Pomnik św. Jana Nepomucena na Ostrowie Tumskim

Pomnik św. Jana Nepomucena
na Ostrowie Tumskim

nr rej. 36 z 29.03.1949[1]
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Miejsce	Ostrów Tumski
Styl architektoniczny	barok
Projektant	Christoph Tausch (odkuta przez Jana Jerzego Urbańskiego)
Całkowita wysokość	9,5 m
Data budowy	1730–1732
Położenie na mapie Wrocławia Pomnik św. Jana Nepomucena na Ostrowie Tumskim
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pomnik św. Jana Nepomucena na Ostrowie Tumskim
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pomnik św. Jana Nepomucena na Ostrowie Tumskim
51,114751°N 17,043950°E/51,114751 17,043950

Pomnik św. Jana Nepomucena – XVIII wieczna rzeźba (nepomuk) autorstwa Jana Jerzego Urbańskiego przedstawiająca Jana Nepomucena, znajduje się na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu.

Pomnik został wykonany w latach 1730–1732 na zlecenie wrocławskiej kapituły katedralnej. Projektantem był Christoph Tausch a autorami byli Urbański wraz z Johannem Albrechtem Siegwitzem i Johannem Adamem Karingerem. Umieszczony został na placu Kościelnym, przed kolegiackim kościołem św. Krzyża i katolickim sierocińcem Orphanotropheum, na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu. Według kroniki pomnik został odsłonięty w maju 1732 roku i kosztował 2049 florenów. Jest największym na świecie pomnikiem Jana Nepomucena.

Płaskorzeźby na cokole pomnika

Scena zrzucenia Jana Nepomucena z mostu do Wełtawy

Kanonik odmawia różaniec

Scena spowiedzi królowej Zofii

Scena przesłuchania Jana Nepomucena przez króla Wacława IV Luksemburskiego

Opis pomnika

Pomnik został wykonany z piaskowca, w stylu barokowym, na planie zbliżonym do krzyża greckiego. Ma około 9,5 metra wysokości. Na podstawie znajduje się cokół o kwadratowym zarysie, na którym umieszczone zostały cztery sceny z życia Jana Nepomucena. Na pierwszej spowiada królową Zofię, żonę króla Czech Wacława IV Luksemburskiego. Na drugiej płaskorzeźbie święty wspiera się na kosturze idąc pątniczą ścieżką. Kolejna scena przedstawia moment przesłuchania Nepomucena przez króla Wacława, a ostatnia wrzucenie go do Wełtawy. Nad płaskorzeźbami znajdują się kartusze z inskrypcją fundacyjną i z komentarzami teologicznymi. W dolnej części cokołu, w jego narożnikach, znajdują się postacie siedzących aniołków. Ponad nimi przedstawiono półpostacie anielskich atlantów, podtrzymujących piramidalną bryłę, na której znajduje się postać Nepomucena stojącego na chmurach z ręką wzniesioną ku górze i trzymającą krucyfiks. Z obłoków wystają główki kolejnych aniołków. Nad głową świętego znajdują się gwiazdy, które mają nawiązywać do gwiazd, które ukazały się na niebie podczas egzekucji męczennika. Cały pomnik otoczony jest kamienną balustradą.

We Wrocławiu znajdują się jeszcze cztery pomniki przedstawiające Jana Nepomucena: na placu Świętojańskim oraz przy ul. gen. Romualda Traugutta^[2], ul. Osobowickiej i ul. Szewskiej oraz rzeźba przy ul. Parafialnej.

Legenda

Wśród głów aniołów przedstawionych tradycyjnie z kręconymi loczkami znajdują się dwie głowy zupełnie łyse. Według legendy mistrz Urbański, gdy pomnik był prawie gotowy, ostatnie głowy pozostawił do wyrzeźbienia swojemu uczniowi Gotfrydowi. Ten, ciesząc się z niedawnych narodzin swojego syna i korzystając z nieobecności rzeźbiarza, postanowił wyrzeźbić główkę swojego potomka. Na drugi dzień mistrz przyszedł sprawdzić wykonanie zadania i ujrzał wśród kędzierzawych aniołów jedną główkę zupełnie łysego dziecka. Rozgniewany wyrzucił z pracy swojego pomocnika. Nieszczęśnik wrócił do domu i opowiedział wszystko swojej żonie. Ta, rozzłoszczona lekkomyślnym działaniem męża, postanowiła sama naprawić jego błąd i poprosić mistrza o wybaczenie. Rzeźbiarz nie chciał z nią rozmawiać, ale gdy zobaczył chłopczyka i jego roześmianą i ufną twarzyczkę, wzruszył się, a następnie przyjął z powrotem do pracy Gotfryda. By zachować proporcję w rzeźbie, nakazał po drugiej stronie umieścić równie łysą główkę drugiego aniołka.

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia Wrocławia, JanJ. Harasimowicz (red.), WłodzimierzW. Suleja (red.), MariolaM. Abkowicz, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9, OCLC 76363702 .
• WojciechW. Chądzyński WojciechW., Wrocław jakiego nie znacie, Wrocław: Wydawnictwo VIA NOVA, 2010, ISBN 978-83-60544-75-4, OCLC 802034437 .

Linki zewnętrzne

• Figura św. Jana Nepomucena Ostrów Tumski - Nepomuksäulena portalu polska-org.pl