Polluks (gwiazda)
| |||||||||||||||||||||||
| β Geminorum | |||||||||||||||||||||||
 Położenie gwiazdy w gwiazdozbiorze Bliźniąt | |||||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | Bliźnięta | ||||||||||||||||||||||
| Rektascensja | 07h 45m 18,950s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Deklinacja | +28° 01′ 34,32″[1] | ||||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | 0,09654 ± 0,00027[1]″ | ||||||||||||||||||||||
| Odległość | 33,785 ± 0,095 ly 10,358 ± 0,029 pc | ||||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | 1,16[2]m | ||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | −626,55 ± 0,30[1] mas/rok | ||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | −45,80 ± 0,18[1] mas/rok | ||||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | 3,23 ± 0,02[1] km/s | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | pomarańczowy olbrzym | ||||||||||||||||||||||
| Typ widmowy | K0 IIIb[1] | ||||||||||||||||||||||
| Masa | 1,47 ± 0,45 M☉[3] | ||||||||||||||||||||||
| Promień | 9,3 R☉[3] | ||||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] | 0,19[3] | ||||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | 1,08[2]m | ||||||||||||||||||||||
| Jasność | 46[4] L☉ | ||||||||||||||||||||||
| Temperatura | 4770[4] K | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | Centrum Galaktyki | ||||||||||||||||||||||
| Półoś wielka | 9293 pc[2] | ||||||||||||||||||||||
| Mimośród | 0,2029[2] | ||||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||
Polluks (Beta Geminorum, β Gem) – najjaśniejsza gwiazda konstelacji Bliźniąt, 17. pod względem jasności gwiazda nocnego nieba. Jest odległa od Słońca o 33,8 roku świetlnego.
Nazwa
Nazwy gwiazdozbioru i jego najjaśniejszych dwóch gwiazd pochodzą od Kastora i Polideukesa (Polluksa), bliźniaków w mitologii greckiej i rzymskiej, którzy są symbolem prawdziwej przyjaźni[5]. Były one także identyfikowane z Apollem i Heraklesem – w tym przypadku druga nazwa odpowiada gwieździe Beta Geminorum[5][6]. Pomimo oznaczenia literą beta w systemie Bayera, Polluks jest jaśniejszy od Kastora[4]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Polluks dla określenia tej gwiazdy[7].
Charakterystyka
Polluks jest najbliższym Ziemi olbrzymem[8], należy do typu widmowego K0[1][4]. Jego jasność (wliczając emisję w podczerwieni) jest 46 razy większa niż jasność Słońca, ma temperaturę około 4770 kelwinów, niższą niż temperatura fotosfery Słońca[4]. Pomiary średnicy kątowej gwiazdy ukazały, że Polluks ma dziewięciokrotnie większy promień niż Słońce; masa tej gwiazdy to około 1,5 masy Słońca[3]. Polluks jest na etapie ewolucji, w którym w jego jądrze trwa synteza helu w węgiel i tlen. Gwiazda ma gorącą zewnętrzną atmosferę – koronę, przypuszczalnie podobną do korony słonecznej i emituje promieniowanie rentgenowskie[4].
Polluks ma pięciu optycznych towarzyszy[6] o wielkości obserwowanej od 10,51 do 13,70m; ruch własny tych gwiazd różni się od ruchu Polluksa i ich sąsiedztwo jest tylko przypadkowe[9].
Układ planetarny
W 2006 roku ogłoszono odkrycie planety HD 62509 b, później nazwanej Thestias, krążącej wokół Polluksa. Obiekt ten jest planetą-olbrzymem, ma masę ponad dwukrotnie większą od masy Jowisza. Jej okres obiegu jest równy 1,6 roku ziemskiego, krąży ona w średniej odległości 1,7 au po orbicie o mimośrodzie 0,02 ± 0,03[3][10].
| Towarzysz | Masa (MJ) | Okres orbitalny (dni) | Półoś wielka (au) | Ekscentryczność |
|---|---|---|---|---|
| Thestias (HD 62509 b)[3] | 2,9 ± 0,1 | 589,64 ± 0,81 | 1,69 ± 0,03 | 0,02 ± 0,03 |
Zobacz też
- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Bliźniąt
- lista najjaśniejszych gwiazd według jasności wizualnej
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Polluks (gwiazda) w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d Anderson E., Francis C: HIP 37826 (ang.). W: Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2014-05-14].
- ↑ a b c d e f HD 62509 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
- ↑ a b c d e f Jim Kaler: POLLUX (Beta Geminorum) (ang.). W: STARS [on-line]. [dostęp 2017-07-26].
- ↑ a b Ian Ridpath: Gemini the Twins (ang.). W: Star Tales [on-line]. [dostęp 2017-07-26].
- ↑ a b Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 236. ISBN 0-486-21079-0. (ang.)
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-07-26].
- ↑ Stars within 50 light years (ang.). W: An Atlas of the Universe [on-line]. [dostęp 2017-07-26].
- ↑ Mason et al.: WDS J07453+2802A. W: The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ A. P. Hatzes et al. Confirmation of the planet hypothesis for the long-period radial velocity variations of β Geminorum. „Astronomy & Astrophysics”. 475 (1), s. 335–341, październik 2006. DOI: 10.1051/0004-6361:20065445 (ang.).
Media użyte na tej stronie
Pollux and Sun in scale.
Autor: Szczureq, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gwiazdozbiór Bliźniąt. Mapa została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Wersję wektorową stworzył Szczureq według wzoru z wersji rastrowej, której autorem jest BlueShade.