Polluks (gwiazda)

Polluks
β Geminorum
Ilustracja
Położenie gwiazdy w gwiazdozbiorze Bliźniąt
Dane obserwacyjne (J2000)
GwiazdozbiórBliźnięta
Rektascensja07h 45m 18,950s[1]
Deklinacja+28° 01′ 34,32″[1]
Paralaksa (π)0,09654 ± 0,00027[1]
Odległość33,785 ± 0,095 ly
10,358 ± 0,029 pc
Wielkość obserwowana1,16[2]m
Ruch własny (RA)−626,55 ± 0,30[1] mas/rok
Ruch własny (DEC)−45,80 ± 0,18[1] mas/rok
Prędkość radialna3,23 ± 0,02[1] km/s
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdypomarańczowy olbrzym
Typ widmowyK0 IIIb[1]
Masa1,47 ± 0,45 M[3]
Promień9,3 R[3]
Metaliczność [Fe/H]0,19[3]
Wielkość absolutna1,08[2]m
Jasność46[4] L
Temperatura4770[4] K
Charakterystyka orbitalna
Krąży wokółCentrum Galaktyki
Półoś wielka9293 pc[2]
Mimośród0,2029[2]
Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 78 Gem
2MASS: J07451891+2801340
Bonner Durchmusterung: BD +28°1463
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 295
Boss General Catalogue: GC 10438
Katalog Gliesego: GJ 286
Katalog Henry’ego Drapera: HD 62509
Katalog Hipparcosa: HIP 37826
Katalog jasnych gwiazd: HR 2990
SAO Star Catalog: SAO 79666
Pollux

Polluks (Beta Geminorum, β Gem) – najjaśniejsza gwiazda konstelacji Bliźniąt, 17. pod względem jasności gwiazda nocnego nieba. Jest odległa od Słońca o 33,8 roku świetlnego.

Nazwa

Nazwy gwiazdozbioru i jego najjaśniejszych dwóch gwiazd pochodzą od Kastora i Polideukesa (Polluksa), bliźniaków w mitologii greckiej i rzymskiej, którzy są symbolem prawdziwej przyjaźni[5]. Były one także identyfikowane z Apollem i Heraklesem – w tym przypadku druga nazwa odpowiada gwieździe Beta Geminorum[5][6]. Pomimo oznaczenia literą beta w systemie Bayera, Polluks jest jaśniejszy od Kastora[4]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Polluks dla określenia tej gwiazdy[7].

Charakterystyka

Porównanie rozmiarów Polluksa i Słońca

Polluks jest najbliższym Ziemi olbrzymem[8], należy do typu widmowego K0[1][4]. Jego jasność (wliczając emisję w podczerwieni) jest 46 razy większa niż jasność Słońca, ma temperaturę około 4770 kelwinów, niższą niż temperatura fotosfery Słońca[4]. Pomiary średnicy kątowej gwiazdy ukazały, że Polluks ma dziewięciokrotnie większy promień niż Słońce; masa tej gwiazdy to około 1,5 masy Słońca[3]. Polluks jest na etapie ewolucji, w którym w jego jądrze trwa synteza helu w węgiel i tlen. Gwiazda ma gorącą zewnętrzną atmosferę – koronę, przypuszczalnie podobną do korony słonecznej i emituje promieniowanie rentgenowskie[4].

Polluks ma pięciu optycznych towarzyszy[6] o wielkości obserwowanej od 10,51 do 13,70m; ruch własny tych gwiazd różni się od ruchu Polluksa i ich sąsiedztwo jest tylko przypadkowe[9].

Układ planetarny

W 2006 roku ogłoszono odkrycie planety HD 62509 b, później nazwanej Thestias, krążącej wokół Polluksa. Obiekt ten jest planetą-olbrzymem, ma masę ponad dwukrotnie większą od masy Jowisza. Jej okres obiegu jest równy 1,6 roku ziemskiego, krąży ona w średniej odległości 1,7 au po orbicie o mimośrodzie 0,02 ± 0,03[3][10].

Towarzysz
Masa
(MJ)
Okres orbitalny
(dni)
Półoś wielka
(au)
Ekscentryczność
Thestias
(HD 62509 b)[3]
2,9 ± 0,1589,64 ± 0,811,69 ± 0,030,02 ± 0,03

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e f g h Polluks (gwiazda) w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d Anderson E., Francis C: HIP 37826 (ang.). W: Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2014-05-14].
  3. a b c d e f HD 62509 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
  4. a b c d e f Jim Kaler: POLLUX (Beta Geminorum) (ang.). W: STARS [on-line]. [dostęp 2017-07-26].
  5. a b Ian Ridpath: Gemini the Twins (ang.). W: Star Tales [on-line]. [dostęp 2017-07-26].
  6. a b Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 236. ISBN 0-486-21079-0. (ang.)
  7. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-07-26].
  8. Stars within 50 light years (ang.). W: An Atlas of the Universe [on-line]. [dostęp 2017-07-26].
  9. Mason et al.: WDS J07453+2802A. W: The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
  10. A. P. Hatzes et al. Confirmation of the planet hypothesis for the long-period radial velocity variations of β Geminorum. „Astronomy & Astrophysics”. 475 (1), s. 335–341, październik 2006. DOI: 10.1051/0004-6361:20065445 (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Pollux-Sun comparison.png
Pollux and Sun in scale.
Gemini constellation PP3 map PL.svg
Autor: Szczureq, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gwiazdozbiór Bliźniąt. Mapa została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Wersję wektorową stworzył Szczureq według wzoru z wersji rastrowej, której autorem jest BlueShade.