Polscy absolwenci francuskich wyższych szkół wojskowych

Polscy absolwenci francuskich wyższych szkół wojskowych – oficerowie Wojska Polskiego, którzy w latach 1921-1939 ukończyli studia we francuskich wyższych szkołach wojskowych, w tym w Wyższej Szkole Wojennej (franc. École Supérieure de Guerre) i Morskiej Szkole Wojennej (franc. École de Guerre Navale) w Paryżu.

19 lutego 1921 roku w Paryżu podpisany został polsko-francuski układ polityczny i konwencja wojskowa. Artykuł VII pkt b stanowił, że Polska „przydzielać będzie do szkół i oddziałów wojskowych armii francuskiej w celu odbycia cyklu wyszkolenia pewną ilość oficerów, według ustalenia między Sztabami Generalnymi”.

W latach 1920-1939 École Supérieure de Guerre ukończyło 53 oficerów WP. Kolejnych 10 oficerów MW ukończyło studia w École de Guerre Navale. W tym samym czasie, Wyższą Szkołę Wojenną w Warszawie opuściło 937 absolwentów. Ogółem 1000 oficerów WP uzyskało tytuły naukowe oficerów dyplomowanych (do 1928 – „oficerów Sztabu Generalnego”). Z powyższego zestawienia wynika, że słuchacze ÉSdeG i ÉdeGN stanowili tylko 6,3% wszystkich oficerów dyplomowanych.

Według stanu z 1 maja 1939 roku w Wojsku Polskim było 18.668 oficerów, z czego – 903 dyplomowanych (4,84%).

