Polskie przekłady Psalmów

Polskie przekłady Psalmów należały do najczęstszych tłumaczeń ksiąg Biblii w Polsce.

Lista przekładów

Tabela przedstawia listę wszystkich wydanych przekładów Księgi Psalmów na język polski. Opisy poszczególnych pól:

  • autor – autor przekładu
  • samodzielne wydanie – tak: przekład był wydany osobno i samodzielnie; nie: przekład był częścią większego wydania
  • nazwa – nazwa przekładu lub wydania, w którego skład wchodził
  • rok pierwszego wydania
  • tekst źródłowy, który posłużył do tłumaczenia: Wulgata, Septuaginta, tekst masorecki lub Psalterium Pianum (łaciński przekład tekstu masoreckiego z 1945).
AutorSamodzielne wyd.NazwaRokTekst źródłowy
nieznany
T
Psałterz floriański1395-1405Wulgata
nieznany
T
Psałterz puławskiXV w.Wulgata
nieznany
T
Psałterz krakowski1470Wulgata
Walenty Wróbel z Poznania
T[a]
Żołtarz Dawida proroka1528[b]Wulgata
Mikołaj Rej[c]
T
Psałterz Dawidów1546[d]Wulgata[e]
Jakub Lubelczyk
T
Psałterz Dawida1558Wulgata
nieznany[f]
N
Biblia Leopolity1561Wulgata
zespół autorów
N
Biblia brzeska1563tekst masorecki
Jan Kochanowski
T
Psałterz Dawidów1579Wulgata
Szymon Budny
N
Biblia nieświeska1582tekst masorecki
Paweł Milejewski
T
Psalmy Dawidowe1587[g]
Jakub Wujek
T
Psałterz Dawidów1594Wulgata
Jakub Wujek
N
Biblia Jakuba Wujka1599Wulgata
Maciej Rybiński
T
Psalmy Dawidowe1605
Salomon Rysiński
T
Niektóre psalmy Dawidowe[h]1614
Daniel Mikołajewski
N
Biblia gdańska1632tekst masorecki
Franciszek Karpiński
T
Psałterz Dawida1806Wulgata + Kochanowski
Bazyli Popiel P. Grodziski
T
Krótki wykład Psalmów Dawidowych1806włoski przekład francuskiej parafrazy
Paweł Byczewski
T
Psalmy Dawida przełożone dosłownie z osnowy języka hebrajskiego[1]1854tekst masorecki
Bolesław Goetze
N
Nowy Testament i Psalmy w przekładzie Bolesława Goetzeok. 1860tekst masorecki
Kazimierz Bujnicki
T
Psałterz Dawidowy przełożony wierszem polskim1878[i]Wulgata
Izaak Cylkow
T[j]
Psalmy1884tekst masorecki
Kazimierz Buczkowski
T
Psalmy Dawida na język polski wierszem przełożone[2]1884Wulgata
Albin Symon
T
Psałterzyk do użytku modlących się[k]1906tekst masorecki[l]
Jan Wiśniewski
T
Psałterz1917wolny przekład wierszowany
Jan M. Michał Kowalski
N
Księga Psalmów Dawidowych, w: Biblia mariawicka1925Wulgata + tekst masorecki
Fryderyk T. Aszkenazy
T
Chwała Boża (Psałterz Dawidowy), ks. 1–5[3]1927[m]tekst masorecki
Józef Archutowski
T
Egzegeza psalmów wraz z przekładem1928brak informacji
Józef Kruszyński
T[n]
Księga Psalmów, przekład z oryginału hebrajskiego1936tekst masorecki
Mikołaj Biernacki
T
