Polski Kontyngent Wojskowy w Kambodży
 ONZ UNTAC | |
 Kambodża | |
| Historia | |
| Państwa wystawiające | |
|---|---|
| Państwa mandatowe | |
| Decyzja o użyciu | 25 sierpnia 1992 |
| Rozpoczęcie misji | czerwiec 1992 |
| Zakończenie misji | listopad 1993 |
| Liczba zmian | 2 |
| Dowódcy | |
| Pierwszej zmiany | ppłk Tadeusz Jędrzejczak |
| Ostatniej zmiany | ppłk Kazimierz Zawiliński |
| Konflikt zbrojny | |
| wojna domowa w Kambodży | |
| Organizacja | |
| Typ | inżynieryjny, logistyczny |
| Podporządkowanie |
|
| Skład | Zgrupowanie Pododdziałów Inżynieryjnych, Centralna Składnica Zaopatrzenia, 6 kompanii logistycznych |
| Liczebność | ok. 700 żołnierzy |
| Dyslokacja | Kampong Cham, Kampong Thum, Krachen, Phnom Penh, Pursat, Siem Reap, Sihanouk Ville, Stoeng Treng |
Polski Kontyngent Wojskowy w Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kambodży (PKW UNTAC, PKW Kambodża) – wydzielony komponent Sił Zbrojnych RP, przeznaczony do zabezpieczenia logistycznego i inżynieryjnego ONZ-owskich sił pokojowych w Kambodży w latach 1992–1993. Jednostka Wojskowa 3240.
Historia
Przygotowania
W 1991 r. w Paryżu Koalicyjny Rząd Demokratycznej Kampuczy i prowietnamski rząd Ludowej Republiki Kampuczy zawarły porozumienie pokojowe, kończące trwającą od 1978 r. wojnę domową. W związku z tym Rada Bezpieczeństwa ONZ zdecydowała o wysłaniu w październiku 1991 r. Misji Przygotowawczej ONZ w Kambodży (UNAMIC), mającej za zadanie opracowanie założeń i przygotowanie gruntu pod pierwsze w kraju demokratyczne wybory (w misji brało udział 2 obserwatorów wojskowych z Polski). Zaś nad ich przebiegiem miała czuwać utworzona w marcu 1992 r. w miejsce UNAMIC Tymczasowa Administracja ONZ w Kambodży (UNTAC).
Polski kontyngent powstał na bazie batalionu logistycznego sformowanego na potrzeby Misji Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz referendum w Saharze Zachodniej (MINURSO), lecz w grudniu 1991 r. ONZ poprosiło Polskę o wysłanie go do Kambodży. Przygotowania przeformowanego batalionu rozpoczęto dopiero w kwietniu 1992 r. (w Wojskowym Centrum Szkolenia dla potrzeb Sił Pokojowych ONZ w Kielcach), lecz już 11 maja do Kwatery Głównej UNTAC przylecieli pierwsi oficerowie. Następnie od 14 czerwca do 14 lipca do Transit Camp (Obozu Przejściowego) przetransportowano właściwy kontyngent, liczący ok. 700 osób – znacznie więcej niż pierwotnie zakładano.
Działalność
Po raz pierwszy polski kontyngent wojskowy nie stanowił jednej zwartej jednostki, tylko składał się z kilku niezależnych komponentów, co wynikało z faktu funkcjonowania w strukturach UNTAC batalionu logistycznego, któremu miały podlegać polskie pododdziały:
- stacjonującego w Pursat Zgrupowania Pododdziałów Inżynieryjnych (Polish Engineer Task Forces), mającego za zadanie odbudowę dróg i mostów (na przełomie marca i kwietnia ZPI przeprowadziło przegrupowanie do Krachen, gdzie kontynuowało swoje działania),
- rozmieszczonego w 4 różnych bazach południowo-zachodniej Kambodży kompanii wsparcia logistycznego zaopatrujących oddziały ONZ w terenie oraz gromadzących broń z demobilizowanych i rozbrajanych oddziałów,
- Centralnej Składnicy Zaopatrzenia w Phnom Penh, dystrybuującej materiały i środki dla całej administracji i sił UNTAC,
- dwóch, podlegających bezpośrednio szefowi logistyki UNTAC, wydzielonych grup logistycznych, wykonujących te same zadania co kompanie.