Absolwenci ÉSdeG w latach 1919-1934

Lp.stopieńimię i nazwisko absolwentalata naukistanowisko we wrześniu 1939 rokuuwagi
1płkJózef Zając1919-1920naczelny dowódca lotnictwa i OPLgenerał dywizji
2ppłk piech.Franciszek Wład[1]1919-1921dowódca dywizji piechotygenerał brygady
3ppłk piech.Tadeusz Kasprzycki[1]minister spraw wojskowychgenerał dywizji
4mjr piech.Jan Jagmin-Sadowsk[1]dowódca grupy operacyjnejgenerał brygady
5ppłk piech.Władysław Bortnowski[2]1920-1922dowódca armiigenerał dywizji
6ppłk kaw.Juliusz Kleeberg[2]zastępca dowódcy okręgu korpusugenerał brygady
7mjr piech.Józef Jaklicz[2]zastępca szefa Sztabu Naczelnego Wodzagenerał brygady
8mjr piech.Eugeniusz Pieczonka[2]-podpułkownikod 31 XII 1927 w stanie spoczynku
9rtm.Tadeusz Kobylański[2]-podpułkowniksłużba dyplomatyczna
10kpt. piech.Stefan Uziembło[2]-kapitanskreślony z listy oficerów WP
11kpt. art.Roman Michałowski[2]1920-1922-podpułkowniksłużba dyplomatyczna
12rtm.Janusz Iliński[2]oficer sztabu Misji Wojskowej gen. Norwid-Neugebauerapodpułkownikod 30 XI 1931 w rezerwie
13płk piech.Michał Żymierski1921-1923-marszałek Polskiskreślony z listy oficerów WP
14ppłk kaw.Władysław Andersdowódca brygady kawaleriigenerał broni
15ppłk piech.Jerzy Ferek-Błeszyński-tytularny generał brygadyod 31 I 1939 w stanie spoczynku
16ppłk piech.Wacław Stachiewiczszef Sztabu Naczelnego Wodzagenerał dywizji
17ppłk piech.Wacław Piekarski1922-1924dowódca dywizji piechotygenerał brygady
18ppłk art.Fryderyk Douglas-podpułkownikzm. 26 III 1928 Poznań
19płk art.Edmund Knoll-Kownackidowódca grupy operacyjnejgenerał brygady
20ppłk art.Stanisław Maksymilian Markus-pułkownikod 29 II 1932 w stanie spoczynku
21mjr art.Jerzy Łunkiewiczzastępca szefa departamentupułkownik
22rtm.Julian Moszyński[3]-rotmistrz
23płk piech.Wacław Wieczorkiewicz1923-1925dowódca okręgu korpusugenerał brygady
24ppłk kaw.Jan Władysław Rozwadowski-pułkownikod 31 III 1933 w stanie spoczynku
25mjr art.Marian Korewozastępca szefa sztabu naczelnego dowódcy lotnictwa i OPLgenerał brygady
26ppłk sap.Tadeusz Zieleniewski1923-1924dowódca dywizji piechotypułkownik
27mjr obs.Zbigniew Prażmowski-podpułkownik obserwatorsłużba zagraniczna
28płk art.Franciszek Kleeberg1924-1925dowódca okręgu korpusu i samodzielnej grupy operacyjnejgenerał dywizji
29ppłk piech.Otton Matuszek1924-1926-podpułkownik
30mjr kaw.Ludwik Schweizerdowódca pułku kawaleriipułkownik
31mjr art.Czesław Kunert-podpułkownik uzbrojeniaod 31 VIII 1935 w stanie spoczynku
32mjr piech.Jan III Kowalewski[4]1925-1927I oficer sztabowy do zleceń ministra spraw wojskowychpodpułkownik
33mjr sap.Jerzy Piotr Levittoux[5]attaché wojskowypułkownik broni pancernych
34mjr kaw.Zygmunt Wołowski[4]-major
35mjr sap.Mieczysław Józef Wilczewski[6]1926-1928szef sztabu grupy operacyjnejpodpułkownik saperów
36rtm.Eugeniusz II Chrzanowski[6]podpułkownik kawalerii
37kpt. art.Stanisław I Królikiewicz[6]w marcu 1939 roku dowódca 20 dacpodpułkownik artylerii
38mjr lek.Franciszek Waga[7].1926-podpułkownik lekarz
39mjr kaw.Stanisław I Chmielowski[8]1927-1929oficer sztabu Misji Wojskowej gen. Burchardt-Bukackiegomajor kawaleriiod 30 XI 1933 w stanie spoczynku
40mjr art. inż.Stanisław Kopańskiszef Oddziału III Sztabu Naczelnego Wodzagenerał dywizji
41rtm.Stefan Mossor1928-1930dowódca pułku kawaleriigenerał dywizji
42kpt.Gustaw Łowczowskiattaché wojskowygenerał brygady
43mjr piech.Ludwik Strugała1929-1931-podpułkownik piechotyzm. 4 VIII 1935 Niedźwiedź
44kpt. piech.Stanisław Wrona-kapitanod 30 VI 1934 w rezerwie
45ppłk art.Stanisław Tatar1930-1932dowódca artylerii dywizyjnejgenerał brygady
46mjr art.Bronisław Antoni Marian Noëlszef oddziału sztabu armiigenerał brygady
47rtm.Zygmunt Mieszczankowski1931-1933kwatermistrz grupy operacyjnej kawaleriipodpułkownik
48kpt. art.Jan Bronisław Idzi Jerzy Axentowiczszef sztabu dywizji piechotypodpułkownik
49kpt. piech.Marian Stanisław Józef Zimnal1932-1934pomocnik attaché wojskowegopułkownik piechoty
50rtm.Józef Makowieckioficer sztabu armiimajor kawaleriipoległ 6 IX 1939 pod Brzezinami
  2. kpt. art. Ignacy Bukowski (1933-1935)[9]
  3. kpt. art. Leon Fudakowski (1933-1935)
  4. rtm. Jerzy Falkowski (1934-1936)
  5. rtm. Stanisław Maleszewski (1934-1936)
  6. kpt. piech. Franciszek Herman (1935-1937)
  7. por. kaw. Witold Sokolnicki[10] (1935-1937)
  8. kpt. art. Juliusz Szostak (1936-1938)
  9. kpt. lot. Bohdan Kleczyński (1936-1938)
  10. mjr piech. Władysław Bydliński (1937-1939)
  11. mjr piech. Jan Alojzy Rudnicki (1937-1939)
  12. kpt. art. Adam Ziętkowski (1938-1940)
  13. kpt. piech. Józef Kołodziejski (1938-1940)