Księgi Psalmów i Pieśni nad pieśniami1937Wulgata i tekst masorecki[o]
Jan Szeruda
T
Księga Psalmów. Z języka hebrajskiego na nowo przełożył i z tłumaczeniem polskim z 1632 porównał.1937tekst masorecki
Leopold Staff
T
Księga Psalmów1937Wulgata
Aleksy Klawek
T
Psalmy z Wulgaty w formie modlitewnika1938Wulgata
Franciszek Mirek
T
Psałterz Rzymski : stopięćdziesiąt[p] Psalmów według wydania watykańskiego z r. 1945 do użytku wiernych[q]1946Psalterium Pianum
Stanisław Wójcik
T
Księga Psalmów oraz pieśni biblijne brewiarza rzymskiego1947Psalterium Pianum[r]
Adolf Tymczak
T
Księga Psalmów i pieśni brewiarzowe1947Psalterium Pianum
Benedyktyni Tynieccy
N
Biblia Tysiąclecia, wydanie I1965Psalterium Pianum
Roman Brandstaetter
T[j]
Przekłady biblijne z języka hebrajskiego: Psałterz1968tekst masorecki
Augustyn Jankowski i Lech Stachowiak
N
Biblia Tysiąclecia, wydanie II zm.1971tekst masorecki
Konrad Marklowski, Michał Stolarczyk
N
Biblia poznańska1973tekst masorecki
zespół biblistów
N
Biblia warszawska1975tekst masorecki
Marek Skwarnicki
T
Psalmy-Kantyki. Układ według liturgii godzin[s].1976Biblia Tysiąclecia – adaptacja
Wojciech Bąk
T
Psalmy Dawidowe oraz Pieśni Brewiarza Rzymskiego1979[t]Wulgata
Czesław Miłosz
T[j]
Księga Psalmów1979tekst masorecki
Władysław Borowski
T
Psalmy. Komentarz biblijno-ascetyczny1983tekst masorecki
Jadwiga Stabińska
T
Psałterz poetycki1986Przekład Marka Skwarnickiego – adaptacja poetycka
Anna Kamieńska
T
Do źródeł Psalmy i inne przekłady poetyckie[u]1988brak informacji
Stanisław Łach
T
Księga Psalmów: Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy1990tekst masorecki
Harry Duda
T
Psalmy Dawida wierszem przez Harry’ego Dudę; zbiory I-VI[4]1992?
Antoni Tronina
T
Psałterz Biblii Greckiej1996Septuaginta
Kazimierz Romaniuk
N
Biblia warszawsko-praska1997tekst masorecki
zespół tłumaczy
N
Przekład Nowego Świata1997PNS w jęz. angielskim
zespół tłumaczy
N
Nowa Biblia gdańskalata 90. XX w.Biblia gdańska, Przekład Cylkowa, Septuaginta
Alfred Tschirschnitz
N
Biblia Ekumeniczna2001[v]tekst masorecki
Bohdan Drozdowski
T
Psalmy Króla Dawida[5]2003brak informacji
zespół tłumaczy
N
Biblia Paulistów2005tekst masorecki z uwzględnieniem Septuaginty
Piotr Zaremba
N
Nowe Przymierze i Psalmy2012tekst masorecki z uwzględnieniem Septuaginty
Anna Horodecka i Jurij Gołowanow z zespołem[w]
T
Księga Psalmów. Nowy Przekład Dynamiczny2012tekst masorecki
Remigiusz Popowski
N
Septuaginta w przekładzie Remigiusza Popowskiego2013Septuaginta
Henryk Paprocki
T
Psałterz z modlitwami za żywych i zmarłych[6]2017[x]Septuaginta

