Polinezja Francuska

Polinezja Francuska

Polynésie française

Flaga Godło
Dewiza: Tahiti Nui Mareʻareʻa
Hymn: Ia Ora ʻO Tahiti Nui (z tah.) Niech żyje Thaiti Nui La Marseillaise (z fr.) Marsylianka
Język urzędowy	francuski
Stolica	Papeete
Status terytorium	Wspólnota zamorska
Zależne od	Francji
Głowa terytorium	prezydent Emmanuel Macron
W jego imieniu	Wysoki Komisarz Republiki Éric Spitz
Szef rządu	prezydent Polinezji Francuskiej Édouard Fritch[1]
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	4167 km² 12%
Liczba ludności (2017)  • całkowita   • gęstość zaludnienia  • narody i grupy etniczne	287 881[2] 69 osób/km² Polinezyjczycy, Francuzi, Chińczycy
Waluta	Frank CFP (XPF)
Rok utworzenia	Zjednoczenie kilku osobnych posiadłości francuskich 1903
Religia dominująca	protestantyzm i katolicyzm
Strefa czasowa	UTC –10
Kod ISO 3166	PF/PYF/258
Domena internetowa	.fr/.pf
Kod samolotowy	F
Kod telefoniczny	+689

Polinezja Francuska – wspólnota zamorska Francji obejmująca 5 archipelagów i ponad 150 wysp na Oceanie Spokojnym, we wschodniej części Polinezji. Łączna powierzchnia wysp to 3521 km², a ludność – 259,7 tys. mieszk. (2007). Stolicą tego terytorium jest Papeete (26 tys., 2007) na wyspie Tahiti. Językiem urzędowym jest język francuski.

Podział administracyjny

Polinezja Francuska podzielona jest na pięć podjednostek, obejmujących główne archipelagi:

• Wyspy Pod Wiatrem
• Wyspy Na Wietrze
• Wyspy Tuamotu i Gambiera
• Markizy
• Wyspy Tubuai

W skład Polinezji Francuskiej wchodzą m.in. wyspy: Towarzystwa (1,96 tys. km²) z największą i najbardziej znaną wyspą Tahiti (1000 km²) w archipelagu Wysp Na Wietrze oraz Markizy (1,3 tys. km²), Tuamotu (398 km²), Tubuai (287 km²), Gambiera (230 km²).

Dawniej z Polinezji Francuskiej była również administrowana wyspa Clipperton, która pozostaje osobną posiadłością Francji. W 2007 roku administracja wyspą została przekazana bezpośrednio francuskiemu rządowi, a administratorem jest Minister Terytoriów Zamorskich.

Ludność

Polinezję Francuską według spisu powszechnego w 2007 r. zamieszkiwało 259,7 tys. mieszkańców. Przyrost naturalny wynosi 14,6‰ (2000), natomiast analfabetyzm: 2%.

Możemy wyróżnić trzy główne grupy mieszkańców:

• Polinezyjczycy; stanowią około 78% ludności kraju. W tym zawierają się: Tahitańczycy (54%), Tuamotuańczycy, Tubuajczycy i Markizyjczycy (każda z tych grup to ok. 7%) oraz Mangarewańczycy (ok. 1,5%) i Rapaitańczycy (ok. 0,5%).
• Europejczycy; jest ich około 20 tysięcy, trochę ponad 9% ogółu; głównie Francuzi, ale również Brytyjczycy i Niemcy.
• Chińczycy; około 11% ogółu.

Pozostali mieszkańcy to kilkutysięczna grupa wyspiarzy z innych wysp Pacyfiku.

Wielu wyspiarzy pochodzi ze związków europejsko-polinezyjskich lub chińsko-polinezyjskich. Nazywani są oni odpowiednio Demis lub Hapa.

W wyniku ingerencji kolonialnej prowadzonej na wyspach przez Francuzów, elementy polinezyjskich kultur uległy zapomnieniu. Zanikły charakterystyczne elementy organizacji społecznej Polinezyjczyków, takich jak absolutna władza naczelników i zhierarchizowana struktura społeczna. Około połowy tubylców porzuciło całkowicie tradycyjny styl życia i utrzymuje się z pracy w sektorze handlowo-usługowym, turystycznym lub pracuje w administracji państwowej. Wielu wyspiarzy emigruje w celach zarobkowych do innych państw Oceanii, głównie do Nowej Kaledonii^[3].

Warunki naturalne

Wyspy pochodzenia wulkanicznego i koralowego. Klimat zależnie od szerokości geograficznej zwrotnikowy bądź podzwrotnikowy wilgotny. Najwyższy szczyt archipelagu to Mont Orohena (2241 m).

Klimat na wyspach jest równikowy wilgotny, lub wybitnie wilgotny, a na południu zwrotnikowy wilgotny. Temperatura wynosi od 22 do 28 °C w północnych i środkowych wyspach Polinezji i 17 do 25 °C w południowych. Największe opady są notowane w południowo-zachodnich wyspach i sięgają od 2000 do nawet 2800 mm rocznie.

Gospodarka

Głównym zajęciem ludności jest wciąż rolnictwo i rybołówstwo, ale dynamicznie wzrasta sektor usług, a zwłaszcza tych związanych z turystyką. Eksport pereł i macicy perłowej, kopry, wanilii. Import paliw, żywności, maszyn i urządzeń. Główni partnerzy handlowi: Francja, Japonia, USA. Stopa bezrobocia 11,7% (2005). PKB na 1 mieszkańca — 17,5 tys. dolarów USA (2003), inflacja — 1,1% (2006)^[4].

Emisja gazów cieplarnianych

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z Polinezji Francuskiej wyniosła w 1990 roku około 1 Mt, z czego 0,839 Mt stanowiła emisja dwutlenku węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 4,229 t dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 175 kg. Od tego czasu emisje wahają się, przy czym dość duży, ale przejściowy wzrost nastąpił w 2012, a zauważalne spadki w 1994 i 2013. Głównym źródłem emisji przez cały czas były energetyka, a czasem wzrastała rola transportu. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 0,574 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 2 t i w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 68 kg^[5].

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center^[6][7]:

• Protestantyzm: 40,6%:
  • Kościół Protestancki Maohi – 90 500 wiernych
  • Kościół Adwentystów Dnia Siódmego – 17 600
  • Zbory Boże – 3000
• Katolicyzm: 39,8% (zobacz: Metropolia Papeete)
• Inni chrześcijanie: 13,6% (gł. mormoni)

• Brak religii: 4,9%
• Tradycyjne religie plemienne: 0,5%
• Inne religie: 0,6%

Prom w Zatoce Papeete

Przypisy

Bibliografia

• Marcin Krzemiński, [w:]Prawo Francuskie Tom II, red. Aleksandra Machowska, Krzysztof Wojtyczek, Kraków 2005, ISBN 83-7444-007-4, s. 192–195