Polski Kontyngent Wojskowy w Kambodży

Polski Kontyngent Wojskowy w Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kambodży
POLLOG
 ONZ UNTAC
Ilustracja
Kambodża
Historia
Państwa wystawiające

 Polska

Państwa mandatowe

UNTAC Kambodża

Decyzja o użyciu

25 sierpnia 1992

Rozpoczęcie misji

czerwiec 1992

Zakończenie misji

listopad 1993

Liczba zmian

2

Dowódcy
Pierwszej zmiany

ppłk Tadeusz Jędrzejczak

Ostatniej zmiany

ppłk Kazimierz Zawiliński

Konflikt zbrojny
wojna domowa w Kambodży
Organizacja
Typ

inżynieryjny, logistyczny

Podporządkowanie

Kwatera Główna UNTAC

Skład

Zgrupowanie Pododdziałów Inżynieryjnych, Centralna Składnica Zaopatrzenia, 6 kompanii logistycznych

Liczebność

ok. 700 żołnierzy

Dyslokacja

Kampong Cham, Kampong Thum, Krachen, Phnom Penh, Pursat, Siem Reap, Sihanouk Ville, Stoeng Treng

Polski Kontyngent Wojskowy w Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kambodży (PKW UNTAC, PKW Kambodża) – wydzielony komponent Sił Zbrojnych RP, przeznaczony do zabezpieczenia logistycznego i inżynieryjnego ONZ-owskich sił pokojowych w Kambodży w latach 1992–1993. Jednostka Wojskowa 3240.

Historia

Przygotowania

W 1991 r. w Paryżu Koalicyjny Rząd Demokratycznej Kampuczy i prowietnamski rząd Ludowej Republiki Kampuczy zawarły porozumienie pokojowe, kończące trwającą od 1978 r. wojnę domową. W związku z tym Rada Bezpieczeństwa ONZ zdecydowała o wysłaniu w październiku 1991 r. Misji Przygotowawczej ONZ w Kambodży (UNAMIC), mającej za zadanie opracowanie założeń i przygotowanie gruntu pod pierwsze w kraju demokratyczne wybory (w misji brało udział 2 obserwatorów wojskowych z Polski). Zaś nad ich przebiegiem miała czuwać utworzona w marcu 1992 r. w miejsce UNAMIC Tymczasowa Administracja ONZ w Kambodży (UNTAC).

Polski kontyngent powstał na bazie batalionu logistycznego sformowanego na potrzeby Misji Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz referendum w Saharze Zachodniej (MINURSO), lecz w grudniu 1991 r. ONZ poprosiło Polskę o wysłanie go do Kambodży. Przygotowania przeformowanego batalionu rozpoczęto dopiero w kwietniu 1992 r. (w Wojskowym Centrum Szkolenia dla potrzeb Sił Pokojowych ONZ w Kielcach), lecz już 11 maja do Kwatery Głównej UNTAC przylecieli pierwsi oficerowie. Następnie od 14 czerwca do 14 lipca do Transit Camp (Obozu Przejściowego) przetransportowano właściwy kontyngent, liczący ok. 700 osób – znacznie więcej niż pierwotnie zakładano.

Działalność

Po raz pierwszy polski kontyngent wojskowy nie stanowił jednej zwartej jednostki, tylko składał się z kilku niezależnych komponentów, co wynikało z faktu funkcjonowania w strukturach UNTAC batalionu logistycznego, któremu miały podlegać polskie pododdziały:

  • stacjonującego w Pursat Zgrupowania Pododdziałów Inżynieryjnych (Polish Engineer Task Forces), mającego za zadanie odbudowę dróg i mostów (na przełomie marca i kwietnia ZPI przeprowadziło przegrupowanie do Krachen, gdzie kontynuowało swoje działania),
  • rozmieszczonego w 4 różnych bazach południowo-zachodniej Kambodży kompanii wsparcia logistycznego zaopatrujących oddziały ONZ w terenie oraz gromadzących broń z demobilizowanych i rozbrajanych oddziałów,
  • Centralnej Składnicy Zaopatrzenia w Phnom Penh, dystrybuującej materiały i środki dla całej administracji i sił UNTAC,
  • dwóch, podlegających bezpośrednio szefowi logistyki UNTAC, wydzielonych grup logistycznych, wykonujących te same zadania co kompanie.