Tabela nie zawiera modernizacji tekstów Biblii Wujka, której do początków XX wieku dokonywali liczni autorzy. M.in. J. Kruszyński (1909), E. Górski (1915), W. Michalski (1926), Stanisław Styś (1935). Jako samodzielne wydania ukazywały się również tłumaczenia psalmów z Biblii brzeskiej (1564), Biblii Leopolity (1579) i Biblii gdańskiej (1633). Ponadto wydawane były tłumaczenia lub parafrazy pojedynczych psalmów (na przykład Mikołaja Sępa Szarzyńskiego)[7], wybory psalmów zaczerpnięte z różnych tłumaczeń oraz psalmy zawarte w modlitewnikach, kancjonałach i katechizmach.

Na przełomie XIX i XX w. Władysław Nehring oraz Aleksander Brückner, opierając się na wzmiance w żywocie św. Kingi, sformułowali hipotezę, że pod koniec XIII w. istniał w jej otoczeniu przekład psalmów na język polski, nazwany hipotetycznie Psałterzem św. Kingi. Późniejsze psałterze, jak Psałterz puławski czy Psałterz floriański, miałyby wywodzić się z tego pierwszego tłumaczenia. Psałterz św. Kingi byłby więc najstarszym tłumaczeniem psalmów na język polski. Jednak hipoteza o istnieniu takiego przekładu nie jest potwierdzona innymi dowodami[8][9].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Psałterz został wydany drukiem w 1539 roku przez Andrzeja Glabera z Kobylina w Krakowie w oficynie Heleny Unglerowej.
  2. ↑ Z 1528 roku pochodzi rękopiśmienny kodeks, zawierający Żołtarz Dawida Proroka, przechowywany obecnie w Bibliotece Kórnickiej, sygn. 7. Transliteracja Psalmu 50 zob. w: W. Wydra, W. R. Rzepka, Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Wrocław (...) 1984, s. 79–82.
  3. ↑ Psałterz ukazał się bez podania tłumacza. Badacze przypisują go Rejowi m.in. na podstawie analizy języka i stylu.
  4. ↑ Książka nie zawiera roku wydania. Przyjmuje się, że pierwsze wydanie wyszło najpóźniej w 1546.
  5. ↑ Tłumaczenie nie jest oparte bezpośrednio na Wulgacie, lecz na parafrazie psalmów Jana Campensisa (Psalmorum omnium… paraphrastica interpretatio, Kraków 1532)
  6. ↑ Nazwiska tłumacza Biblia Leopolity nie podaje, redaktorem drugiego wydania był Jan Nicz.
  7. ↑ Drugie wydanie. Data pierwszego wydania nie jest znana.
  8. ↑ Wybór psalmów. Nie zachował się, znane są rękopiśmienne odpisy.
  9. ↑ przekład powstał w pierwszej połowie XIX wieku, ale zgodę na jego publikację autor wyraził dopiero przed śmiercią; por.Maria Kossowska: Biblia w języku polskim. T. II. Poznań: Księgarnia św.Wojciecha, 1969, s. 277-279.
  10. ↑ a b c Autor publikował też przekłady innych ksiąg, jednak Psalmy wydano niezależnie.
  11. ↑ Wybór psalmów.
  12. ↑ W miejscach niezgodnych z Septuagintą i Wulgatą, autor odchodzi od TM; por. Antoni Szlagowski: Wstęp ogólny do Pisma świętego. T. II.: Przekłady Ksiąg św. Starego i Nowego Testamentu. Warszawa: Nakład księgarni Gebethnera i Wolffa, 1908, s. 250.
  13. ↑ Księga 1 – 1927; księgi 2–5 – 1930
  14. ↑ Kruszyński wydał księgę Psalmów jako niezależny IV tom swojego przekładu Starego Testamentu.
  15. ↑ podtytuł wydania Łódź, 1937: Nowy przekład według Wulgaty i tekstu hebrajskiego.
  16. ↑ Taka pisownia w tytule.
  17. ↑ Jeden z niewielu przekładów prozą.
  18. ↑ Pierwsze wydanie przekładu Wójcika powstało na podstawie Wulgaty z uwzględnieniem tekstu masoreckiego, na końcu zaś zostało dostosowane do Psalterium Pianum. Kolejne wydania 1959–1983 były już oparte na przekładzie piusowym.
  19. ↑ Wydanie Psalmy-kantyki z 1976 zawierało też pieśni brewiarzowe w przekładzie Placyda Galińskiego. W 1990 ukazało się samodzielne wydanie Psałterza.
  20. ↑ przekład wydany pośmiertnie; powstał około 1947.
  21. ↑ Opublikowany został wyłącznie przekład Psalmów 1-47.
  22. ↑ Wyd. wraz z Nowym Testamentem. W 2008 ukazało się tom Księgi dydaktyczne, w którym tłumaczenie Psalmów zostało zmienione, por. Słowo wstępne redakcji naukowej ksiąg dydaktycznych Starego Testamentu, s. 10.
  23. ↑ Dokładnie: "Przekład przygotowany redakcyjnie na podstawie tłumaczenia z języka hebrajskiego dokonanego przez: Annę Horodecką i Jurija Gołowanowa" za: Księga Psalmów. Nowy Przekład Dynamiczny. Vocatio.pl. [dostęp 2013-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-24)].
  24. ↑ Wydanie internetowe 2010.

