Polska kawaleria w Sochaczewie (fotografia)

„Polska kawaleria w Sochaczewie”
Kadr z niemieckiego propagandowego filmu wojennego Kampfgeschwader Lützow z kawalerią i budynkiem widocznym na fotografii
Fotografia z innej perspektywy wykonana na planie Kampfgeschwader Lützow pokazująca wycofywanie się rzekomo polskiej kawalerii i piechoty

Polska kawaleria w Sochaczewie – fotografia przedstawiająca rzekomo polską kawalerię w Sochaczewie podczas bitwy nad Bzurą we wrześniu 1939. Obecnie uważa się, że została zrobiona podczas kręcenia niemieckiego filmu propagandowego Kampfgeschwader Lützow w 1940. Fotografia jest nadal jednym z najczęściej używanych opisów polskiej kawalerii podczas niemiecko-radzieckiej inwazji na Polskę w 1939[1].

Geneza

Pochodzenie fotografii jest niejasne, jednak została opublikowana w wielu cenionych książkach o inwazji na Polskę w 1939. W wydaniu „Bitew polskiego września” z 1972 autorstwa uczestnika bitwy nad Bzurą Apoloniusza Zawilskiego fotografia została opisana jako „Kawaleria w galopie przez Sochaczew”[2], ale w poprawionym wydaniu z 1989 nie została już uwzględniona[3][4][1]. W książce z 1982 „Armia Poznań w wojnie obronnej 1939” autorstwa Piotra Bauera i Bogusława Polaka zdjęcie zostało opisane jako „Armia Poznań w walkach w rejonie Uniejowa”[5]. Niektóre publikacje identyfikują jednostkę jako Wielkopolską Brygadę Kawalerii, która była częścią Armii „Poznań”[6]. Zdjęcie znalazło się także w wielu innych książkach, podręcznikach, publikacjach internetowych[1][7][8] i artykułach informacyjnych[9][10]. Można je również nabyć w kilku agencjach fotograficznych, takich jak Getty Images[11] i Alamy[12], które posiadają prawa autorskie do niego.

Wydruki publikowane w książkach zawsze miały bardzo niską rozdzielczość; gdy jednak udostępniono skany w wysokiej rozdzielczości, zauważono niespójność między fotografią a mundurami i zwyczajami polskiej kawalerii w 1939. Żołnierze na fotografii wydają się mieć polski hełm wz. 31 lub czechosłowacki hełm wz. 32, a polska kawaleria używała francuskich hełmów Adrian[1][4][13]. Również polska kawaleria tradycyjnie troczyła szable do siodeł pod lewym kolanem[13], podczas gdy żołnierze na zdjęciu noszą je pionowo po prawej stronie[1], ponadto brak jest typowych dla kawalerii z 1939 owsiaków przy siodłach. Niemożność wskazania dokładnego miejsca, w którym zdjęcie zostało zrobione, kwestionowało jego autentyczność[1].

