Pomnik Adama Mickiewicza w Krakowie

Pomnik Adama Mickiewicza
Ilustracja
Państwo Polska
MiejscowośćKraków
MiejsceRynek Główny
Typ pomnikaposąg
ProjektantTeodor Rygier
Całkowita wysokość10 m
Data budowy1890–1898
Data odsłonięcia26 czerwca 1898
1955-11-26 26 listopada 1955(dts) (po rekonstrukcji)
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Adama Mickiewicza”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Adama Mickiewicza”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pomnik Adama Mickiewicza”
Ziemia50°03′41,3″N 19°56′16,9″E/50,061472 19,938028

Pomnik Adama Mickiewicza (przez krakowian zwany potocznie „Adasiem”) – pomnik znajdujący się w Krakowie po wschodniej stronie Rynku Głównego, pomiędzy Sukiennicami a wylotem ulicy Siennej.

Historia

Zniszczenie pomnika 17 sierpnia 1940 przez Niemców

Pomnik powstał według projektu Teodora Rygiera, uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 26 czerwca 1898[1], w setnym roku urodzin Adama Mickiewicza.

Projekt pomnika został przedstawiony przez Rygiera podczas konkursu na monument Wieszcza, zorganizowanego w Krakowie w latach 1880–1890. Swoje wizje pomnika zaprezentowali wówczas m.in. następujący artyści: Tomasz Dykas, Walery Gadomski, Antoni Kurzawa, Jan Matejko i Pius Weloński. Wybór do realizacji projektu Rygiera spotkał się z krytyką, czego wyrazem były liczne polemiki prasowe oraz osobne publikacje poświęcone temu zagadnieniu. Surowemu osądowi poddawano zwłaszcza wartość artystyczną dzieła. Koszt budowy monumentu wyniósł 164 tys. złr. Większość tej kwoty pochodziła ze składek publicznych. Pomnik został odlany w firmie „Nelli” w Rzymie[2].

Pomnik, o wysokości 10 m, przedstawia poetę stojącego na postumencie, u stóp którego na wielostopniowym cokole znajdują się cztery alegorie: Ojczyzna, Męstwo, Nauka i Poezja. Na cokole umieszczona została dedykacja: „Adamowi Mickiewiczowi Naród”.

17 sierpnia 1940 r. pomnik został zniszczony przez hitlerowców okupujących miasto. Po wojnie został zrekonstruowany z elementów odnalezionych w 1946 r. na złomowisku w Hamburgu. Elementy kamienne wykonano z granodiorytu kośmińskiego wydobywanego w Piławie Górnej na Dolnym Śląsku. Odsłonięcie zrekonstruowanego pomnika nastąpiło 26 listopada 1955 roku, w setną rocznicę śmierci wieszcza.

Obecnie pomnik jest ulubionym miejscem spotkań krakowian i turystów. To najczęściej fotografowany i najbardziej rozpoznawany pomnik Krakowa. Podczas trwania Euro 2012, pomnik był przystrajany kotylionem w barwach narodowych Polski oraz Holandii, Anglii lub Włoch, w dniach kiedy grały one swoje mecze na mistrzostwach. Drużyny narodowe Holandii i Anglii miały bazy w Krakowie, drużyna Włoch w Wieliczce.

Tradycje związane z pomnikiem

Wokół pomnika Adama Mickiewicza odbywają się różnego rodzaju uroczystości, manifestacje, happeningi.

  • W dniu imienin wieszcza w dniu 24 grudnia krakowskie kwiaciarki składają kwiaty u stóp poety.
  • Co roku pod pomnikiem rozpoczyna się konkurs szopki krakowskiej.
  • Kibice krakowskich drużyn świętują sukcesy sportowe.
  • Krakowscy maturzyści, w czasie studniówek, skaczą na jednej nodze wokół pomnika, wierząc, że liczba okrążeń będzie równa ocenom uzyskanym na ich maturze.
  • Żołnierze przechodzący do rezerwy, spotykali się pod pomnikiem i robili pompki, głośno skandując przy tym nazwy miesięcy, które spędzili w wojsku.
Adaś a Euro 2012
Kotylion w barwach narodowych w dniach gier reprezentacji Polski.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Pomnik Adama Mickiewicza - Magiczny Kraków, krakow.pl [dostęp 2018-11-27] (pol.).
  2. ↑ Marek Żukow-Karczewski, Dawne pomniki Krakowa. Pomnik Adama Mickiewicza, „Echo Krakowa”, 13 III 1991 r., nr 51 (13363).

Bibliografia

  • Jan Adamczewski, Mickiewicz w Rzymie aresztowany... [w:] tenże, Ech, mój Krakowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1980, s. 243–259.
  • Pomnik Adama Mickiewicza, [w:] Kronika Krakowa, opr. zespół pod kier. Mariana B. Michalika, Warszawa 1996, s. 265.
  • Pomnik Adama Mickiewicza, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo PWN, Warszawa-Kraków 2000, s. 787.
  • Jerzy Piekarczyk, Miejsce dla wieszcza, [w:] tenże, Zemsta Stańczyka, czyli krakowskie spory, KAW, Kraków 1990, s. 102–124.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Kraków location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
  • N: 50.15 N
  • S: 49.95 N
  • W: 19.76 E
  • E: 20.26 E
Legenda pomnik.svg
Symbol pomnika do legendy mapy
Fall of Mickiewicz Monument (1940).jpg
Zniszczenie Pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie przez hitlerowców dnia 17 sierpnia 1940 roku
Kraków - Pomnik Mickiewicza 01.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pomnik Adama Mickiewicza na Rynku w Krakowie.
Krakow Center - basic map.svg
Autor: RaNo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Old town in Krakow - basic map
Adam Mickiewicz monument, Main Market square, Old Town, Krakow, Poland.jpg
Autor: Zetpe0202, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Adama Mickiewicza, Rynek Główny, Stare Miasto, Kraków