Mimo bardzo dobrych opinii przełożonych o pracy polskich żołnierzy, to ujawniły się problemy wynikające z pośpiesznego przygotowania kontyngentu i braku rozpoznania rejonu działania. Najsłabiej opłacani z całej UNTAC Polacy musieli mieszkać w ciasnych bazach, bez odpowiedniego zaplecza higienicznego a czasami nawet żywieniowego. Trudne warunki powodowały częste choroby, które wraz z brakiem jakiejkolwiek komunikacji z rodzinami w kraju znacznie obniżały morale. Zdesperowani żołnierze napisali nawet list do Prezydenta RP (na oficjalnym blankiecie UNTAC, gdyż cała korespondencja PKW nie docierała do Polski), który spowodował interwencję Rzecznika Praw Obywatelskich. Innymi skutkami nieodpowiednia przygotowania PKW były spory kompetencyjne pomiędzy szefem logistyki UNTAC – formalnie starszym oficerem narodowym – i dowódcą POLLOG-u, gdyż nie wyznaczono konkretnego podziału zadań między nimi czy brak odpowiedniej komunikacji na linii UNTAC-MON: sformowanie dowództwa polskiego batalionu w sytuacji, gdy w strukturach UNTAC istniał już odpowiedni batalion logistyczny lub kuriozalna konieczność wydzielenia z dwóch kompanii wydzielonych grup wsparcia logistycznego: w PKW wystawiono tylko 4 zamiast przewidzianych etatem misji 6 kompanii logistycznych.
Innym, o wiele poważniejszym problemem była działalność Czerwonych Khmerów, którzy rozpoczęli ataki na wojska ONZ – spowodowały one dozbrojenie PKW. Wielokrotnie w kierunku obozu 5. kompanii Kampong Thom oddawano nocami pojedyncze wystrzały. Obóz był także celem kilkukrotnych ataków uzbrojonych miejscowych bandytów wabionych „dobrami”, które się w nim znajdowały.
Pierwszy poważny incydent zbrojny miał miejsce z 23 na 24 kwietnia 1993 r., gdy żołnierze 4. kompanii wsparcia logistycznego w Siem Reap musieli odeprzeć atak Czerwonych Khmerów. Drugi atak odbył się 3 maja 1993 r. również w Siem Reap. Obroną dowodził mjr Wiesław Słoniewski[1][2]. Atak został odparty bez strat własnych. 4. kompania, praktycznie własnymi siłami, mimo iż bangladescy wartownicy byli przydzieleni właśnie do stałej obrony kompanii, odparła atak, przez co dowództwo postanowiło ją ewakuować. Kolejne dwa incydenty odbyły się 4 i 5 maja 1993 r.[2], gdy w godzinach wieczornych oddział Czerwonych Khmerów (wg oceny obserwatorów ONZ – ok. 200 żołnierzy) uzbrojonych w moździerze 82 mm i karabiny maszynowe zaatakował wspólny chińsko-polski obóz 5. kompanii. Ich celem było opanowanie Kampong Thom w celu niedopuszczenia do przeprowadzenia wyborów w tej prowincji. Ogniem karabinków KBK AK 7,62 mm po wystrzeleniu ok. 1000 szt. amunicji oraz użyciu granatów ręcznych atak został odparty bez strat własnych[2].
Powrót
Mimo dużej aktywności komunistów wybory wygrali monarchiści, a sytuacja zaczęła się normalizować. W czerwcu i lipcu znaczna część ochotników i policjantów oenzetowskich wyjechała z Kambodży, a z nimi część kontyngentów narodowych. Częściowo tyczyło się to również PKW, w którym zaszła rotacja, w tym 154 żołnierzy zasadniczej służby wojskowej, zastąpionych przez tylko 75 osób.
Była to liczba wystarczająca, gdyż w sierpniu rozpoczęła się ewakuacja polskich oddziałów – w sierpniu do Phnom Penh wycofała się 6 kompania, we wrześniu 4 i ZPI, w październiku 3 i 5, a w listopadzie Kambodżę opuściły 1 i 3 oraz CSZ. W terenie do 1994 r. pozostali jedynie polscy obserwatorzy wojskowi oraz oficerowi odpowiedzialni za likwidację magazynów.
Tradycje Polskiego Kontyngentu Wojskowego w UNTAC kontynuowało Centrum Szkolenia na Potrzeby Sił Pokojowych.
