Polska Fundacja Narodowa

Polska Fundacja Narodowa
Ilustracja
Biurowiec Kaskada przy al. Jana Pawła II 12 w Warszawie, siedziba fundacji
Państwo

 Polska

Siedziba

Warszawa
al. Jana Pawła II 12[1]

Data założenia

29 grudnia 2016[1]

Rodzaj stowarzyszenia

fundacja[1]

Profil działalności

promocja wizerunku Polski za granicą[2]

Zasięg

świat

Prezes Zarządu

Marcin Zarzecki[3]

Nr KRS

0000655791

Data rejestracji

29 grudnia 2016[1]

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Polska Fundacja Narodowa”
52°13′55″N 21°00′01″E/52,231944 21,000278
Strona internetowa

Polska Fundacja Narodowa (PFN) – założona w 2016[4] w Polsce fundacja utworzona przez 17 spółek Skarbu Państwa. Według słów premier Beaty Szydło Fundacja miała budować polską markę, wykorzystując siłę i energię spółek skarbu państwa. Stała się obiektem kontrowersji medialnych i ostrej krytyki, zwłaszcza ze strony ugrupowań opozycyjnych wobec rządów PiS[5].

W pierwszym roku działalności Fundacji jej założyciele przeznaczyli na jej działalność 100 milionów złotych[6]. Likwidacja Polskiej Fundacji Narodowej była ujęta w programie istniejącej w latach 2018–2019 partii politycznej Teraz![7]. Postulat likwidacji PFN został ujęty też w 2019 roku w programie partii politycznych wchodzących w skład Lewicy (m.in. SLD, Wiosny Roberta Biedronia, Lewicy Razem)[8]. W latach 2016–2019 PFN wydatkowała środki w wysokości 254,4 mln zł[9].

Założyciele Fundacji

Misja Fundacji

Zadaniem Fundacji miało być promowanie wizerunku Polski za granicą, budowanie marki i promowanie polskiej gospodarki[10]. W październiku 2017 zmieniono statut PFN. Od tamtej pory celem PFN jest „działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, kulturalna, w następującym zakresie: podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, a w szczególności upowszechniania w kraju i za granicą wiedzy o historii Rzeczypospolitej Polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem historii najnowszej, a także upowszechniania martyrologii i bohaterskich czynów Narodu Polskiego”[11].

Organy Fundacji

Rada Fundacji

Pierwszy skład Rady przedstawiał się następująco:

  • Marcin Jastrzębski, Prezes Zarządu Grupa LOTOS
  • Radosław Domagalski-Łabędzki, Prezes Zarządu KGHM Polska Miedź
  • Piotr Woyciechowski
  • Jan Mazurkiewicz, Enea S.A.
  • Kamil Kamiński, Wiceprezes Zarządu ds. Zarządzania Korporacyjnego Tauron
  • Józef Orzeł, Filozof, Menedżer PKO BP
  • Maciej Kość, PGE Polska Grupa Energetyczna
  • Rafał Pasieka, Dyrektor Wykonawczy ds. Marketingu PKN ORLEN
  • Marta Wolańska, Członek Zarządu Fundacji PZU[12]

Zarząd Fundacji

Skład Zarządu:

  • Marcin Zarzecki, Prezes Zarządu
  • Michał Góras, Członek Zarządu
  • Cezary Andrzej Jurkiewicz, Członek Zarządu[13]

Kontrowersje

Kwestionowana jest legalność utworzenia, finansowania i wydatków PFN, a ponadto PFN jest krytykowana za przeznaczanie publicznych środków na cele polityczne PiS, brak profesjonalizmu i przemilczanie szczegółów (w tym kosztów) swoich przedsięwzięć, które są organizowane poza kontrolą przewidzianą w ustawie o zamówieniach publicznych i ustawie o finansach publicznych[14].

Zdaniem polityków PO finansowanie PFN powinno się odbywać nie na podstawie statutu PFN (jak to ma miejsce), a na podstawie umów, których nieprzestrzeganie skutkowałoby zwrotem środków[15].