Wyjaśnienie

Pochodzenie fotografii zostało wyjaśnione po zauważeniu, że niektóre budynki, mundury i siodła na fotografii pasują do budynków i wyposażenia żołnierzy widzianych w niemieckim filmie propagandowym Kampfgeschwader Lützow[14]. Polskich żołnierzy w filmie grali Słowacy, a ich mundury i siodła ściśle pasowały do tych używanych przez armię słowacką na początku II wojny światowej[1][4]. Scena z udziałem „polskiej kawalerii” w filmie została nakręcona w okolicach Wyszkowa w 1940[15][16]. Również wiele scen z filmu było powiązanych z konkretnymi lokalizacjami w tym mieście[17]. Zdjęcie nie jest kadrem z filmu, ale prawdopodobnie zostało zrobione podczas kręcenia[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Piotr Bojarski: Ani polscy ułani, ani Sochaczew (pol.). Wyborcza.pl. [dostęp 2020-02-23].
  2. ↑ Apoloniusz Zawilski: Bitwy polskiego września. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1972, s. 81.
  3. ↑ Apoloniusz Zawilski: Bitwy polskiego września. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-21-80817-4.
  4. ↑ a b c Kuba Wojewoda: Tajemnica archiwalnego zdjęcia (pol.). e-Sochaczew.pl. [dostęp 2020-02-23].
  5. ↑ Piotr Bauer, Bogusław Polak: Armia Poznań w wojnie obronnej 1939. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982, s. 401. ISBN 83-21-00385-0.
  6. ↑ Damian Kosiński: Przedwojenna kawaleria. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013. ISBN 978-83-7773-054-6.
  7. ↑ Galeria – miejsca (pol.). Kampania wrześniowa 1939. [dostęp 2020-02-23].
  8. ↑ Bitwa nad Bzurą – największe starcie kampanii wrześniowej (pol.). Polskie Radio. [dostęp 2020-02-23].
  9. ↑ James Elphick: 78 years ago, the first battle of World War II featured one of the world's last cavalry charges (ang.). Business Insider. [dostęp 2020-02-23].
  10. ↑ George Dvorsky: 8 Low-Tech Weapons And Tactics Used By Both Sides In WWII (ang.). Gizmodo. [dostęp 2020-02-23].
  11. ↑ Battle of the Bzura. Polish cavalry in Sochaczew in 1939. World War II (ang.). Getty Images. [dostęp 2020-02-23].
  12. ↑ Battle of the Bzura. Polish cavalry in Sochaczew in 1939. World War II (ang.). Alamy. [dostęp 2020-02-23].
  13. ↑ a b Ułan (szeregowiec) kawalerii polskiej z września 1939 (mundur) (pol.). Army 1914–1945. [dostęp 2020-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-23)].
  14. ↑ Ułani z Sochaczewa – czyli jak było naprawdę? w serwisie YouTube
  15. ↑ Justyna Pochmara, Marek Filipowicz: Mistyfikacja (pol.). [dostęp 2020-02-23].
  16. ↑ Eugeniusz Andrzej Daszkowski: Wyszkowskie wspomnienia. Szczecin: Wydawnictwo Albatros, 2000. ISBN 978-83-8803-818-1.
  17. ↑ Piotr Płochocki: Film Kampfgeschwader Lützow (Szwadron bojowy Lützow) reż. Hans Bertram – 28 lutego 1941, Tobis Filmkunst (pol.). Wyszkowska Atlantyda. [dostęp 2020-02-23].

Media użyte na tej stronie

Polish cavalry in Sochaczew (1939).jpg
Słynne zdjęcie które przez wiele lat uważano za fotografię polskiej kawalerii we wrześniu 1939 roku[4]. Było ono wydane w wielu źródłach z rożnymi detalami:

Wiele szczegółów zdjęcia nie zgadzało się z opisem:

  • polska kawaleria w roku 1939 nosiła francuskie hełmy Adrian wz. 15[7], a na zdjęciu jeźdźcy mają hełmy wz. 31 lub hełmy czeskie wz. 32[6][8][9]
  • polscy ułani troczyli szable do siodeł pod lewym kolanem a na zdjęciu jeźdźcy mają szable wiszące pionowo po prawej stronie.[6]
  • brak jest typowych dla kawalerii z 1939 r. owsiaków przy siodłach
  • najczęściej wymienianym miejscem gdzie zdjęcie to zostało zrobione był Sochaczew, niestety żadne miejsce w Sochaczewie nie pasuje do zdjęcia
Mundury na zdjęciu są podobne do mundurów żołnierzy słowackich odgrywali role polskich kawalerzystów w niemieckim filmie propagandowym Kampfgeschwader Lützow z 1941 roku[10][8]. Sceny ataku kawalerii w tym filmie były kręcone w Wyszkowie[11][12]. Budynek po lewej stronie zdjęcia także widać w tym filmie (zobacz) i lokacja została rozpoznana jako okolice rynku w Wyszkowie. Powyższa fotografia nie jest kadrem z tego filmu ale musiało być zrobione podczas jego kręcenia[10][13].
Kampfgeschwader Lützow cavalery retreat.jpg
Scena z filmu Kampfgeschwader Lützow.
Kampfgeschwader Lützow - cavalery.jpg
Cavalry dressed in irregular uniforms reminiscent to uniforms used by Slovak soldiers playing Polish army in Kampfgeschwader Lützow