Struktura organizacyjna
- starszy oficer narodowy/szef logistyki UNTAC (Phnom Penh) – płk Kazimierz Giłej → płk Krzysztof Mamczur
- Dowództwo – POLLOG (polski batalion logistyczno-inżynieryjny) (Phnom Penh) – ppłk Tadeusz Jędrzejczak → ppłk Kazimierz Zawiliński
- elementy podległe w strukturze krajowej polskiemu batalionowi, w strukturze operacyjnej batalionowi logistycznemu UNTAC
- 1 kompania wsparcia logistycznego (Phnom Penh – Special Zone)
- 2 kompania wsparcia logistycznego (Sihanouk Ville – Sector 6)
- 3 kompania wsparcia logistycznego (Kampong Cham – Sector 5 East)
- 4 kompania wsparcia logistycznego (Siem Reap – Sector 2) – mjr Andrzej Flisiuk
- 5 kompania wsparcia logistycznego (Kampong Thum – Sector 5 West) – także pod nazwą wydzielonej grupy logistycznej 4 kompanii wsparcia logistycznego
- 6 kompania wsparcia logistycznego (Stoeng Treng – Sector 4) – także pod nazwą wydzielonej grupy logistycznej 3 kompanii wsparcia logistycznego
- elementy podległe w strukturze krajowej polskiemu batalionowi, w strukturze operacyjnej Szefowi Inżynierów UNTAC
- Zgrupowanie Pododdziałów Inżynieryjnych (Pursat → Krachen) – ppłk Krzysztof Chrzanowski
- kompania drogowa (Pursat → Krachen)
- kompania mostowa (Pursat → Krachen)
- pluton dowodzenia (Pursat → Krachen)
- pluton zabezpieczenia technicznego (Pursat → Krachen)
- Zgrupowanie Pododdziałów Inżynieryjnych (Pursat → Krachen) – ppłk Krzysztof Chrzanowski
- elementy podległe w strukturze krajowej polskiemu batalionowi, w strukturze operacyjnej Szefowi Logistyki UNTAC
- Centralna Składnica Zaopatrzenia (Phnom Penh) – ppłk Stanisław Azarewicz
- personel w HQ UNTAC (Phnom Penh)
Czas trwania, dowódcy oraz liczebność poszczególnych zmian:
| Zmiana | Początek | Koniec | Dowódca | Liczebność |
|---|---|---|---|---|
| I | 06.1992 | 01.1993 | ppłk Tadeusz Jędrzejczak | ok. 700 |
| II | 01.1993 | 11.1993 | ppłk Kazimierz Zawiliński |
Polskie jednostki na tle kontyngentów wojskowych UNTAC w maju 1993[3][4]:
| Struktura logistyki UNTAC[5]:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy
- ↑ Katarzyna Nowakowska, Piotr Oller, były żołnierz, który brał udział w misji w Kambodży: Najbardziej boli nas zapomnienie, „gazetapl” [dostęp 2017-09-09] (pol.).
- ↑ a b c Marek Wąs, Wyborcza.pl, wyborcza.pl, 1 września 2015 [dostęp 2017-09-09].
- ↑ Grzegorz Ciechanowski: Operacje pokojowe ONZ w XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013, s. 317. ISBN 978-83-7780-729-3.
- ↑ United Nations Transitional Authority in Cambodja. www.kvbk.nl. [dostęp 2020-03-04]. (niderl.).
- ↑ „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. Nr 3 (253), s. 160-163, 2015. Daniel Koreś – redaktor naczelny. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne. ISSN 1640-6281.
Bibliografia
- Grzegorz Ciechanowski: Polskie kontyngenty wojskowe w operacjach pokojowych 1990–1999. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010. ISBN 978-83-7611-531-3.
- Andrzej Fularczyk. Warunki realizacji zadań mandatowych w Misji UNTAC (1992-1993) w Kambodży na przykładzie działalności 2 kompanii wsparcia logistycznego. „Cywilizacja i Polityka 2019 Tom 17 Nr 17”. Gdańsk: Uniwersytet Gdański. ISSN 1732-5641.
- Czesław Marcinkowski: Wojsko Polskie w operacjach międzynarodowych na rzecz pokoju. Warszawa: Wydawnictwo M.M., 2005. ISBN 83-89710-25-0.
- UNTAC na stronie Ośrodka Informacji ONZ w Warszawie. www.unic.un.org.pl. [dostęp 2010-05-06]. (pol.).
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
bendera Indonesia
.svg)
Flag of Canada introduced in 1965, using Pantone colors. This design replaced the Canadian Red Ensign design.
.svg)
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
The national flag of Kingdom of Thailand since September 2017; there are total of 3 colours:
- Red represents the blood spilt to protect Thailand’s independence and often more simply described as representing the nation.
- White represents the religion of Buddhism, the predominant religion of the nation
- Blue represents the monarchy of the nation, which is recognised as the centre of Thai hearts.
.svg)
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Lexicon (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Flag of Cambodia under the United Nations Transitional Authority in Cambodia, 1992-1993.
- --Lexicon
UNTAC_Medal bar
Cambodia map from CIA World Factbook (since 11 maja 2005), converted from original GIF format