Polski Wielometryczny Wskaźnik Stanu Ekologicznego Rzek
Polski Wielometryczny Wskaźnik Stanu Ekologicznego Rzek (MMI, MMI_PL) – wskaźnik stosowany w Polsce do monitorowania jakości wód rzecznych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska.
Wskaźnik MMI został opracowany na potrzeby oceny jakości wód na podstawie stanu makrozoobentosu zgodnie z wymaganiami Ramowej Dyrektywy Wodnej. Jest średnią ważoną kilku innych wskaźników biotycznych, które są zaadaptowanymi do polskich warunków wskaźnikami stosowanymi w biomonitoringu hydrobiologicznym. Dane do obliczenia wskaźnika uzyskuje się pobierając próbę zoobentosu ze strefy przydennej cieku i licząc osobniki należące do poszczególnych rodzin (ewentualnie innych jednostek taksonomicznych)[1].
Struktura wskaźnika MMI[1]: MMI= 0,334 ASPT + 0,266 Log10(Sel_EPTD + 1) + 0,067 (1 – GOLD) + 0,167 S + 0,083 EPT + 0,083 H'
Wskaźniki kluczowe wchodzące w skład MMI to[1]:
- Uśredniony Wskaźnik Jakości Wód (ASPT-PL) – iloraz wskaźnika BMWP-PL, czyli sumy punktów przypisanych rodzinom bezkręgowców bentosowych i liczby punktowanych rodzin
- Wskaźnik Log10(Sel_EPTD +1) – logarytm dziesiętny sumy osobników z następujących rodzin jętek (Ephemeroptera), widelnic (Plecoptera), chruścików (Trichoptera) i muchówek (Diptera): Heptageniidae, Ephemeridae, Leptophlebiidae, Brachycentridae, Goeridae, Polycentropodidae, Limnephilidae, Odontoceridae, Dolichopodidae, Stratiomyidae, Dixidae, Empididae, Athericidae, Nemouridae powiększonej o 1
- Wskaźnik 1–GOLD – różnica 1 i frekwencji ślimaków (Gastropoda), skąposzczetów (Oligochaeta) i muchówek (Diptera)
- Liczba stwierdzonych taksonów (rodzin) (S)
- Wskaźnik EPT – liczba rodzin jętek (E), widelnic (P) i chruścików (T)
- Wskaźnik Shannona-Wienera (H') – wskaźnik różnorodności biologicznej
W celu odrzucenia wartości skrajnych, do obliczenia MMI używa się normalizacji, przez co znormalizowany wskaźnik (określany jako ICMi) może osiągać wartości od nieco poniżej 0 do nieco powyżej 1. Gdy ICMi jest niższe od 0, odpowiada mu MMI=0, gdy wyższe od 1, MMI=1. Dla ICMi w zakresie <0;1> MMI=ICMi[1].
Ponieważ w ciekach różnych typów zespoły fauny wskazującej na stan zdegradowany lub bliski naturalnemu są różne, wyodrębniono kilka typów cieków, dla których zdefiniowano wartości graniczne klas jakości wód. Wartości dla nizinnych potoków i małych rzek o dnie piaszczystym (typ 17 w polskiej typologii wód powierzchniowych, typ R-C1 w typologii europejskiego ćwiczenia interkalibracyjnego) zostały poddane procesowi interkalibracji w ramach systemu oceny jakości wód obowiązującego w Unii Europejskiej. Wartości graniczne klas jakości wód dla wskaźnika MMI przedstawia poniższa tabela[1]:
| Klasa | Potoki górskie tatrzańskie | Potoki górskie sudeckie i rzeki wyżynne krzemianowe zachodnie | Rzeki wyżynne węglanowe i krzemianowe wschodnie | Małe rzeki nizinne | Rzeki nizinne oraz rzeki przyujściowe | Rzeki nizinne o podłożu organicznym i rzeki nizinne łączące jeziora |
|---|---|---|---|---|---|---|
| I | ≥0,674 | ≥0,86 | ≥0,891 | ≥0,908 | ≥0,903 | ≥0,893 |
| II | ≥0,614 | ≥0,667 | ≥0,698 | ≥0,716 | ≥0,717 | ≥0,687 |
| III | ≥0,409 | ≥0,445 | ≥0,465 | ≥0,477 | ≥0,478 | ≥0,458 |
| IV | ≥0,205 | ≥0,222 | ≥0,233 | ≥0,239 | ≥0,239 | ≥0,229 |
| V | <0,205 | <0,222 | <0,233 | <0,239 | <0,239 | <0,229 |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e Barbara Bis, Artur Mikulec: Typy biocenotyczne rzek Polski: wyznaczenie granic klas za pomocą Polskiego Wielometrycznego Wskaźnika Stanu Ekologicznego Rzek MMI_PL, na podstawie makrobezkręgowców bentosowych (moduł oceny: RIVECO macro). W: Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych. Barbara Bis (red.). Warszawa: Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2012, s. 82–93.