Słuchacze kursu wojennego w ÉSdeG w 1940 roku

W połowie marca 1940 na wojenny kurs w ÉSdeG powołani zostali niżej wymienieni oficerowie:

  1. mjr dypl. kaw. Zbigniew Dudziński ze Sztabu NW
  2. kpt. dypl. piech. Wincenty Ściegienny z M.S.Wojsk.
  3. kpt. dypl. art. Stanisław Koszutski z Komendy Obozu Coëtquidan
  4. kpt. dypl. art. Marian Utnik ze Sztabu 1 Dywizji Grenadierów
  5. kpt. dypl. art. Tadeusz Kolasiński z Biura gen. Sosnkowskiego (Komenda Główna ZWZ)
  6. kpt. piech. Józef Władyka
  7. por. kaw. Zbigniew Kiedacz
  8. por. sap. Adam Stanisław Szczepański

Trzej ostatni byli słuchaczami I rocznika W.S.Woj. (kurs normalny 1939–1940, promocja XIX). Opiekunem grupy był ppłk dypl. Andrzej Marecki. Według Mariana Utnika był to trzymiesięczny kurs dla oficerów francuskich, szkolonych na pomocników sztabowych w dowództwach dywizji i korpusów. Słuchacze brali udział we wszystkich ćwiczeniach razem z oficerami francuskimi, lecz ich prace były oceniane oddzielnie przez wykładowców francuskich i ppłk. dypl. Mareckiego. Kurs został przerwany w dniu 15 maja tego roku. W ciągu dwóch miesięcy słuchacze zapoznali się z oficjalną doktryną francuską wojny pozycyjnej i tzw. colmatage, co zostało przetłumaczone przez polskich oficerów, jako „zatykanie dziur”.

Absolwenci ÉdeGN

  1. kmdr por. Eugeniusz Solski
  2. kmdr por. Stefan Frankowski ze Sztabu Kierownictwa Marynarki Wojennej (X 1923 – IX 1925, kontradmirał[11])
  3. kmdr ppor. / kmdr por.[12] Adam Mohuczy, komendant Oficerskiej Szkoły MW (15 XI 1924 – 28 VIII 1926, kontradmirał)
  4. kpt. mar. Rafał Czeczot (1925-1927)
  5. kpt. mar. Jerzy Kłossowski ze Sztabu Kierownictwa Marynarki Wojennej (1925-1927)
  6. kpt. mar. Roman Stankiewicz (1926-1928)
  7. kpt. mar. Tadeusz Stoklasa (1926-1928)
  8. kmdr ppor. Marian Jerzy Majewski (1931-1932[13])
  9. kpt. mar. Romuald Dziewałtowski-Gintowt (1931-1932)
  10. kpt. mar. Stanisław Dzienisiewicz (1931-1932)

W wyniku niezrozumiałej polityki personalnej prowadzonej przez szefa Kierownictwa MW, kontradmirała Jerzego Świrskiego ze służby czynnej zwolniono trzech absolwentów ÉdeGN:

  • Adam Mohuczy 24 października 1929 przeniesiony w stan nieczynny, 20 września 1930 przeniesiony do rezerwy i ostatecznie z dniem 28 lutego 1931 przeniesiony został w stan spoczynku.
  • Rafał Czeczot z dniem 28 lutego 1933 przeniesiony został w stan spoczynku.
  • kmdr ppor. dypl. Jerzy Kłossowski z dniem 31 lipca 1934 przeniesiony został do rezerwy[14].