Mimo bardzo dobrych opinii przełożonych o pracy polskich żołnierzy, to ujawniły się problemy wynikające z pośpiesznego przygotowania kontyngentu i braku rozpoznania rejonu działania. Najsłabiej opłacani z całej UNTAC Polacy musieli mieszkać w ciasnych bazach, bez odpowiedniego zaplecza higienicznego a czasami nawet żywieniowego. Trudne warunki powodowały częste choroby, które wraz z brakiem jakiejkolwiek komunikacji z rodzinami w kraju znacznie obniżały morale. Zdesperowani żołnierze napisali nawet list do Prezydenta RP (na oficjalnym blankiecie UNTAC, gdyż cała korespondencja PKW nie docierała do Polski), który spowodował interwencję Rzecznika Praw Obywatelskich. Innymi skutkami nieodpowiednia przygotowania PKW były spory kompetencyjne pomiędzy szefem logistyki UNTAC – formalnie starszym oficerem narodowym – i dowódcą POLLOG-u, gdyż nie wyznaczono konkretnego podziału zadań między nimi czy brak odpowiedniej komunikacji na linii UNTAC-MON: sformowanie dowództwa polskiego batalionu w sytuacji, gdy w strukturach UNTAC istniał już odpowiedni batalion logistyczny lub kuriozalna konieczność wydzielenia z dwóch kompanii wydzielonych grup wsparcia logistycznego: w PKW wystawiono tylko 4 zamiast przewidzianych etatem misji 6 kompanii logistycznych.

Innym, o wiele poważniejszym problemem była działalność Czerwonych Khmerów, którzy rozpoczęli ataki na wojska ONZ – spowodowały one dozbrojenie PKW. Wielokrotnie w kierunku obozu 5. kompanii Kampong Thom oddawano nocami pojedyncze wystrzały. Obóz był także celem kilkukrotnych ataków uzbrojonych miejscowych bandytów wabionych „dobrami”, które się w nim znajdowały.

Pierwszy poważny incydent zbrojny miał miejsce z 23 na 24 kwietnia 1993 r., gdy żołnierze 4. kompanii wsparcia logistycznego w Siem Reap musieli odeprzeć atak Czerwonych Khmerów. Drugi atak odbył się 3 maja 1993 r. również w Siem Reap. Obroną dowodził mjr Wiesław Słoniewski[1][2]. Atak został odparty bez strat własnych. 4. kompania, praktycznie własnymi siłami, mimo iż bangladescy wartownicy byli przydzieleni właśnie do stałej obrony kompanii, odparła atak, przez co dowództwo postanowiło ją ewakuować. Kolejne dwa incydenty odbyły się 4 i 5 maja 1993 r.[2], gdy w godzinach wieczornych oddział Czerwonych Khmerów (wg oceny obserwatorów ONZ – ok. 200 żołnierzy) uzbrojonych w moździerze 82 mm i karabiny maszynowe zaatakował wspólny chińsko-polski obóz 5. kompanii. Ich celem było opanowanie Kampong Thom w celu niedopuszczenia do przeprowadzenia wyborów w tej prowincji. Ogniem karabinków KBK AK 7,62 mm po wystrzeleniu ok. 1000 szt. amunicji oraz użyciu granatów ręcznych atak został odparty bez strat własnych[2].

Powrót

Mimo dużej aktywności komunistów wybory wygrali monarchiści, a sytuacja zaczęła się normalizować. W czerwcu i lipcu znaczna część ochotników i policjantów oenzetowskich wyjechała z Kambodży, a z nimi część kontyngentów narodowych. Częściowo tyczyło się to również PKW, w którym zaszła rotacja, w tym 154 żołnierzy zasadniczej służby wojskowej, zastąpionych przez tylko 75 osób.

Była to liczba wystarczająca, gdyż w sierpniu rozpoczęła się ewakuacja polskich oddziałów – w sierpniu do Phnom Penh wycofała się 6 kompania, we wrześniu 4 i ZPI, w październiku 3 i 5, a w listopadzie Kambodżę opuściły 1 i 3 oraz CSZ. W terenie do 1994 r. pozostali jedynie polscy obserwatorzy wojskowi oraz oficerowi odpowiedzialni za likwidację magazynów.

