Polska służba weterynaryjna w wojnie polsko-bolszewickiej

Polska służba weterynaryjna w wojnie polsko-bolszewickiej – organizacja i działania służby weterynaryjnej w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Z uwagi na dużą liczbę wykorzystywanych przez wojsko koni, służba weterynaryjna należała do ważniejszych służb Wojska Polskiego w okresie wojny. Szefowie służby weterynaryjnej funkcjonowali w strukturach kwatermistrzostwa związków operacyjnych oraz przy dowództwach związków taktycznych piechoty i jazdy. Jednocześnie powstały armijne składnice weterynaryjne i szpitale koni o numeracji tych związków operacyjnych, zaś przy dywizjach piechoty i brygadach jazdy – szpitale dla koni o numeracji odpowiadającej macierzystej formacji^[1].

Konie w Wojsku Polskim

Wojsko Polskie na froncie wykorzystywało prawie wyłącznie trakcję konną. Konie przeznaczone były przede wszystkim do taborów oraz dla kawalerii, a ich liczba ciągle wzrastała. Z końcem 1918 w linii znajdowało się około 20 000 koni, w maju 1919 już 95 000, zaś w szczytowym okresie rozwoju sił zbrojnych ich liczba wynosiła około 190 000, z tego 137 000 w formacjach frontowych^[2]. Tak wielka liczba koni wymagała dysponowania specjalistyczną służbą weterynaryjną^[3].

Organa naczelne służby weterynaryjnej

Na szczeblu Ministerstwa Spraw Wojskowych za funkcjonowanie służby weterynaryjnej odpowiadała początkowo Sekcja Weterynaryjna Departamentu Mobilizacyjno-Organizacyjnego, kierowana przez mjr. dr. Józefa Gabriela Malewskiego. 12 listopada 1918 mjr Malewski mianowany został Naczelnym Lekarzem Weterynarii Wojska Polskiego. Po reorganizacji MSWojsk., w maju 1919, usamodzielniono sekcję Weterynaryjną. Weszła ona w podporządkowanie I wiceministra, a w jej skład wchodziły wydziały: personalny, inspektorski, naukowo-oświatowy, zaopatrywania i szpitalnictwa. Sekcja współpracowała z Departamentem do Spraw Koni i Taborów oraz Generalnym Inspektoratem Jazdy. Po kolejnej reorganizacji MSWojsk., Sekcja Weterynaryjna, nadal kierowana przez ppłk. Malewskiego, weszła w skład Departamentu IV Koni^[4].

Służba weterynaryjna w strukturach polowych

„Łapka” lekarzy weterynarii

Pion służby weterynaryjnej miał też swoje umocowanie w strukturach Sztabu Generalnego WP, a od marca 1919 w Sztabie Generalnym Naczelnego Dowództwa WP. Do grudnia za służbę weterynaryjną odpowiadał Oddział IV Kwatermistrzostwo, zaś po utworzeniu pionu II zastępcy szefa Sztabu Generalnego – Głównego Kwatermistrza ND WP, weszła w jego skład. Na stanowisko szefa Służby Weterynaryjnej Głównego Kwatermistrzostwa ND WP powołany został ppłk Maksymilian Kowalewski^[4]. Przy kwatermistrzostwach związków operacyjnych oraz przy dowództwach związków taktycznych utworzono stanowiska szefów służby weterynaryjnej. Jednocześnie powstały armijne składnice weterynaryjne i szpitale koni o numeracji tych związków operacyjnych, a przy dywizjach piechoty i brygadach jazdy szpitale koni o numeracji odpowiadającej macierzystemu związkowi taktycznemu^[4].

Lekarze weterynarii na mundurach nosili „łapkę” barwy kurtki, wypustka oliwkowa^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Przepis ubioru polowego wojsk polskich r. 1919. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1920.
• Lech Wyszczelski: Wojsko Polskie w latach 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006. ISBN 83-89729-56-3.
• Lech Wyszczelski: Wojsko II Rzeczypospolitej. Armia ułanów, szarej piechoty i serca w plecaku. Od odzyskanej niepodległości do tragicznego września. Warszawa: Wydawnictwo Bellona. Spółka Akcyjna, 2014. ISBN 978-83-11-13061-6.