Politycy PO i Nowoczesnej we wrześniu 2017 wystąpili do Państwowej Komisji Wyborczej, by sprawdziła, czy prorządowa kampania billboardowa „Sprawiedliwe sądy”, zlecona przez PFN spółce Solvere, nie jest obejściem ustawy o finansowaniu partii politycznych. Szef PKW Wojciech Hermeliński odrzucił ten wniosek ze wskazaniem, że zgodność kampanii z prawem może być oceniona dopiero przy okazji następnych wyborów[16]. 15 listopada 2018 Sąd Rejonowy w Warszawie w sprawie Prezydent Warszawy (organ nadzorujący) przeciwko PFN uznał, że finansowanie kampanii „Sprawiedliwe sądy” przez Polską Fundację Narodową było sprzeczne z celami jej działania zawartymi w statucie[17]. 26 czerwca 2019 Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił apelację PFN w tej sprawie[18]. 23 grudnia 2019 Prokuratura Okręgowa w Warszawie wydała postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa w sprawie pieniędzy wydanych na kampanię „Sprawiedliwe sądy”[19], jednak w 2020 Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał prokuraturze sprawdzić, czy kierownictwo PFN powinno odpowiadać karnie za złamanie statutu i wydanie pieniędzy niezgodnie z misją Fundacji[20].

Przedstawiająca w niekorzystnym świetle polskie sądownictwo kampania „Sprawiedliwe sądy”, która wg sprawozdania PFN za rok 2017 kosztowała ok. 8,4 mln zł[21], była krytykowana jako przykład kłamstwa i manipulacji[22][23].

W ciągu dwóch lat PFN zapłaciła równowartość ponad 27 mln zł amerykańskiej firmie PR-owej White House Writers Group m.in. za stworzenie profili o Polsce w mediach społecznościowych, które cieszyły się znikomą oglądalnością i po fali krytyki zostały zamknięte, oraz za organizację spotkań, których w rzeczywistości nie organizowała. Wiedzę o tym opinia publiczna uzyskała tylko dzięki wymogom amerykańskiego prawa wobec WHWG, gdyż PFN postanowiła zachować układy z tą firmą w tajemnicy[24]. Po krytyce medialnej tych działań PFN rozwiązała umowę z WHWG[25]. Przy okazji kontraktu z WHWG wyszło na jaw, że w ciągu dwóch lat przelewy opiewające w sumie na ponad milion złotych otrzymali: kontrowersyjny historyk Marek Jan Chodakiewicz, członkowie jego rodziny oraz jego współpracownicy[26].

W czerwcu 2018 PFN nawiązała współpracę z agencją Rogers & Cowan, która miała umożliwić nakręcenie serii amerykańskich filmów fabularnych poświęconych polskiej historii. Koszty tej współpracy wyniosły dotąd (2020) ok. 6 mln zł, przy czym udało się jedynie nakręcić dwa krótkie spoty z udziałem Mela Gibsona i Liama Neesona oraz film dokumentalny „Poland: The Royal TourPetera Greenberga z udziałem Mateusza Morawieckiego[27].

W kwietniu 2021 NIK, w związku z kontrolą w PFN, złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez zarząd PFN, gdyż nie otrzymała w wyznaczonym terminie dostępu do dokumentów Fundacji[28]. W czerwcu 2021 Prokuratura Okręgowa w Warszawie odmówiła wszczęcia dochodzenia w tej sprawie, a jako powód podała brak znamion czynu zabronionego[29].

W maju 2021 NSA podtrzymał wyrok WSA w Warszawie z 2018, zgodnie z którym Fundacja jest zobowiązana do udzielania informacji publicznej, a więc podlega tym samym zasadom dotyczącym jawności funkcjonowania, co inne instytucje publiczne[30].