Przypisy

  1. ↑ Paweł Byczewski: Psalmy Dawida. Warszawa: A. Krethlow, 1854.
  2. ↑ Kazimierz Buczkowski: Psalmy Dawida na język polski wierszem przełożone przez Ks. Kazimierza Buczkowskiego, Proboszcza w Górze Ropczyckiej. Kraków: 1884. [dostęp 2009-03-29].
  3. ↑ Fryderyk Aszkenazy: Chwała Boża (Psałterz Dawidowy). Lwów: Nakładem autora, 1927.
  4. ↑ Harry Duda (ur. 1944 r.). Dział Informacji i Promocji Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu. [dostęp 2013-12-14].
  5. ↑ Marek Piela. Uwagi o przekładzie "Psałterza" przez Bohdana Drozdowskiego. „Oriental Languages in Translation”. 2, 2005. 
  6. ↑ Henryk Paprocki, Psałterz grecki : psałterz proroka i króla Dawida : z komentarzami Świętych Ojców Nauczycieli Kościoła i pisarzy bizantyjskich, Zaleszany: Żeński Dom Zakonny Zaleszany, 2017, ISBN 978-83-8043-219-2.
  7. ↑ Mikołaj Sęp Szarzyński: Parafrazy psalmów (pol.). staropolska.pl. [dostęp 2016-10-18].
  8. ↑ Teresa Michałowska: Średniowiecze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 294-295, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 83-01-11452-5.
  9. ↑ Teresa Michałowska: Literatura polskiego średniowiecza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 731-732. ISBN 978-83-01-16675-5.

Bibliografia

  • Polskie przekłady Pisma Św. W: Podręczna Encyklopedia Biblijna. Eugeniusz Dąbrowski (red.). T. II. Poznań – Warszawa – Lublin: Księgarnia św. Wojciecha, 1959, s. 299-330.
  • Tadeusz Brzegowy: Psałterz i Księga Lamentacji. Tarnów: Wydawnictwo Biblos, 2003, s. 24-28. ISBN 978-83-7332-336-0. OCLC 749198645.
  • Stanisław Łach: Księga Psalmów: Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy. Poznań: Pallotinum, 1990, s. 53-55.
  • Rajmund Pietkiewicz: Pismo Święte w języku polskim w latach 1518-1638 (praca doktorska). Wrocław: 2002, s. 142-147.
Polskie przekłady Biblii
Przekłady
historyczne
(XV–XIX w.)
Katolickie
Protestanckie
Tylko Nowy Testament
Przekłady
współczesne
(XX–XXI w.)
Katolickie
Tylko Nowy Testament
Tylko Stary Testament
Protestanckie
Tylko Nowy Testament
Inne
Zobacz też
Specjalistyczne
Literackie
Adaptacje gwarowe

Media użyte na tej stronie

Tickmark icon.svg
Autor: MGalloway (WMF), Licencja: CC BY-SA 3.0
A tickmark icon included in the OOjs UI MediaWiki lib.
OOjs UI icon check.svg
Autor: MGalloway (WMF), Licencja: CC BY-SA 3.0
A tickmark icon included in the OOjs UI MediaWiki lib.