Polska Akademia Literatury

Ten artykuł od 2014-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pałac Tyszkiewiczów w Warszawie, siedziba Polskiej Akademii Literatury

Inauguracyjna sesja Polskiej Akademii Literatury w 1933 roku z udziałem Prezydenta RP Ignacego Mościckiego

Dyplom przyznania dnia 5 listopada 1935 roku Złotego Wawrzynu Polskiej Akademii Literatury Kornelowi Makuszyńskiemu

Polska Akademia Literatury – istniejąca w latach 1933–1939 jedna z instytucji życia literackiego II Rzeczypospolitej.

Opis

Projekt powołania "Akademii Literatury Polskiej” przedstawił już w lutym 1918 roku Stefan Żeromski. Do końca życia zabiegał o powołanie państwowej instytucji, która miałaby wspierać polskich pisarzy i promować rodzimą literaturę^[1]. Kolejny projekt powstał w 1926 roku, już po śmierci Żeromskiego, pod auspicjami Straży Piśmiennictwa Polskiego. Projekt ten został przyjęty w 1929 roku na zjeździe literatów w Poznaniu, głównie w wyniku starań Juliusza Kadena-Bandrowskiego^[1].

Formalnie akademia została powołana rozporządzeniem Rady Ministrów RP z 29 września 1933 r.^[2] Zajmować się miała uhonorowaniem i promowaniem najwybitniejszych współczesnych utworów literatury polskiej. Zgodnie ze statutem miała za cel podniesienie poziomu literatury polskiej, współdziałając z rządem we wszystkich jego poczynaniach dla dobra kultury i sztuki polskiej. W założeniu miała być najwyższym organem opiniotwórczym w sprawach języka, literatury i kultury polskiej. Zgodnie z ustawą z 2 lipca 1937 r. Akademia otrzymała osobowość prawną^[3].

Przyznawała, w latach 1935–1939, dwa najwyższe odznaczenia: Złoty i Srebrny Wawrzyn Akademicki, za wkład w rozwój literatury polskiej. Ceniona była także Nagroda Młodych, będąca swoistym namaszczeniem wschodzących młodych talentów.

Jej struktura wzorowana była na podobnej Akademii Francuskiej. Liczyła 15 członków dożywotnich, z których 7 pierwszych wybierał minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, 8 następnych wybierali już sami członkowie Akademii.

W 1937 wyszedł drukiem Rocznik Akademii 1933/1936^[4], w 1939 Rocznik Akademii 1937/1938^[5].

Od zakończenia II wojny światowej toczą się dyskusje na temat przywrócenia Akademii^[6].

Jej protektorami i członkami honorowymi byli m.in. prezydent Ignacy Mościcki i Marszałek Polski Józef Piłsudski.

Skład

• Wacław Sieroszewski, prezes
• Leopold Staff, wiceprezes
• Juliusz Kaden-Bandrowski, sekretarz generalny
• Wacław Berent
• Piotr Choynowski
• Zofia Nałkowska
• Zenon Przesmycki
• Karol Irzykowski
• Juliusz Kleiner
• Bolesław Leśmian
• Karol Hubert Rostworowski
• Wincenty Rzymowski
• Tadeusz Boy-Żeleński
• Jerzy Szaniawski
• Tadeusz Zieliński

Skład jej zmienił się po śmierci Choynowskiego (1935) i Leśmiana (1937) i po wycofaniu się Rzymowskiego (1937) i Rostworowskiego (1937). Powołano wówczas nowych członków Akademii, odtąd w jej skład wchodzili:

• Ferdynand Goetel
• Kornel Makuszyński
• Jan Lorentowicz
• Kazimierz Wierzyński

Nagrody Polskiej Akademii Literatury

Zobacz też

• Polska Akademia Umiejętności
• Polska Akademia Nauk

Przypisy