Przypisy

  1. a b c d KRS 0000655791 Polska Fundacja Narodowa, NIP 5252691880, REGON 366198872. krs-online.com.pl. [dostęp 2018-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-25)].
  2. Dziennikarz Jan Kunert wygrał w sądzie z Polską Fundacją Narodową – Wiadomości. onet.pl, 2018-04-10. [dostęp 2018-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-25)].
  3. Nowy skład Zarządu Polskiej Fundacji Narodowej, Polska fundacja Narodowa [dostęp 2020-01-23] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-04].
  4. Edyta Bryła: Powstała Polska Fundacja Narodowa. Będzie zrzutka od spółek państwowych, 100 mln zł rocznie. wyborcza.pl, 13 lipca 2016. [dostęp 2018-02-13].
  5. Justyna Dobrosz-Oracz: „To jest pralnia”. Wszystkie wpadki Polskiej Fundacji Narodowej. wyborcza.pl, 2 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-06].
  6. a b Ireneusz Sudak: Polska Fundacja Narodowa odlicza dni do startu. Ma do dyspozycji 100 mln zł. Na co je wyda?. wyborcza.pl, 13 czerwca 2017. [dostęp 2017-09-07].
  7. Program Teraz!: Europa. wybierzteraz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-11)].. [dostęp 2018-12-11].
  8. Wybory parlamentarne 2019 – program Lewicy. Jakie zmiany chce wprowadzić SLD, Razem i Wiosna?, gazeta.pl, 30 sierpnia 2019 [dostęp 2019-10-28].
  9. Miliony na jacht, film z Morawieckim, reklamy w zagranicznej prasie, ratowanie reputacji Polski. Wydatki Polskiej Fundacji Narodowej w 2019 roku. konkret24.tvn24.pl, 23 grudnia 2020. [dostęp 2021-03-06].
  10. Polska Fundacja Narodowa – Misja. pfn.org.pl. [dostęp 2017-09-07].
  11. Michał Wojtczuk: Polska Fundacja Narodowa złamała swój statut, promując partię, a nie Polskę. wyborcza.pl, 8 lipca 2019. [dostęp 2021-03-07].
  12. Polska Fundacja Narodowa – Rada Fundacji. pfn.org.pl. [dostęp 2017-09-27].
  13. Polska Fundacja Narodowa, www.pfn.org.pl [dostęp 2021-01-04] (pol.).
  14. Dorota Wysocka-Schnepf: Gliński rechocze w twarz podatnikowi. Potoroczyn o Polskiej Fundacji Narodowej (pol.). wyborcza.pl, 3 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-06].
  15. PO: sposób finansowania Polskiej Fundacji Narodowej – kuriozalny. pap.pl, 30 października 2017. [dostęp 2018-02-14].
  16. Paweł Kośmiński: Afera billboardowa. PKW nie zajmie się kampanią Polskiej Fundacji Narodowej. wyborcza.pl, 18 września 2017. [dostęp 2018-02-14].
  17. Sąd: PFN naruszyła status finansując kampanię „Sprawiedliwe Sądy”. Trzaskowski: hipokryzja rządu PiS została potwierdzona (pol.). onet.pl. [dostęp 2018-11-28].
  18. Sąd odrzucił apelację PFN, prezes Fundacji złożył rezygnację (pol.). rmf24.pl. [dostęp 2019-07-08].
  19. Daniel Flis, Polska Fundacja Narodowa bezkarna. Prokuratura: „minister kultury nie dopatrzył się nieprawidłowości”, OKO.press, 24 stycznia 2020 [dostęp 2020-08-17].
  20. Michał Wojtczuk, Polska Fundacja Narodowa ukrywa informacje. NIK zawiadamia prokuraturę, wyborcza.pl, 9 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-09].
  21. 8,4 mln złotych na „Sprawiedliwe Sądy”, pół miliona na pensje zarządu. Znamy finanse PFN (pol.). konkret24.tvn24.pl, 4 stycznia 2019. [dostęp 2020-06-08].
  22. Agata Kondzińska, Iwona Szpala: Wszystkie kłamstwa o sądach na billboardach. 5 przykładów manipulacji. wyborcza.pl, 14 września 2017. [dostęp 2018-02-14].
  23. Spot z pijanym sędzią jednak powstał. Trzy lata temu Polska Fundacja Narodowa twierdziła, że to kłamstwo, Onet Wiadomości, 4 maja 2020 [dostęp 2020-06-05] (pol.).
  24. Andrzej Stankiewicz: Jak Polska Fundacja Narodowa wyrzuca miliony dolarów w amerykańskie błoto. Onet, 17 września 2019. [dostęp 2019-10-02].
  25. Andrzej Stankiewicz, Mieli promować Polskę, a nie odróżniali Warszawy od Pragi. Polska Fundacja Narodowa żegna się z amerykańską agencją WHWG, Onet Wiadomości, 15 czerwca 2020 [dostęp 2020-06-16] (pol.).
  26. Andrzej Stankiewicz, Opowieści o wydatkach Polskiej Fundacji Narodowej w USA część 2, czyli rodzina na swoim, Onet Wiadomości, 18 września 2019 [dostęp 2021-02-20] (pol.).
  27. Andrzej Stankiewicz, Kaczyński marzył o Hollywood. Skończyło się milionami na film z Morawieckim, Onet Wiadomości, 6 czerwca 2020 [dostęp 2020-09-05] (pol.).
  28. Michał Wilgocki: Banaś kontra Polska Fundacja Narodowa. NIK składa zawiadomienie do prokuratury (pol.). wyborcza.pl, 9 kwietnia 2021. [dostęp 2021-04-10].
  29. Agata Kondzińska, Iwona Szpala: Prokuratura odmówiła śledztwa w Polskiej Fundacji Narodowej (pol.). wyborcza.pl, 17 czerwca 2021. [dostęp 2021-06-17].
  30. Jakub Łukaszewski: Polska Fundacja Narodowa przegrała w sądzie. Musi ujawnić swoje umowy (pol.). wyborcza.pl, 19 maja 2021. [dostęp 2021-05-20].

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Biurowiec Kaskada w Warszawie 2020.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Biurowiec Kaskada przy al. Jana Pawła II 12 w Warszawie