Absolwenci pozostałych szkół

Ponadto oficerowie WP kierowani byli na studia do École Supérieure d’Aéronautique oraz innych francuskich uczelni wojskowych:

École Supérieure de Genie w Wersalu

  • por. Michał Protasewicz (1923-1925[15])
  • por. Witold Karpowicz (1935-1937)

École Supérieure de Ľintendance w Paryżu

  1. mjr Jerzy Muszyński (1 XI 1924[16] – 1926)
  2. mjr inż. Karol Kania (1 XI 1924 – 1926)
  3. mjr Zenon Bosak-Pakowski (1 XI 1924 – 1926)
  4. ppłk int. Antoni Ogonowski (1925-1927)
  5. ppłk int. Kazimierz Diduch (1925-1927)
  6. mjr int. Augustyn Gruszka (1925-1927)[17]

École Supérieure des Postes et Telegraphes w Paryżu (kurs dwuletni)

  1. mjr inż. Kazimierz Jan Gaberle (20 XI 1926[18] –1928)

École Supérieure ďAeronautique et Construction Mecanique w Paryżu

  1. mjr inż. Jan Józef Jeziorski
  2. mjr Franciszek Rudnicki
  3. mjr Tomasz Turbiak
  4. kpt. Bronisław Wojtarowicz
  5. kpt. Tadeusz Dymsza
  6. kpt. Franciszek Peter
  7. kpt. Jan Szczerski

École Supérieure ďElectricitié w Paryżu

  • kpt. inż. Antoni Krzyczkowski (od 13 XI 1926 r. na ośmiomiesięczny kurs i dwumiesięczny staż)
Ecole du Commissariat w Breście
  • por. Ignacy Wilhelm Durkalc (od 30 IX 1926 na kursie dwuletnim)

École Navale w Breście

  • aspitant Stanisław Lasocki (23 lutego 1924 mianowany podporucznikiem z dniem 1 lutego 1924[19])

Lektorem języka francuskiego w École Supérieure de Guerre był mjr n.o. Andrzej Teslar.

Przypisy

  1. ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 26 stycznia 1923 roku, s. 69, na wniosek szefa Sztabu Generalnego, minister spraw wojskowych przyznał mu pełne kwalifikacje do pełnienia służby na stanowiskach Sztabu Generalnego po pomyślnym ukończeniu przez niego studiów w ESdeG w Paryżu w latach 1919-1921.
  2. ↑ a b c d e f g h Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 26 stycznia 1923 roku, s. 69, na wniosek szefa Sztabu Generalnego, minister spraw wojskowych przyznał mu pełne kwalifikacje do pełnienia służby na stanowiskach Sztabu Generalnego po pomyślnym ukończeniu przez niego studiów w ESdeG w Paryżu w latach 1920-1922.
  3. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 125 z 28 listopada 1924 roku, s. 705, z dniem 10 listopada 1924 roku został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu na stanowisko referenta z równoczesnym przyznaniem mu tytułu naukowego oficera Sztabu Generalnego.
  4. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 115 z 30 października 1925 roku, s. 622.
  5. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 115 z 30 października 1925 roku, s. 620.
  6. ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 40, minister spraw wojskowych przyznał mu tytuł oficera dyplomowanego.
  7. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1927 roku, s. 21, mjr lek. Franciszek Waga z dniem 1 grudnia 1926 roku, po powrocie z ESdeG, został przydzielony do Departamentu VIII MSWojsk. na stanowisko referenta.
  8. ↑ Zmarł 21 czerwca 1943 roku w Perth
  9. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 11 z 31.08.1935 r., s. 118. Kapitanowie Bukowski i Fudakowski tytuły naukowe oficerów dyplomowanych otrzymali z dniem 1 sierpnia 1935 r.
  10. ↑ W latach 1934-1936 razem z Józefem Kuropieską był słuchaczem W.S.Woj. We wrześniu 1939 r. był kwatermistrzem Krakowskiej Brygady Kawalerii w stopniu rotmistrza.
  11. ↑ Strzałkowski 1990 ↓, s. 766-777.
  12. ↑ W trakcie studiów awansowany na komandora porucznika.
  13. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 10 z 16.08.1932 r., s. 363.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 252.
  15. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 101 z 07.10.1925 r.
  16. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 122 z 18.11.1924 r.
  17. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 76 z 22 lipca 1925 roku, s. 409.
  18. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 54 z 23.12.1926 r.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 28 lutego 1924 roku, s. 89.

Bibliografia