Polonia w Australii
![]() Peter Luczak | |
Populacja | 216 056: |
---|---|
Miejsce zamieszkania | |
Język | |
Religia | |
Pokrewne |
Polonia w Australii (ang. Polish Australian) – napływowa ludność Australii pochodzenia polskiego, która przyjechała do kraju głównie ze względów ekonomicznych w kilku falach emigracji. Stanowi ok. 1,08% populacji tego kraju.
Liczebność
Według danych z 2006 roku w Australii żyło 52,2 tys. osób urodzonych w Polsce (95,3% z nich posiadało australijskie obywatelstwo) oraz 163,8 tys. osób polskiego pochodzenia, przy czym językiem polskim w domu posługiwało się 53,4 tys. osób. Największym skupiskiem Polonii był stan Wiktoria (52,1 tys. osób); po nim Nowa Południowa Walia (46,6 tys.)[1].
70% Polonii posługuje się językiem polskim. Najwięcej Polaków żyje w Melbourne (16 440), Sydney (12 515), Adelaide (5860) i Perth (5142).
Według spisu powszechnego z 2016 roku 183 974 osób udzieliło odpowiedzi, że posiada polskie korzenie, z czego: 110 680 przyznało, że oboje rodziców urodziło się w Polsce,18 032 przyznało, że tylko ojciec urodził się w Polsce, 12 797 przyznało, że tylko matka urodziła się w Polsce, 40 782 przyznało, że oboje rodzice urodzili się w Australii, ale posiadają polskie korzenie. Spośród wszystkich Polaków i osób polskiego pochodzenia w Australii, 48 083 używa języka polskiego w domu[2].
Historia

Polacy migrowali do Australii od 1856 r., przy czym pierwsza grupa pochodziła z Wielkopolski i osiedliła się w Polish Hill River w Australii Południowej. Od 1988 r. w tamtejszym kościele znajduje się muzeum polskiej imigracji. W 1947 r. w Australii mieszkało ok. 6,5 tys. osób urodzonych w Polsce i liczba ta utrzymywała się na w miarę stałym poziomie[1].
Znaczący napływ Polaków nastąpił po II wojnie światowej, kiedy osiedli w niej weterani Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i inni obywatele polscy, których łączną liczbę oszacowano na ponad 50 tys. osób. Druga znacząca fala imigracji miała miejsce w okresie stanu wojennego i w następnych latach, a jej liczebność wynosiła ponad 25 tys. osób. W ciągu 15 lat po przemianach ustrojowych do Australii przybyło ok. 10 tys. Polaków, po czym napływ imigrantów mocno się zmniejszył[1].
Organizacje polonijne
Polonia australijska zorganizowana jest w ramach kilkuset organizacji, w większości powstałych w pierwszych latach po II wojnie światowej. Większość organizacji zrzesza Rada Naczelna Polonii Australijskiej, która została założona w 1950 roku[1].
Pierwsza szkoła polska w Australii powstała w 1870 r. w Polish Hill River. Współcześnie szkolnictwo polonijne jest prowadzone w ramach 20 szkół sobotnich, szkoły otrzymują dofinansowywanie ze stanowych budżetów[1].
Kościoły i związki wyznaniowe
Dla Polonii, wiernych kościoła rzymskokatolickiego odbywają się msze w języku polskim[3]. W języku polskim odbywają się również spotkania religijne innych wyznań (m.in. Świadków Jehowy[4], adwentystów czy badaczy Pisma Świętego).
