz pokoju, poznaj wojnę”. Wspomniana teza jest odmienna od starej rzymskiej maksymy (związanej z pax Romana) – Si vis pacem para bellum, czyli „Chcesz pokoju, szykuj się do wojny”[2].

Twórcą terminu jest francuski badacz, socjolog i ekonomista Gaston Bouthoul. Swoje główne tezy i teorie przedstawił w dziele wydanym w 1970 Traite de polemologie. Socjologie des gueres[3].

Części polemologii

Według Gastona Bouthoula[4]:

  • ogólna socjologia wojny
  • etiologia wojen
  • prospekcja

Barometry polemologiczne

Głównym przeznaczeniem barometrów jest badanie zagrożeń wojną. Wyróżnia się pięć czynników[5][6].

  • Czynniki geograficzne i geopolityczne
W ich skład wchodzą elementy, które charakteryzują właściwości: geograficzne (przestrzeń) i czasowe (trwanie). Uwzględniając te wielkości w lokalizacji konfliktów zbrojnych, polemologowie wyznaczyli linie pęknięć oraz linii podziałów. Linię pęknięć mają ścisły związek z punktami zapalnymi, a linie podziału wyznaczane są przez podziały: rasowe, etniczne, religijne i ideologiczne, jak też przez zróżnicowany poziom rozwoju ekonomicznego i przyrostu demograficznego[7][8].
  • Czynniki długookresowe
Należy wskazać, czy występują zależności pomiędzy epoką historyczną i częstotliwością występowania konfliktów zbrojnych i wojen. Należy brać to pod uwagę podczas dokonywania analizy cykliczności występowania konfliktów zbrojnych i wojen[8].
  • Czynniki koniunkturalne
to sojusze i koalicje, które przyczyniają się do zmiany stosunku sił i do zakłóceń wewnętrznej i zewnętrznej równowagi strukturalnej[8][9].
  • Barometry struktur narodowych
wykazują związek ze strukturą państwa, kształtowane są przez poziom rozwoju państwa w sektorze gospodarki, ekonomii, wojska[8][9].
  • Barometry krótkookresowe
Okazjonalne przyczyny konfliktu w sferze motywacyjnej jednostek i zbiorowości. Jest implikacją wielorakich procesów psychologicznych i socjologicznych. Ich zaistnienie oraz właściwe natężenie są warunkiem inicjacji społecznej agresywności[10].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Huzarski 2015 ↓, s. 49.
  2. ↑ Przemysław Mazur: Polemologia. W: Olga Wasiuta, Rafał Klepka, Rafał Kopeć (redakcja naukowa): Vademecum Bezpieczeństwa. Kraków: Libron, 2018, s. 523. ISBN 978-83-65705-83-9.
  3. ↑ Powałko 2017 ↓, s. 153.
  4. ↑ Roman 2017 ↓, s. 20.
  5. ↑ Powałko 2017 ↓, s. 157.
  6. ↑ Roman 2017 ↓, s. 22-25.
  7. ↑ Roman 2017 ↓, s. 22-23.
  8. ↑ a b c d Powałko 2017 ↓, s. 158.
  9. ↑ a b Roman 2017 ↓, s. 24.
  10. ↑ Roman 2017 ↓, s. 25.

Bibliografia

  • Michał Huzarski: Polemologia – stan obecny i perspektywy rozwoju. W: Andrzej Polak, Krzysztof Krakowski: Obronność jako dyscyplina naukowa. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2015. ISBN 978-83-7523-369-8.
  • Olga Powałko. Barometry polemologiczne jako narzędzie badawcze polemologii. „Obronność. Zeszyty naukowe”. 2, 2017. ISSN 2299-2316. 
  • Łukasz Roman: Polemologia, a obronność i bezpieczeństwo. Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie, 2017. ISBN 978-83-62753-76-5.