Polska Socjalistyczna Republika Rad

Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski, początek sierpnia 1920. W centrum: Feliks Dzierżyński, Julian Marchlewski, Feliks Kon, Józef Unszlicht
Manifest Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski zapowiadający utworzenie Polskiej Socjalistycznej Republiki Rad[1]

Polska Socjalistyczna Republika Rad – koncepcja utworzenia z terenów II Rzeczypospolitej polskiej republiki radzieckiej, wchodzącej w skład Rosji Sowieckiej. Niezrealizowana z powodu klęski bolszewików w wojnie polsko-bolszewickiej (1919–1921)[2][3].

Historia

Koncepcja propagowana była w czasie wojny polsko-bolszewickiej przez komunistów polskich skupionych w Tymczasowym Komitecie Rewolucyjnym Polski tak zwanym Polrewkomie, który stanowił zaczątek władz komunistycznych na terenach Polski zajętych przez Armię Czerwoną w trakcie ofensywy letniej 1920.

Utworzony przez Rosyjską Partię Komunistyczną (bolszewików) z przekształcenia Biura Polskiego przy Komitecie Centralnym partii bolszewickiej w czasie wojny polsko-bolszewickiej, 23 lipca 1920 w Smoleńsku, z działaczy komunistycznych polskiego pochodzenia przebywających w Rosji Sowieckiej. Komitet przemieszczał się w pociągu pancernym za frontem nacierającej Armii Czerwonej. Odezwę o przejęciu władzy w Polsce ogłoszono 30 lipca w Białymstoku, pierwszym większym mieście na zachód od linii Curzona, zajętym 28 lipca 1920 przez Armię Czerwoną. Krótkotrwałą stałą siedzibą TKRP był Pałac Branickich w Białymstoku[4].

Polrewkom w Manifeście do polskiego ludu roboczego miast i wsi (autorstwa Feliksa Dzierżyńskiego), ogłoszonym 30 lipca 1920 w Wilnie[5] jako główny cel zapowiadał utworzenie Polskiej Socjalistycznej Republiki Rad[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Gdy w całej Polsce zostanie zwalony rząd krwawy, który wtrącił kraj w wojnę zbrodniczą, Zjazd delegatów ludu roboczego miast i wsi utworzy Polską Socjalistyczną Republikę Rad.
  2. ↑ Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2019-08-13].
  3. ↑ a b Słownik historii Polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973, s. 504, hasło „Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski”.
  4. ↑ Witold Sienkiewicz: Niepokonani 1920, Demart 2010, 2011, ​ISBN 978-83-7427-587-3​.
  5. ↑ Sylwia Frołow: Dzierżyński. Miłość i rewolucja, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 211.

Bibliografia

  • Słownik historii Polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973, s. 504, hasło „Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski”.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Polrewkom 1920.jpg
Polrewkom początek sierpnia 1920. W centrum: Iwan Skworcow, Feliks Dzierżyński, Julian Marchlewski, Feliks Kon
TKRP Manifest do polskiego ludu roboczego miast i wsi.pdf
Manifest Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski do polskiego ludu roboczego miast i wsi