Polheim

Polheim
Fotografia przedstawiająca Polheim, wykonana w 1911 roku przez Olava Bjaalanda.
Terytorium	Antarktyka
Położenie	okolice bieguna południowego
Rodzaj	obóz
Położenie na mapie Antarktyki Polheim
89°58′S 46°14′E/-89,966667 46,233333

Polheim (Dom na biegunie) – nazwa nadana przez Roalda Amundsena pierwszemu w historii obozowi na biegunie południowym. Został on założony 14 grudnia 1911 roku przez Amundsena i jego czterech towarzyszy w pierwszej zakończonej sukcesem wyprawie na biegun południowy^[1].

Historia

14 grudnia około godziny 15:00 ekspedycja dowodzona przez Roalda Amundsena jako pierwsza w historii dotarła w okolice bieguna południowego. Towarzyszami Amundsena byli wówczas: Olav Bjaaland, Helmer Hanssen, Oscar Wisting i Sverre Hassel. Po przybyciu na miejsce polarnicy zatknęli w lodzie norweską flagę i nazwali Płaskowyż Polarny mianem „Płaskowyżu Króla Haakona VII”^[1]. Następnie rozpoczęli prowadzenie precyzyjnych pomiarów w celu ustalenia dokładnej lokalizacji bieguna południowego. Chcieli bowiem uniknąć sytuacji, która miała miejsce kilka lat wcześniej, gdy Amerykanie Frederick Albert Cook i Robert Edwin Peary niemalże równocześnie ogłosili się pierwszymi zdobywcami bieguna północnego i toczyli wielomiesięczne spory o uznanie ich osiągnięć przez opinię publiczną^[2].

Przy pomocy sekstantu badaczom udało się ustalić przybliżoną pozycję bieguna południowego. W miejscu tym rozbili oni niewielki namiot na planie okręgu, mający być dla zmierzającego w kierunku bieguna Roberta Scotta dodatkowym sygnałem, że ekspedycja norweska pojawiła się tam przed nim. Namiot otrzymał nazwę Polheim^[1]. W jego wnętrzu Amundsen pozostawił sprzęt oraz listy do Scotta i króla Haakona VII. W pierwszym z nich prosił brytyjskiego badacza o przekazanie drugiego norweskiemu monarsze^[1]. 17 grudnia zespół opuścił obóz^[1].

17 stycznia, miesiąc po opuszczeniu okolic bieguna przez Amundsena, na miejsce przybyła brytyjska ekspedycja Scotta^[3]. Ten zabrał ze sobą znalezione w namiocie listy, lecz zmarł w drodze powrotnej wraz ze swoimi towarzyszami^[3].

Obecna lokalizacja

Namiot Polheim nie został dostrzeżony przez żadną inną ekspedycję, która osiągnęła biegun południowy po wyprawie Scotta^[4]. Według współczesnych szacunków obliczenia Amundsena były niedokładne i Polheim zlokalizowano na równoleżniku 89°59’, czyli w odległości ok. 2 kilometrów od bieguna^[5]. Od 1912 roku pozycja ta uległa dalszej zmianie z uwagi na ruchy dużych mas lodu w okolicy bieguna. Ponadto namiot został przysypany grubą warstwą świeżego śniegu^[4]. Według badań z 2011 roku namiot znajduje się obecnie w miejscu o współrzędnych 89°58’S 46°14’E, ok. 17 metrów pod powierzchnią śniegu, w odległości od 1,8 do 2,5 kilometra od bieguna południowego^[4].

Przypisy