Polonia w Szwajcarii
Polonia w Szwajcarii – społeczność narodowości polskiej zamieszkująca terytorium Szwajcarii.
Historia
Okres zaborów
W Solurze w Szwajcarii ostatnie lata życia spędził Tadeusz Kościuszko. W jego dawnym domu mieści się obecnie Muzeum Kościuszki.
Wielu Polaków trafiło do Szwajcarii w okresie Wielkiej Emigracji. W Rapperswilu w 1868 r. w stulecie zawiązania konfederacji barskiej staraniem polskich emigrantów odsłonięto Kolumnę Barską, a dwa lata później utworzono tu Muzeum Narodowe Polskie. W latach 1892–1896 w muzeum pracował i tworzył Stefan Żeromski.
W 1915 w Vevey Henryk Sienkiewicz i Ignacy Jan Paderewski założyli Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Henryk Sienkiewicz zmarł w Vevey w 1916 r.
Polonia w latach 1918–1945
W 1936 w Morges zostało zawiązane z inicjatywy gen. Władysława Sikorskiego i Ignacego Jana Paderewskiego polityczne porozumienie Front Morges.
W 1940 internowano tu żołnierzy 2 Dywizji Strzelców Pieszych. Pamiątkami są tzw. Polenweg, czyli drogi zbudowane przez polskich żołnierzy w czasie internowania.
Polonia po 1945 roku
Wywodzi się z trzech fal emigracyjnych:
- osoby, które pozostały w Szwajcarii po II wojnie światowej (głównie byli żołnierze 2 Dywizji Strzelców Pieszych i nieliczni żołnierze 1 Dywizji Grenadierów),
- emigranci lat 60. i 70. (emigracja wywołana w jednej części tzw. "uchwałą żydowską" Rady Państwa PRL, w drugiej na tle ekonomicznym),
- emigracja lat 80., tzw. „emigracja solidarnościowa”, tj. osoby, które nie wróciły do kraju w związku z ogłoszeniem w Polsce stanu wojennego i pozostały w Szwajcarii bądź uzyskały tam azyl polityczny.
Społeczność Polaków w Szwajcarii
Według szacunków Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Bernie w 2002 roku społeczność Polaków w Szwajcarii liczy około 15–16 tysięcy przedstawicieli, zamieszkujących wszystkie części językowe i kantony.
Największe skupiska Polaków zamieszkują okolice Zurychu i Winterthuru w niemieckojęzycznej Alemanii, mniejsze natomiast we francuskojęzycznej Romandii w kantonach: Genewa i Vaud. Najmniejsza grupa polonijna zamieszkuje włoskojęzyczne Ticino. Zbiorowość Polaków w Szwajcarii charakteryzuje znane skądinąd rozbicie organizacyjne, które obok różnic pokoleniowych spotęgowane jest specyfiką miejscową (podział językowy według kantonów i regionalny). W ostatnich latach do najaktywniejszych organizacji polonijnych należały: Klub Polski w Genewie, Towarzystwo Polskie Winterthur, Klub Polski w Bernie, Polonijny Zespół Tańca „Lasowiacy”, Kabaret Trzy-Na-Stu z Winterthur. Dla Polonii, wiernych kościoła rzymskokatolickiego odbywają się w kościołach kilkunastu miast mszę w języku polskim[1]. W języku polskim odbywają się również spotkania religijne innych wyznań (m.in. Świadków Jehowy[2]).
Wybrane postacie szwajcarskiej Polonii
Do 1918 roku
- Tadeusz Kościuszko
- Ignacy Jan Paderewski
- Antoni Patek
- Władysław Plater
- Henryk Sienkiewicz
- Stefan Żeromski
- Gabriel Narutowicz
Po 1945 roku
Galeria
Dom Tadeusza Kościuszki w Solurze, współcześnie Muzeum Kościuszki
Kwatera 2 Dywizji Strzelców Pieszych na cmentarzu Bremgartenfriedhof(niem.) w Bernie
Cmentarz 2 Dywizji Strzelców Pieszych w Gebenstorf
Dwujęzyczna (francusko-polska) tablica na ścianie Muzeum Paderewskiego w Morges
© Roland Fischer, Zürich (Switzerland) – Mail notification to: roland_zh(at)hispeed(dot)ch / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0Tablica upamiętniająca pobyt Stefana Żeromskiego w Rapperswilu
Przypisy
- ↑ Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego: Msze po polsku, Szwajcaria. [dostęp 2017-06-04].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-06-05].
Linki zewnętrzne
| |||||||||||||
Media użyte na tej stronie
Autor: Pymouss, Licencja: CC BY-SA 3.0
Plaque commémorative de Ignacy Paderewski sur le centre culturel de Morges.
Obraz przedstawia członków Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce (w rzeczywistości takie spotkanie nie miało miejsca, zbiorowy portret jest wyobrażeniem artysty). Od lewej siedzą: Maria z Babskich Sienkiewiczowa (żona Henryka), Władysław Mickiewicz, Henryk Sienkiewicz, Helena Paderewska (żona Ignacego), Leonia Wierusz-Kowalska (żona Józefa), Józef Wierusz-Kowalski; na pierwszym planie troje dzieci Wierusz-Kowalskich. Od lewej stoją: córka Lawrence'a Almy-Tademy (informacja w Słowniku artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy), Szymon Askenazy, Ignacy Paderewski, Antoni Osuchowski. W tle m.in. Tadeusz Romer i Erazm Piltz oraz dzieci Sienkiewicza: Henryk Józef i Jadwiga. Identyfikacja przedstawionych osób na podstawie: Mistrzowie pastelu. Od Marteau do Witkacego. Kolekcja Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa 2015, s. 218, ISBN 978-83-7100-917-4
House in Solothurn, Switzerland, where Tadeusz Kosciuszko was living at the time of his death in October 1817.
.JPG)
© Roland Fischer, Zürich (Switzerland) – Mail notification to: roland_zh(at)hispeed(dot)ch / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
This is an image of a cultural property of national significance in Switzerland with KGS number
Autor: Roland zh, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rapperswil (Switzerland) : Rapperswil castle as seen from the so-called Seedamm.
Autor: Roland zh, Licencja: CC BY-SA 3.0
Polnische Freiheitssäule in Rapperswil (SG) on the eastern side of Rapperswil castle
Commemorative plaque on house in Solothurn, Switzerland, installed by "Polish exiles" in 1865. The Latin inscription reads: "In memory of Tadeusz Kosciuszko, supreme leader of the Poles, who in this house in October 1817 gave up his great soul."
Autor: Хрюша, Licencja: CC BY-SA 3.0
Box with graves of deceased internees of several conflicts at the Bremgarten cemetery in Berne; Berne, Switzerland. In the foreground polish in the background french and belgium soldiers (1914–18, 1939–45), in centre the stele for the deceased internees of the armée de l'est (1871), WWI and WWII.
Autor: NAC, Licencja: CC BY-SA 4.0
"Poles' road" (Italian: "strada dei Polacchi") in Losone.
Autor: Badener, Licencja: CC BY 3.0
Polnische Soldatengräber auf dem Friedhof, Gebenstorf AG, Schweiz