Tradycje Polskiego Kontyngentu Wojskowego w UNTAC kontynuowało Centrum Szkolenia na Potrzeby Sił Pokojowych.

Struktura organizacyjna

Mapa konturowa Kambodży
Geographylogo.svg
Rozlokowanie polskich pododdziałów
Baretka Medalu służbie pokoju UNTAC
  • starszy oficer narodowy/szef logistyki UNTAC (Phnom Penh) – płk Kazimierz Giłej → płk Krzysztof Mamczur
    • Dowództwo – POLLOG (polski batalion logistyczno-inżynieryjny) (Phnom Penh) – ppłk Tadeusz Jędrzejczak → ppłk Kazimierz Zawiliński
    • elementy podległe w strukturze krajowej polskiemu batalionowi, w strukturze operacyjnej batalionowi logistycznemu UNTAC
      • 1 kompania wsparcia logistycznego (Phnom Penh – Special Zone)
      • 2 kompania wsparcia logistycznego (Sihanouk Ville – Sector 6)
      • 3 kompania wsparcia logistycznego (Kampong Cham – Sector 5 East)
      • 4 kompania wsparcia logistycznego (Siem Reap – Sector 2) – mjr Andrzej Flisiuk
      • 5 kompania wsparcia logistycznego (Kampong Thum – Sector 5 West) – także pod nazwą wydzielonej grupy logistycznej 4 kompanii wsparcia logistycznego
      • 6 kompania wsparcia logistycznego (Stoeng Treng – Sector 4) – także pod nazwą wydzielonej grupy logistycznej 3 kompanii wsparcia logistycznego
    • elementy podległe w strukturze krajowej polskiemu batalionowi, w strukturze operacyjnej Szefowi Inżynierów UNTAC
      • Zgrupowanie Pododdziałów Inżynieryjnych (PursatKrachen) – ppłk Krzysztof Chrzanowski
        • kompania drogowa (PursatKrachen)
        • kompania mostowa (PursatKrachen)
        • pluton dowodzenia (PursatKrachen)
        • pluton zabezpieczenia technicznego (PursatKrachen)
    • elementy podległe w strukturze krajowej polskiemu batalionowi, w strukturze operacyjnej Szefowi Logistyki UNTAC
      • Centralna Składnica Zaopatrzenia (Phnom Penh) – ppłk Stanisław Azarewicz
    • personel w HQ UNTAC (Phnom Penh)

Czas trwania, dowódcy oraz liczebność poszczególnych zmian:

ZmianaPoczątekKoniecDowódcaLiczebność
I06.199201.1993ppłk Tadeusz Jędrzejczakok. 700
II01.199311.1993ppłk Kazimierz Zawiliński

Polskie jednostki na tle kontyngentów wojskowych UNTAC w maju 1993[3][4]:

SektorPaństwoKontyngentDyslokacja
Kwatera Główna UNTACPhnom Penh
Ghana Strefa Specjalna
(Phnom Penh)
 Ghanabatalion operacyjny GHANBATTPhnom Penh
 Indonezjabatalion operacyjny INDABATT (rezerwa)
 Australiabatalion łączności (dowództwo)
 ONZbatalion logistyczny (dowództwo)
 Niemcybatalion medyczny
 Australiakompania łączności
 Polskakompania logistyczna
 Kanadakompania transportowa
 ONZkompania policji wojskowej
 Francjajednostka lotnicza
 Urugwajjednostka wodna
 ONZjednostka rozminowania
Holandia Sektor 1
(Bântéay Méanchey)
 Holandiabatalion operacyjny DUTCHBATTSisŏphŏn
Bangladesz Sektor 2
(Siĕm Réab)
 Bangladeszbatalion operacyjny BANGBATTSiĕm Réab
 Francjakompania inżynieryjna
 Polskakompania logistyczna
 Indiekompania medyczna
Pakistan Sektor 3
(Preăh Vĭhéar)
 Pakistanbatalion operacyjny PAKBATTTbêng Méan Chey
Urugwaj Sektor 4
(Krâchéh, Môndôl Kiri, Rôttanak Kiri, Stœ̆ng Trêng)
 Urugwajbatalion operacyjny URUBATTStœ̆ng Trêng
 Polskabatalion inżynieryjnyKrâchéh
 Polskapluton logistyczny /kompania/Stœ̆ng Trêng
 Singapurpluton logistyczny
 Indiepluton medyczny
Indonezja Sektor 5W
(Kâmpóng Thum)
 Indonezjabatalion operacyjny INDOBATTKâmpóng Thum
 Chinybatalion inżynieryjny
 Polskapluton logistyczny /kompania/
 Indiepluton medyczny
Indie Sektor 5E
(Kâmpóng Cham, Prey Vêng, Svay Riĕng)
 Indiebatalion operacyjny INDABATTKâmpóng Cham
 Polskakompania logistyczna
Francja Sektor 6
(Kâmpôt, Kaôh Kŏng, Sihanouk Ville, Takêv)
 Francjabatalion operacyjny FRENCHBATTSihanouk Ville
 Japoniabatalion inżynieryjnyTakêv
 Polskakompania logistycznaSihanouk Ville
 Filipinyjednostka wodna
Malezja Sektor 8
(Bătdâmbâng)
 Malezjabatalion operacyjny MALBATTBătdâmbâng
 Tajlandiabatalion inżynieryjny
 Australiakompania łączności
 Pakistankompania logistyczna
 Indiepluton medyczny
 Australiajednostka lotnicza
 ONZjednostka rozminowania
Tunezja Sektor 9W
(Kâmpóng Chhnăng, Poŭrsăt)
 Tunezjabatalion operacyjny TUNBATTKâmpóng Chhnăng
 Malezjajednostka lotnicza
Bułgaria Sektor 9E
(Kâmpóng Spœ, Kândal)
 Bułgariabatalion operacyjny BULGABATTKâmpóng Spœ