Znane osoby
- Eugeniusz Bajkowski (dziennikarz)
- Ludmiła Błotnicka (pisarka)
- Maria Boniecka (prozaik)
- Gwidon Borucki (aktor)
- Andrzej Chciuk (pisarz, poeta)
- Gosia Dobrowolska (aktorka)
- Matthew Dyktynski (aktor)
- Andrzej Stefan Ehrenkreutz (działacz polonijny)
- Olivia Gadecki (tenisistka)
- Andrzej Gawroński (satyryk)
- Marzena Godecki (aktorka)
- Roman Gronowski (działacz społeczny)
- Jerzy Gruszka (kartograf)
- Natalie Gruzlewski (prezenterka)
- Stefan Gryff (aktor)
- Adam Gubrynowicz (dyplomata)
- David Helfgott (pianista)
- George Helon (autor)
- Zbigniew Jasiński (dziennikarz)
- Marian Kałuski (dziennikarz)
- Michael Klim (pływak)
- Johnny Klimek (kompozytor muzyki filmowej)
- Józef Klimek (artysta malarz)
- Aldona Kmieć (fotograf)
- Rhys Kosakowski (aktor)
- Daniel Kowalski (pływak)
- Andrew J. Krakouer
- Jim Krakouer
- Jason Krejza (krykiecista)
- Nina Landis (aktorka)
- Henryk Landsberg (pilot lotnictwa cywilnego)
- Peter Luczak (tenisista)
- Henry Millicer (inżynier)
- Jerzy Stanisław Misiak (żołnierz)
- Alicia Molik (tenisistka)
- Stuart Musialik (futbolista)
- Annastacia Palaszczuk (polityk)
- Lech Paszkowski (pisarz)
- Krys Pawlowski (hodowca krokodyli)
- Wojciech Pietranik (rzeźbiarz, medalier)
- Daniel Piorkowski (futbolista)
- Małgorzata Piotrowska (aktorka)
- Richard Pratt
- Clinton Schifcofske (rugbysta)
- Brian Sierakowski
- David Sierakowski
- Tomasz Sikora (fotograf)
- Paweł Słowiński (kickboxing)
- Janusz Smenda (psycholog)
- Jerzy Smolicz (socjolog)
- Yvonne Strahovski (aktorka)
- Paweł Edmund Strzelecki
- Ziggy Switkowski
- Magda Szubanski (komik)
- Grzegorz Szuladziński (inżynier)
- David Tarka (futbolista)
- Nikolai Topor-Stanley (futbolista)
- Sophia Turkiewicz (reżyserka filmowa)
- Keith Urban (pisarz/tekściarz)
- Mia Wasikowska (aktorka)
- James Wesolowski (futbolista)
- Marcel Weyland (tłumacz literatury)
- Anna Wierzbicka (językoznawca)
- David Wojcinski
- Andrew Ziolkowski (polityk)
- Bogumiła Żongołłowicz (dziennikarka, poetka)
- Jerzy Zubrzycki (socjolog)
Przypisy
- ↑ a b c d e Polonia w Australii, Biuletyn Migracyjny [dostęp 2017-04-28] .
- ↑ Redakcja, Wyniki spisu powszechnego: ile osób mówi po polsku w Australii?, „AustralianLiving.pl”, 27 czerwca 2017 [dostęp 2017-06-29] (pol.).
- ↑ Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego: Msze po polsku, Australia. [dostęp 2017-06-04].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-06-05] .
Bibliografia
- Polish Community Council of Australia
- An article on the use of the Polish language by Polish Australians, specifically those in Melbourne:
- Fitzgerald, M. and Debski, R. (2006). Internet Use of Polish by Polish Melburnians: Implications for Maintenance and Teaching. Language Learning and Technology, 10(1), 87-109. Retrieved August 10, 2006 from http://llt.msu.edu/vol10num1/fitzdebski/default.html
- censusdata.abs.gov.au
- http://www.ausstats.abs.gov.au/ausstats/subscriber.nsf/0/5618AB4511347DC2CA257306000D44C2/$File/2914055002_2006%20(Reissue).xls
- censusdata.abs.gov.au
Linki zewnętrzne
- Polonia w Australii - Biuletyn Migracyjny
Media użyte na tej stronie
(c) Toby Hudson based on data from the Australian Bureau of Statistics, CC BY-SA 3.0 au
People of Polish ancestry as a fraction of total persons, in Australia, Australia, according to the 2011 census results. The map is divided into geographical subdivisions by Statistical Local Area. Note the split scale above and below the median value.
Wkrótce po powstaniu Australii Południowej w 1836 do nowego stanu przybyła grupa polskich emigrantów. Zachęceni przez pierwszych pionierów, 17 sierpnia 1856 do Australii przybyła znacznie większa grupa, pochodząca głównie z wioski Dąbrówki z zachodniej Polsce.
Na początku 1857 grupa 20 rodzin osiedliła się w obszarze Hill River i zbudowała tu kościół który był używany jeszcze do 1950r. W latach 70. budynek ten został odnowiony przez emigrantów przybyłych do Australii po II wojnie światowej.
Od połowy XIX wieku ten rejon jest znany jako: Polish Hill River.Autor: me (user:pfctdayelise), Licencja: CC BY-SA 2.5
Peter Luczak at the 2007 Australian Open, during his first-round mens doubles match, partnering Wayne Arthurs.