Struktura logistyki UNTAC[5]:

Przypisy

  1. Katarzyna Nowakowska, Piotr Oller, były żołnierz, który brał udział w misji w Kambodży: Najbardziej boli nas zapomnienie, „gazetapl” [dostęp 2017-09-09] (pol.).
  2. a b c Marek Wąs, Wyborcza.pl, wyborcza.pl, 1 września 2015 [dostęp 2017-09-09].
  3. Grzegorz Ciechanowski: Operacje pokojowe ONZ w XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013, s. 317. ISBN 978-83-7780-729-3.
  4. United Nations Transitional Authority in Cambodja. www.kvbk.nl. [dostęp 2020-03-04]. (niderl.).
  5. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. Nr 3 (253), s. 160-163, 2015. Daniel Koreś – redaktor naczelny. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne. ISSN 1640-6281. 

Bibliografia

  • Grzegorz Ciechanowski: Polskie kontyngenty wojskowe w operacjach pokojowych 1990–1999. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010. ISBN 978-83-7611-531-3.
  • Andrzej Fularczyk. Warunki realizacji zadań mandatowych w Misji UNTAC (1992-1993) w Kambodży na przykładzie działalności 2 kompanii wsparcia logistycznego. „Cywilizacja i Polityka 2019 Tom 17 Nr 17”. Gdańsk: Uniwersytet Gdański. ISSN 1732-5641. 
  • Czesław Marcinkowski: Wojsko Polskie w operacjach międzynarodowych na rzecz pokoju. Warszawa: Wydawnictwo M.M., 2005. ISBN 83-89710-25-0.
  • UNTAC na stronie Ośrodka Informacji ONZ w Warszawie. www.unic.un.org.pl. [dostęp 2010-05-06]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Indonesia.svg
bendera Indonesia
Flag of Canada (Pantone).svg
Flag of Canada introduced in 1965, using Pantone colors. This design replaced the Canadian Red Ensign design.
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Flag of Malaysia.svg
Flag of Malaysia – Jalur Gemilang (Stripes of Glory)
Flag of Thailand.svg
The national flag of Kingdom of Thailand since September 2017; there are total of 3 colours:
  • Red represents the blood spilt to protect Thailand’s independence and often more simply described as representing the nation.
  • White represents the religion of Buddhism, the predominant religion of the nation
  • Blue represents the monarchy of the nation, which is recognised as the centre of Thai hearts.
Flag of Cambodia under UNTAC.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Lexicon (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

Flag of Cambodia under the United Nations Transitional Authority in Cambodia, 1992-1993.

--Lexicon
UNTAC Medal bar.gif
UNTAC_Medal bar
Cb-map.png
Cambodia map from CIA World Factbook (since 11 maja 2005), converted from original GIF format